Search the Community

Το Μάρτιο του 2006, βγήκε στους κινηματογράφους (το 2005 έκανε πρεμιέρα στα φεστιβάλ) μία από τις πιο εμβληματικές μεταφορές comics ever. Τα αδέρφια Wachowskis έγραψαν το screenplay ενός από τα πιο βαρβάτα δυστοπικά comics ever made και η DC ανέθεσε αυτή τη μεταφορά, ενός comic που ήξεραν μέχρι τότε κυρίως οι ψαγμένοι, σε έναν Αυστραλό σκηνοθέτη, ονόματι James McTeigue, για να κάνει το παρθενικό ντεμπούτο του και τη μόνη καλή του ταινία. Βρισκόμαστε σε μία εναλλακτική δυστοπική δεκαετία του '90. Το Ηνωμένο Βασίλειο ζει κάτω από νεοναζιστική δικτατορία, μετά από έναν καταστρεπτικό πυρηνικό πόλεμο που συνέβη στα '80s. Μία μυστηριώδη φιγούρα, αψηφά τη χούντα και φορώντας μια μάσκα βασισμένη στον Guy Fawkes, προσπαθεί να εμπνεύσει τον κόσμο προκειμένου να τη ρίξουν, ενώ παράλληλα θέλει να εκδικηθεί τους δεσμώτες του. Ο V είναι ένας γκρίζος χαρακτήρας. Ένας πληγωμένος, λυρικός και μοναδικός άνθρωπος, που αγανάκτισε και θέλει πλέον να κυριαρχήσει παντού απόλυτη αναρχία μέσα από τρομοκρατικές επιθέσεις. Το comic έβγαινε αρχικά, το 1982 με 1985, σε ασπρόμαυρο στο ανθολογικό Warrior στο UK, όμως ολοκληρωμένο κυκλοφόρησε σε 10 τεύχη, το 1988 με 1989, από τη DC / Vertigo, σε σενάριο Alan Moore και σχέδιο David Lloyd. Στην Ελλάδα βγήκε από την Anubis, με αφορμή την ταινία, σε μετάφραση Ηλία Κατιρτζιγιανόγλου και έκτοτε έχει επανεκδοθεί. Το V For Vendetta φιγουράρει σε πολλά top ως ένα από τα πιο σημαντικά comics ever, και όχι μονάχα ως post-apocalyptic, αλλά είναι ένα πανέξυπνο και εξαιρετικά σκεπτόμενο κόμικ, ένα πραγματικό διαμάντι της Βρετανικής σκηνής! Πλέον αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της geek (και όχι μόνο) κουλτούρας, ενώ η μάσκα του έχει υιοθετηθεί από τους παγκόσμιους ακτιβιστές hackers Anonymous. Στην ταινία, τον V υποδύεται ο θεούλης Hugo Weaving, ενώ την Evey Hammond η (πολύ μέτρια) Natalie Portman. Ωραία σκοτεινή σκηνοθεσία, που θυμίζει αρκετά post-apocalyptic ταινίες των '80s, ταιριαστό soundtrack, καλές ερμηνείες. Σαφώς το comic είναι ανώτερο, όμως και η ταινία είναι τουλάχιστον αξιοπρεπέστατη, με αξιομνημόνευτες σκηνές. Το πιο τρελό legacy που άφησε όμως, είναι πως o τωρινός 3ος κύκλος της σειράς Pennyworth, αποτελεί "prequel" του V!

Μια Lucienne δεν φέρνει την άνοιξη Γιάννης Κουκουλάς Επιμέλεια: Λουίζα Καραγεωργίου Το ιδανικό θα ήταν να μη χρειάζεται, να μην υπάρχει καν ως σκέψη, η αναγκαιότητα κι ακόμα περισσότερο η υποχρέωση λήψης συμπεριληπτικών αποφάσεων, καθώς η ίδια η ζωή θα είχε λύσει το πρόβλημα του αποκλεισμού ομάδων πληθυσμού από την κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική, πολιτική, καλλιτεχνική ζωή. Η υποεκπροσώπηση, αναμφισβήτητα πραγματική, αυτών των ομάδων μπορεί να πάψει να υφίσταται μόνο με αγώνες και η αλλαγή συνειδήσεων που αυτοί οι αγώνες θα φέρουν θα καταργήσει εκ των πραγμάτων τις «ποσοστώσεις» και τις «κανονιστικού τύπου» παρεμβάσεις που (υποτίθεται πως) λύνουν ένα πρόβλημα, ενώ στην ουσία θεσμοποιούν τις διακρίσεις αντί να τις αίρουν. Ως τότε όμως τι κάνουμε; Εδώ αρχίζουν οι προβληματισμοί και οι αμήχανες, ίσως βεβιασμένες αποφάσεις. Βεβιασμένες όχι υπό την έννοια της άνωθεν επιβολής αλλά μιας οιονεί, αντίστροφης αυτολογοκρισίας. Όταν δε, αυτή η τακτική εφαρμόζεται αναδρομικά, σε μια προσπάθεια ανατροπής και επανεγγραφής του παρελθόντος και όχι βελτίωσης του μέλλοντος τα αποτελέσματα προκαλούν ακόμα περισσότερη αμηχανία. Μπορεί ο Στάλιν να διέγραφε άγαρμπα τους πολιτικούς του αντιπάλους από τις φωτογραφίες, σε μια προσπάθεια ρετουσαρίσματος του παρελθόντος και εξάλειψης των ιχνών του, μπορεί το τσιγάρο στα χείλη του Λούκι Λουκ να έγινε στάχυ, μπορεί ο Herge να ξανάγραψε τις πρώτες ιστορίες του για να εξιλεωθεί για τις ακραία ρατσιστικές και αντικομμουνιστικές νεανικές του αντιλήψεις, μπορεί οι πίνακες και τα μουσικά έργα που είχαν τη λέξη «ρωσικό» στον τίτλο τους να αποσύρονται από μουσεία και προγράμματα συναυλιών, μπορεί ακόμα και η ρώσικη σαλάτα να μην περιλαμβάνεται πια στα μενού των «πολιτικά ορθών» εστιατορίων, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι αίφνης βελτιώθηκε το παρόν και απελευθερωμένοι από τα βαρίδια του παρελθόντος βαδίζουμε προς ένα ανθόσπαρτο μέλλον. Πιο χρήσιμη ίσως θα ήταν η κριτική αποτίμηση του παρελθόντος χωρίς τη βίαιη απομάκρυνση των αποτυπωμάτων του και ιδιαίτερα των καλλιτεχνικών έργων του, που αποτελούν πάντοτε άλλωστε τον πιο πιστό χάρτη της Ιστορίας. Ποιο το παράδειγμα και ποια η αφορμή για όλα αυτά; Μα η σειρά «Sandman» της οποίας την τηλεοπτική προσαρμογή είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις τελευταίες μέρες οι συνδρομητές του Netflix. Δεν θα μπω καθόλου στη συζήτηση περί πιστότητας σε σχέση με το ομώνυμο κόμικς∙ όταν ένα έργο μεταφέρεται από ένα σημειωτικό σύστημα σε ένα άλλο, είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν αποκλίσεις και παρεκβάσεις από το πρωτότυπο. Αλλά ποτέ δεν κατάλαβα γιατί ο επικεφαλής της Bιβλιοθήκης, ο λευκός Lucien με τα πεταχτά μαλλιά, γνωστός χαρακτήρας των κόμικς της DC από τη δεκαετία του 1970, έπρεπε να γίνει μαύρη γυναίκα με ξυρισμένο κεφάλι και να μετονομαστεί στο ομόηχο Lucienne. Αν έτσι επιτυγχάνουμε τη συμπερίληψη και τη νύχτα σβήνουμε το φως με τη συνείδησή μας ήσυχη, το δέχομαι. Αμφιβάλλω... Πηγή

Μεταξύ ζωής και θανάτου Περικλής Κουλιφέτης Ποιητικό, ρεαλιστικό και ονειρικό, το Daytripper των Fábio Moon και Gabriel Bá είναι ένα από τα καλύτερα σύγχρονα κόμικς που κυκλοφορεί και στα ελληνικά. Η Νότια Αμερική έχει μακρά παράδοση στην 9η Τέχνη. Μέχρι και σήμερα, τα κόμικς παραμένουν ένα φτηνό και ευχάριστο μέσο ψυχαγωγίας για τους Λατινοαμερικάνους των συνεχών οικονομικών κρίσεων. Ακόμα και Λατινοαμερικάνοι δημιουργοί, όπως o Quino, o José Muñoz, ο Alberto Breccia και κόμικς όπως η Μαφάλντα, το Eternauta και ο Alack Sinner έχουν μεγάλη σημασία και επιρροή στα παγκόσμια κόμικς. Δυο άξιοι νέοι συνεχιστές αυτής της παράδοσης είναι και τα δίδυμα αδέλφια Fábio Moon και Gabriel Bá. Οι δυο Βραζιλιάνοι δημιουργοί έχουν δουλέψει για τις αμερικάνικες DC και Image Comics και έχουν συνεργαστεί πολλές φορές σε κοινά πρότζεκτ, με πιο γνωστό και αριστοτεχνικό το κόμικ Daytripper. Κυκλοφόρησε, αρχικά, στη Βραζιλία σε 10 μηνιαία τεύχη το 2010 και ύστερα σε έναν συλλογικό τόμο στις ΗΠΑ από την Vertigo (πλέον DC Black Label). Αμέσως, το βιβλίο κέρδισε την αγάπη του κοινού, διθυραμβικά σχόλια από κριτικούς και δημιουργούς κόμικς αλλά και διακρίσεις, με πιο λαμπρή το βραβείο Eisner καλύτερης σύντομης σειράς το 2011. Από πέρυσι τον Ιούνιο κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΟΞΥ σε μετάφραση του Σάββα Αργυρού. Το Daytripper αρχίζει με μια μέρα στη ζωή του Μπρας ντε Ολιβα Ντομίνγκος, ενός 32χρονου στο Σάο Πάολο που φιλοδοξεί να γίνει μεγάλος συγγραφέας αλλά βιοπορίζεται γράφοντας νεκρολογίες σε εφημερίδα. Ο Μπρας επιθυμεί να γράψει για τη ζωή κι όμως είναι προσκολλημένος στο να γράφει για τον θάνατο. Και το γεγονός πως ο πατέρας του είναι ο μεγαλύτερος εν ζωή μυθιστοριογράφος της χώρας τον βαραίνει ακόμα περισσότερο, νιώθοντας πως βρίσκεται στη σκιά του. Και για να γίνει ακόμα καλύτερο, στο τέλος του 1ου κεφαλαίου, μετά από μια συμπλοκή, ο πρωταγωνιστής καταλήγει νεκρός! Το βιβλίο συνεχίζεται με διαφορετικά κεφάλαια από τη ζωή του Μπρας σε διαφορετικές ηλικίες (πριν αλλά και μετά από τα 32) στο τέλος των οποίων ο Μπρας πάντα βρίσκει απροσδόκητο θάνατο, κλείνοντας με μια νεκρολογία. Εύκολα μπορεί να έρθει στον νου του Έλληνα αναγνώστη το τραγούδι «Εκείνη» του Φοίβου Δεληβοριά -συνειρμό που κατά πάσα πιθανότητα δεν επιδίωκαν οι Βραζιλιάνοι δημιουργοί! Στην πορεία της ανάγνωσης, γίνεται κατανοητό πως το ένα κεφάλαιο επηρεάζει το άλλο, κάνοντας την ιστορία της ζωής του Μπρας συνεκτική και τους διαρκείς του θανάτους μη υπαρκτούς, ένα αφηγηματικό κόλπο των συγγραφέων. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο ήρωας θα αποκτήσει ό,τι επιθυμούσε: λογοτεχνική φήμη, τη γυναίκα της ζωής του, έναν μονάκριβο γιο. Στο τελευταίο κεφάλαιο, ο 76χρονος πια Μπρας θα αποκτήσει και κάτι τελευταίο: τη συμφιλίωση με τη θνητότητα, ώστε να νιώσει πια απελευθερωμένος και να έχει έναν γαλήνιο θάνατο. Οριστικό πια. Όλο αυτό το ρομαντικό μη γραμμικό ταξίδι αναμετριέται με τα μεγάλα υπαρξιακά ερωτήματα καταλήγοντας στην απόλαυση των μικρών και των μεγάλων στιγμών της ζωής. Δεν γίνεται όμως με τον κλισέ τρόπο του «ζήσε τη στιγμή, ταξίδευε και αγάπα» που προωθείται συχνά σε αντίστοιχα έργα. Όσο μακάβριο κι αν ίσως ακούγεται, οι στιγμές της ζωής στο Daytripper παίρνουν αξία από το συνεχές ενδεχόμενο του θανάτου. Κάθε κεφάλαιο αντιπροσωπεύει και μια σημαντική στιγμή στη ζωή του Μπρας και ο θάνατος του ήρωα στο τέλος κάθε κεφαλαίου δείχνει το πόσο αναπάντεχος και πιθανός είναι. Συνήθως ο Μπρας πεθαίνει σε έντονες συναισθηματικές στιγμές, σε στιγμές που νιώθει πιο πολύ ζωντανός από ποτέ. Έτσι, στο Daytripper η ζωή και ο θάνατος πηγαίνουν χέρι-χέρι και στα λόγια του πατέρα του Μπρας προς τον γιο του: «Μόνο όταν αποδεχθείς ότι μια μέρα θα πεθάνεις, μπορείς να αφεθείς και να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς με τη ζωή σου. Κι αυτό είναι το μεγάλο μυστικό». Σημαντικό θέμα, επίσης, του Daytripper είναι η οικογένεια. Η ζωή του ήρωα είναι συνυφασμένη με την οικογένειά του και, μέσω των σχέσεων του πρωταγωνιστή με τον πατέρα, τη μητέρα, τη γυναίκα και τον γιο του, η ζωή του γεμίζει και παίρνει αξία. Η Βραζιλία, επίσης, έχει τον δικό της ρόλο στην ιστορία, καθώς αποτελεί το σκηνικό που ξετυλίγεται όλη η ζωή του Μπρας. Από το αστικό Σάο Πάολο έως το γραφικό Σαλβαδόρ, με τα ήθη, τα έθιμα, τους ανθρώπους της, τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα των azulejos (παραδοσιακά διακοσμητικά πλακάκια της χώρας) μέσα στο κόμικ, το Daytripper γίνεται κι ένα έργο-εθνικός πλούτος για τη χώρα του. Και φυσικά όλα αυτά προβάλλονται μέσα από ένα ονειρικό, μαγικό σχέδιο. O Bá και ο Moon (οι οποίοι υπογράφουν από κοινού σενάριο και σχέδιο) και ο Dave Stewart στα χρώματα πλάθουν έναν κόσμο αληθοφανή και πραγματικό, γεμάτο αστικά τοπία, διαμερίσματα και μπόλικα φλιτζάνια καφέ, μα συνάμα μαγικό γεμάτο γαλήνιες χρωματικές παλέτες, ηλιοβασιλέματα και ταξιδιάρικες θάλασσες. «Κάθε αναφορά, κάθε φωτογραφία, κάθε χρώμα και κάθε χαρακτήρας, όλα έγιναν στην προσπάθειά μας να αναπαράγουμε συναισθήματα» γράφει ο Fabio Moon. «Ενα συναίσθημα ότι ήσασταν ζωντανοί, χαρούμενοι, φοβισμένοι, ερωτευμένοι ή όταν νιώθατε μοναξιά». Ο μαγικός ρεαλισμός του κόμικ επιτυγχάνεται χρησιμοποιώντας με μαεστρία το στήσιμο εικόνων και γραμμάτων, κάνοντάς τη μια ιστορία που μόνο ως κόμικ θα μπορούσε να ειπωθεί έτσι. Βέβαια, θα μπορούσε να πει κάποιος πως η ζωή παραείναι μαγική και όμορφη στο Daytripper. Αναμφίβολα, ο Μπρας δεν είναι κανένας κατατρεγμένος της κοινωνίας ή έστω κάποιος που κερδίζει με αγώνα τη ζωή του. Γιος διάσημου συγγραφέα και με ψηλό κοινωνικό στάτους, είναι ένας αρκετά προνομιούχος Βραζιλιάνος (ένας gringo, όπως τον αποκαλούν στο 2ο κεφάλαιο, από τον «πλανήτη των λευκών»). Μια ευτυχισμένη ζωή με δεδομένη ευημερία, προνόμια και άνεση που, ακόμα και για τα δεδομένα του 2010 που γράφτηκε, μοιάζει εκτός τόπου και χρόνου. Αυτό όμως δεν κάνει τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του κόμικ εκτός πραγματικότητας. Οι δημιουργοί εστιάζουν στην ιστορία ενός ρομαντικού συγγραφέα, σαν βγαλμένη από μεγάλο λογοτεχνικό έργο, ακριβώς για να εξετάσουν από την πορεία του τα μεγάλα ερωτήματα, χωρίς να λείπει το άγχος, η απώλεια και οι δυσκολίες από τη ζωή του Μπρας. Το Daytripper κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΟΞΥ σε μετάφραση Σάββα Αργυρού «Daytrippers» στα αγγλικά αποκαλούν τους ημερήσιους ταξιδιώτες, εκείνους που κάνουν μικρές ημερήσιες εξορμήσεις. Ενας daytripper γίνεται και ο αναγνώστης του ομώνυμου κόμικ, διαβάζοντας τις μεγάλες και τις μικρές στιγμές του πρωταγωνιστή, τα όνειρα, τους στόχους του, τις νίκες και τις ήττες, τη ζωή και τον θάνατο του Μπρας ντε Ολιβα Ντομίνγκος. Αναμφίβολα, το Daytripper αποτελεί ένα ιδανικό ανάγνωσμα για το καλοκαίρι και ένα απαραίτητο έργο για τη βιβλιοθήκη κάθε αναγνώστη. Πηγή

«The Sandman»: Το κόμικ που τα άλλαξε όλα «Πρελούδια και Νυχτωδίες», «Το Κουκλόσπιτο»: οι δύο τόμοι του «Sandman» (Εκδόσεις Anubis) που έγινε σειρά στο Netflix και θα κάνει πρεμιέρα στις 5 Αυγούστου Κυριάκος Αθανασιάδης Η σειρά κόμικς του Neil Gaiman, «The Sandman», μία από τις σημαντικότερες και πιο επιδραστικές που κυκλοφόρησαν ποτέ, γίνεται σειρά στο Netflix. Στις 5 Αυγούστου θα κάνει πρεμιέρα στο Netflix μία σειρά που περιμένουν πολλά-πολλά χρόνια τώρα οι ανά τον κόσμο φαν του «Sandman», της «καλύτερης σειράς κόμικς όλων των εποχών». Για την ακρίβεια, οι περισσότεροι πίστευαν πως τα κόμικς αυτά, το σύμπαν τους, ήταν αδύνατον να μεταφερθούν στην τηλεόραση για μία σειρά από λόγους. Είναι τόσο πλούσια, τόσο βαθιά, τόσο επαναστατικά και πολυδιάστατα, που μία τηλεοπτική τους απόδοση θα ωχριούσε μπροστά στην αφηγηματικά και «ψυχολογική» πολυπλοκότητά τους. Όμως ίσως πλέον η τεχνολογία αφενός, και το γεγονός ότι στη βιομηχανία του θεάματος δουλεύει μία στρατιά από geeks, να είναι η αναγκαία και ικανή συνθήκη για να δούμε κάτι πολύ περισσότερο από «ενδιαφέρον». Όμως πάντα έχουμε στα χέρια μας τα κόμικς, κι αυτό είναι πολύ σημαντικό από μόνο του. Και οι δύο πρώτοι τόμοι (το υλικό, ακριβώς, πάνω στο οποίο βασίζεται ο πρώτος κύκλος της σειράς) κυκλοφορούν σε εξαιρετικά επιμελημένες εκδόσεις και στα ελληνικά. Είναι όμως πράγματι το «Sandman» του Neil Gaiman η καλύτερη σειρά κόμικς όλων των εποχών; Μπορεί. Πάντως, πολλοί (λάθος: ΠΑΡΑ πολλοί) το πιστεύουν. Και οπωσδήποτε είναι στο Top-10 των κόμικς που ΠΡΕΠΕΙ να διαβάσει κανείς για να ξέρει για τι πράγμα μιλάμε όταν μιλάμε για την 9η Τέχνη. Σε κάθε περίπτωση, το 1988 είναι έτος-ορόσημο για την ιστορία —και την ψυχή— του μέσου, καθώς κυκλοφορεί για πρώτη φορά κάτι εντελώς επαναστατικό, κάτι ακατάτακτο, κάτι που δεν υπήρχε ποτέ πριν. Και κάτι που δεν μπορούσε να υπάρξει. Μέχρι τις αρχές του 1990, ΟΛΑ έχουν αλλάξει πια. Γιατί δεν μιλάμε για ένα «απλό» κόμικς. Μιλάμε για μία από τις πιο κορυφαίες στιγμές της καλλιτεχνικής δημιουργίας μίας ούτως ή άλλως τρομερά παραγωγικής και επιδραστικής δεκαετίας. Πετώντας από πάνω του σαν να μην υπήρχαν όλα όσα χαρακτήριζαν μέχρι τότε τα «συνηθισμένα» κόμικς (και εξαιρετικά, πολλά από αυτά βέβαια), και χαράσσοντας έναν δικό του δρόμο (ή καλύτερα: πολλούς δικούς του δρόμους), το «Sandman» είναι ο ορισμός της πρωτοπορίας. Αφού μας συστήσει το σύμπαν του και (κάποιους από) τους πρωταγωνιστές του, αρχίζει σιγά-σιγά και παρεμβάλλει στη μεγάλη, ενιαία αφήγηση εμβόλιμες ιστορίες, νέους ήρωες, καινούργια στοιχεία, σαν ξεχωριστά αστέρια σε έναν επιβλητικό αστερισμό που εμφανίζεται αργά-αργά στο στερέωμα. Ο Neil Gaiman, φτιαγμένος οπωσδήποτε από το υλικό των ονείρων, οργιάζει. Και, όσο περνά ο καιρός, όσο μαθαίνει και ο ίδιος τον κόσμο που δημιουργεί, οργιάζει στο τετράγωνο. Και ο κόσμος μαγεύεται. Όχι αμέσως, αλλά με σταθερούς ρυθμούς. Μέχρι που τα πολλά-πολλά ρυάκια των αναγνωστών γίνονται ένας πελώριος ποταμός. Η επιτυχία είναι κολοσσιαία. Καλλιτεχνική και εμπορική. Το cult, σχεδόν στιγμιαίο — και πλέον μόνιμο. Η επίδραση στις τέχνες; Δεν μπορεί να αποτιμηθεί σε όλες της τις διαστάσεις. Μιλάμε για ένα φαινόμενο που δεν είχε προηγούμενο και δεν γίνεται να έχει επόμενο. Το «Sandman» γεννά άπειρα κόμικς, ντύνει ροκ μπάντες, φτιάχνει σχολή, γίνεται μια λογοτεχνική-εικαστική οντότητα που εισχωρεί παντού. «Η Τέχνη, κατά την προσωπική μου άποψη, είναι ένα αγαθό, ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο σημαντικό από τα υπόλοιπα. Και ο καλλιτέχνης; Ένας ακόμα εργαζόμενος. Δεν είναι μάντης. Δεν υπάρχει καμία μαγεία. Εκτός από… αυτό το βιβλίο. Και αυτόν τον σεναριογράφο. […] Στο SANDMAN βρήκα ένα βάλσαμο για μια πληγή που δεν θυμόμουν πως είχα. Κι όμως. Νιώθω καλύτερα τώρα. Έτσι απλά. Ως διά μαγείας. Κι έτσι, σου δίνω αυτή την ευλογία: μπες σε αυτές τις σελίδες σαν να πρόκειται για όνειρο. Θα ανακαλύψεις αυτό που χρειάζεσαι. Ο Μορφέας δημιούργησε το μέρος αυτό για σένα, και στο βασίλειό του τα πάντα είναι δυνατά. Κούνα πάνω-κάτω τα χέρια σου. Θα πετάξεις» - Kelly Sue De Connick («The Sandman», τόμος 2: «Το Κουκλόσπιτο», απόσπασμα από την Εισαγωγή). Και βέβαια τα εξώφυλλα. Ο Dave McKean, που θα τα σχεδιάσει από το πρώτο μέχρι το τελευταίο τεύχος, αλλάζει άρδην ΟΛΟ το σκηνικό. Μια ματιά από μακριά, αρκεί για να καταλάβεις πως αυτό το φωτογραφικό-γραφιστικό-ζωγραφικό κολάζ ΕΙΝΑΙ McKean. Και πως είναι «Sandman». Το «Sandman» είναι το σκοτεινό, ή υποφωτισμένο, βασίλειο της Φαντασίας. Παρά ταύτα, με κάποιον σχεδόν ανεξήγητο τρόπο είναι πιο ρεαλιστικό από τα περισσότερα «ρεαλιστικά» κόμικς. Μπορεί ο Μορφέας, ο Βασιλιάς των Ονείρων, να είναι ένα πρόσωπο της Άλλης Πλευράς, μπορεί ο Τρόμος να είναι (σχεδόν) πανταχού παρών, μπορεί να πρωταγωνιστούν αρχαίοι θεοί, άγγελοι, νεράιδες και μάγισσες —αλλά και ο Σέξπιρ!—, μπορεί ο Gaiman να αντλεί το υλικό του από τη μυθολογία (και την κλασική λογοτεχνία) και να ταξιδεύει με άνεση στον χρόνο και στις εποχές επειδή έτσι πρέπει και έτσι μάς αρέσει, αλλά τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται αγγίζουν τους πάντες. Και οι ήρωές του ΕΙΝΑΙ οι πάντες. «Το SANDMAN διεύρυνε τους ορίζοντές μου. Υπάρχουν ομοφυλόφιλοι χαρακτήρες. Τρανς χαρακτήρες. Κουίρ χαρακτήρες. Και, στις περισσότερες περιστάσεις, δεν ήταν κάτι το φοβερό για τους πρωταγωνιστές της ιστορίας. Κανείς δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία. Για ένα παιδί από το Γουισκόνσιν, αυτό ήταν σημαντικό τη δεκαετία του ’90. Δεν είχα τέτοια ερεθίσματα στη ζωή μου και έγινα καλύτερος άνθρωπος με την έκθεσή μου σε κάτι τέτοιο. Ξαναδιάβασα όλη τη σειρά πριν από περίπου τέσσερα χρόνια και μου έκανε εντύπωση πόσο πολλά θυμόμουν και πόσο πολλά είχα ξεχάσει. Με έκανε να κλάψω. Πάντα με κάνει να κλαίω». -Patrick Rothfuss («The Sandman», τόμος 1: «Πρελούδια και Νυχτωδίες», απόσπασμα από την Εισαγωγή). «Η απήχηση του “Sandman”», γράφει η ιδρύτρια της Vertigo, της πιο ενήλικης, θυγατρικής εκδοτικής εταιρίας της DC, που γεννήθηκε χάρη ακριβώς στην τεράστια επιτυχία του κομίζοντας έναν νέο αέρα στον χώρο, «ξεπερνά τα στενά όρια της παραδοσιακής αγοράς των κόμικς». Πράγματι, εδώ συναντιούνται άνθρωποι με τελείως διαφορετικές πολιτιστικές καταβολές και ποικίλα λογοτεχνικά γούστα. Ακόμη περισσότερο: το «Sandman» έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά γυναικών αναγνωστών ανάμεσα στους φαν του. Ας μην ξεχνάμε ότι τα κόμικς, με τις υπερηρωικές καταβολές, υπήρξαν (και εν πολλοίς εξακολουθούν να είναι)ένας τυπικά ανδροκρατούμενος χώρος. Από τις κλασικές σελίδες του πέρασαν μερικοί από τους σημαντικότερους σχεδιαστές κόμικς. Μάλιστα, όσο προχωρά η σειρά, τόσο πιο Sandman γίνεται και το σχέδιο, ενώ όλα αυτά τα διαφορετικά χέρια, όχι απλώς δεν ξενίζουν τον μαγεμένο αναγνώστη, αλλά του ανοίγουν περισσότερο την όρεξη — και διευρύνουν τους εικαστικούς του ορίζοντες. Σάμπως τα όνειρά μας μοιάζουν μεταξύ τους; Συνολικά από τον Ιανουάριο του 1989 (όπως αναγράφεται στο εξώφυλλο, αν και το τεύχος κυκλοφόρησε στις 29 Νοεμβρίου του 1988) μέχρι τον Μάρτιο του 1996 κυκλοφόρησαν 75 τεύχη της σειράς (DC/Vertigo). Το 1999 κυκλοφόρησε η μίνι σειρά «The Sandman: The Dream Hunters», με 4 επιπλέον τεύχη, ενώ από τον Οκτώβριο του 2013 μέχρι τον Νοέμβριο του 2015 κυκλοφόρησαν τα 6 τεύχη τής επίσης μίνι σειράς «The Sandman: Overture». Έχουν κυκλοφορήσει και διάφορα spin-off: κάθε Αιώνιος θα δει τη δική του ιστορία να ζωντανεύει — με πρώτο τον Θάνατο στο «Τίμημα της Ζωής» (στα ελληνικά, επίσης από τις Εκδόσεις Anubis). Ο 1ος συγκεντρωτικός τόμος του «Sandman» που κρατάμε στα χέρια μας, με τίτλο «Πρελούδια και Νυχτωδίες», συγκεντρώνει τα τεύχη #1-#8 της σειράς και εισάγει τους αναγνώστες στον σκοτεινό και μαγευτικό κόσμο των ονείρων και των εφιαλτών: στη χώρα του Μορφέα, του Βασιλιά των Ονείρων, και της οικογένειάς του, των Αιώνιων. Ο 2ος τόμος, που επίσης κυκλοφορεί, με τίτλο «Το Κουκλόσπιτο», περιλαμβάνει τα τεύχη #9-#16 της σειράς και ακολουθεί μια νεαρή κοπέλα, τη Ρόουζ Γουόκερ, καθώς ανακαλύπτει το εκπληκτικό μυστικό της ταυτότητάς της — συνοδοιπόρος στο ταξίδι της είναι βέβαια ο Βασιλιάς των Ονείρων, για τον οποίο η ύπαρξή της αποτελεί ταυτόχρονα ένα σαγηνευτικό μυστήριο αλλά και μια τεράστια απειλή. Η ελληνική αυτή έκδοση από τη σειρά των Graphic Novels που διατηρούν οι Εκδόσεις Anubis, οριστική και καλά επιμελημένη από κάθε άποψη, είναι εξαίσια. Μια εκρηκτική απόλαυση, ένα όνειρο που βλέπουμε εν εγρηγόρσει, ένα μελαγχολικό έπος των καιρών μας, φρέσκο και επαναστατικό, πάντα έτοιμο να σαγηνεύσει και να γεμίσει το κεφάλι και την καρδιά μας με μαγεία. Παραδοθείτε στη μαγεία του, είναι βάλσαμο. «The Sandman». Σενάριο: Neil Gaiman. Εικονογράφηση εξωφύλλων: Dave McKean. Εικονογράφηση 1ου τόμου: Sam Kieth, Mike Dringenberg, Malcolm JonesIII. Εικονογράφηση 2ου τόμου: Mike Dringenberg, Malcolm Jones III, Chris Bachalo, Michael Zulli, Steve Parkhouse. Μετάφραση: Ηλίας Τσιάρας. Διαστάσεις: 17 x 26 εκ. Σελίδες: 240 + 232, Τιμή: 27,70 € + 29,40 € Πηγή

Ο άρχοντας των ονείρων Γιάννης Κουκουλάς Οι δύο πρώτοι τόμοι του πολυβραβευμένου Sandman κυκλοφόρησαν στα ελληνικά. Ονειρα, εφιάλτες και θάνατος γίνονται ένα στην ελεγειακή dark fantasy του Neil Gaiman. Τέτοιες μέρες πριν από ακριβώς 26 χρόνια κυκλοφόρησε το 75ο και τελευταίο τεύχος του Sandman του Neil Gaiman, ενός από τους σημαντικότερους και επιδραστικότερους σύγχρονους σεναριογράφους κόμικς. Η σειρά είχε ξεκινήσει το 1989 και ακόμα θεωρείται αξεπέραστη στο είδος της. Ο Άγγλος συγγραφέας καθ’ όλα τα χρόνια της κυκλοφορίας της είχε την τύχη να συνεργαστεί με μια πλειάδα καλλιτεχνών (Sam Kieth, Mike Dringenberg, Malcolm Jones, Chris Bachalo, Michale Zulli, Steve Parkhouse κ.ά.) που έδωσαν σχήμα και μορφή στα σκοτεινά του σενάρια αλλά και με τον φίλο του, κορυφαίο σχεδιαστή Dave McKean, που φιλοτέχνησε με το ιδιαίτερο στιλ του και τα 75 εξώφυλλα των τευχών, τα περισσότερα σαν κολάζ αποτελούμενα από τα υλικά από τα οποία «είναι φτιαγμένα τα όνειρα». Είχε όμως και την πλήρη ελευθερία από την DC για να υλοποιήσει το όραμά του όπως ακριβώς το ήθελε, να δημιουργήσει ένα αφηγηματικό πλαίσιο πολυεπίπεδο, μακάβριο, γεμάτο αναφορές στη λογοτεχνία, την ιστορία και τη μυθολογία, την τέχνη, τα κόμικς. Και διάσπαρτο από εγκιβωτισμένες αφηγήσεις, διακειμενικές και διεικονικές συσχετίσεις, ιστορίες μέσα στις ιστορίες και σχέδια μέσα στα σχέδια. Από το 1993, μάλιστα, η κυκλοφορία του Sandman εντάχθηκε στην Vertigo, θυγατρική εταιρεία της DC, η οποία εξέδιδε τίτλους που απευθύνονταν σε μεγαλύτερες ηλικίες με την επισήμανση «Για ώριμους αναγνώστες». Τα πρώτα τεύχη του Sandman είχαν μεταφραστεί και κυκλοφορήσει στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του 1990 από τις εκδόσεις Modern Times, αλλά η σειρά διακόπηκε χωρίς να ολοκληρωθεί. Το πρόβλημα «διορθώνει» η πρωτοβουλία της Anubis (μετάφραση: Ηλίας Τσιάρας) να κυκλοφορήσει ολόκληρη τη σειρά, όχι όμως με τη μορφή μεμονωμένων τευχών αλλά με τη μορφή πολυσέλιδων πολυτελών τόμων που συγκεντρώνουν ο καθένας μια ξεχωριστή ενότητα ιστοριών, τα πρωτότυπα εξώφυλλα, καθώς και κείμενα των συντελεστών της σειράς και προσωπικοτήτων του χώρου των κόμικς. Ο πρώτος τόμος με τίτλο «Πρελούδια και Νυχτωδίες» (Preludes & Nocturnes) περιλαμβάνει τα οκτώ πρώτα τεύχη της σειράς ενώ ο δεύτερος με τίτλο «Το Κουκλόσπιτο» (The Doll's House) τα οκτώ επόμενα. Κεντρικό ρόλο στη σειρά έχει ένας λιγομίλητος, σκυθρωπός, μαυροφορεμένος και αινιγματικός χαρακτήρας με χλομό πρόσωπο, ο Μορφέας, ο Αρχοντας των Ονείρων. Δεν είναι όμως ο πρωταγωνιστής αλλά ο θλιμμένος παρατηρητής των αποφάσεων των ανθρώπων, αυτός που περιπλανιέται αιώνια και απορεί με τη βία, τη ματαιοδοξία, τις προκαταλήψεις, τις προβλέψιμες αλλά μη αναστρέψιμες πράξεις τους. Ο Μορφέας ή αλλιώς γνωστός ως Ονειρο (Dream) είναι ο ένας από τους επτά αιώνιους (Endless), τις ανθρωπομορφικά αποδοσμένες οντότητες που ρυθμίζουν τα των ανθρώπων, όταν δεν αδιαφορούν παντελώς για τη ζωή στη Γη. Οι άλλοι έξι είναι οι Destiny, Death, Desire, Despair, Delirium και Destruction, μια παράξενη «οικογένεια» που οι φιλοδοξίες, οι διαθέσεις, τα παιχνίδια, τα πάθη και τα λάθη των μελών της συχνά έχουν ολέθριες συνέπειες στις ζωές των θνητών. Χωρίς σταθερούς πρωταγωνιστές παρά μόνο τις σποραδικές εμφανίσεις των Αιωνίων και άλλων προσώπων από το σύμπαν της DC, οι ιστορίες του Gaiman είναι άλλοτε σαρκαστικές και τραγικές, άλλοτε πνιγμένες σε μαύρο χιούμορ, άλλοτε τρομακτικές και ανατριχιαστικές, πάντα όμως συναρπαστικές. Από τα πρώτα τεύχη της στις αρχές της δεκαετίας του 1990 δημιούργησε αίσθηση με το μεταμυθοπλαστικό της περιεχόμενο, με το επινοημένο μυθολογικό της σύμπαν που εισβάλλει στην πραγματική ζωή. Η επιτυχία της ήταν εξαρχής μεγάλη, οι κριτικοί την αποθέωσαν, ενώ οι βραβεύσεις διαδέχονταν η μια την άλλη (σε διάφορες κατηγορίες το Sandman έχει κερδίσει 26 βραβεία Eisner, αλλά και βραβείο σεναρίου στην Ανγκουλέμ, καθώς και δύο βραβεία Hugo). Προλογίζοντας το «Πρελούδια και Νυχτωδίες» η επιμελήτρια της σειράς καθώς και ιδρύτρια της Vertigo μεταξύ άλλων αναφέρει: «Ο πρώτος τόμος της σειράς Sandman είναι ένα έργο στο στάδιο της εξέλιξης –είναι η προσπάθεια ενός ταλαντούχου δημιουργού που τελικά ακόνισε και τελειοποίησε τις ικανότητές του και σταδιακά υλοποίησε την αρχική του ιδέα– μια σειρά σχετική με τα όνειρα: προσωπική, σκοτεινή και σουρεαλιστική, που την εξέλιξε με τρόπους που έδωσαν μορφή σε ορισμένες από τις πλέον χαρακτηριστικές και αξέχαστες ιστορίες [...] Όπως και στις προηγούμενες ιστορικές σειρές –The Dark Knight Returns, Watchmen και V for Vendetta– έτσι και η απήχηση του Sandman ξεπερνά τα στενά όρια της παραδοσιακής αγοράς των κόμικς. Και υπάρχει λογική εξήγηση γι’ αυτό. Ο Neil Gaiman λατρεύει να αφηγείται ιστορίες και οι ιστορίες που γράφει είναι διαχρονικές, αξιομνημόνευτες και παγκόσμιες. Η δουλειά του στο Sandman αρέσει σε ανθρώπους με εντελώς διαφορετικές καταβολές, προσκαλώντας ένα συνονθύλευμα αναγνωστών που συνήθως δεν μοιράζονται τα ίδια λογοτεχνικά γούστα. Το Sandman επίσης έχει ένα δυσανάλογα μεγάλο αριθμό γυναικών ανάμεσα στους αναγνώστες του, πιθανότατα μεγαλύτερο από τα περισσότερα τυπικά κόμικς. Για ένα μέσο που ακόμη θεωρείται ανδροκρατούμενο, αυτό και μόνο αποτελεί ένα σπουδαίο επίτευγμα». Στις ιστορίες του Gaiman, που συμπληρώνονται ιδανικά από τα σχέδια των συνεργατών του, συχνά κυριαρχεί η βία και η σκληρότητα, η μοίρα φαίνεται προδιαγεγραμμένη τόσο από την επαναλαμβανόμενη ανθρώπινη συμπεριφορά όσο και από τις βουλές των Αιωνίων. Άλλες φορές όμως οι ίδιες ιστορίες ξεχειλίζουν από τρυφερότητα και αγάπη, από την καλοσύνη και την καλή προαίρεση που κινούν και κινητοποιούν τον κόσμο. Πότε εξελίσσονται στην εποχή μας και πότε στο βαθύ παρελθόν, πότε στις μητροπόλεις των ΗΠΑ και πότε στα πέρατα της Γης. Κοινός παρονομαστής όμως είναι το όνειρο και ο θάνατος. Κοινά για όλους τους ανθρώπους. Όπως γράφει η Kelly Sue DeConnick στον πρόλογο του «Κουκλόσπιτου»: «Δεν γνωρίζουμε γιατί ονειρεύονται οι άνθρωποι. Η εξήγηση του φαινομένου αυτού μας διαφεύγει (μόλις συνειδητοποίησα πως η επιστήμη, μέχρι να κατανοηθεί, πολύ συχνά εξηγείται ως μαγεία). Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν θεωρίες και μία από αυτές προτείνει πως τα όνειρα είναι ο τρόπος με τον οποίο επεξεργαζόμαστε τις εμπειρίες μας. Αναμειγνύουμε εντυπώσεις και ιδέες για να καταλάβουμε και να ανακαλύψουμε τη σύνδεση, να εφεύρουμε. Αποκομμένο από τους νόμους της Φυσικής (και του γραμμικού χρόνου!) μέσα στο χάος των ονείρων το μυαλό μας βρίσκει την τάξη και έναν τρόπο να εξελιχθεί». Έτσι ακριβώς δομείται, διαβάζεται και βιώνεται το «Sandman». Δεν ερμηνεύεται απλά και μονοσήμαντα. Δεν είναι εύκολο. Ολες μαζί οι ιστορίες του, ωστόσο, αποτελούν μια σπάνια εμπειρία στην οποία ο αναγνώστης θέλει να επιστρέφει ξανά και ξανά. Το ίδιο δεν συμβαίνει άλλωστε και με τα όμορφα όνειρα; Δυστυχώς, όμως, και με τους εφιάλτες. Πηγή

Daytripper: Fábio Moon, Gabriel Bá και ένα σούπερ graphic novel Γιάννης X. Παπαδόπουλος Daytripper: Τα δίδυμα αδέλφια Fábio Moon και Gabriel Bá, οι Βραζιλιάνοι δημιουργοί του πολυβραβευμένου graphic novel (εκδ. Οξύ), μιλούν στην Athens Voice. Ο Μπρας ντε Όλιβα Ντομίνγκος είναι ένας νεαρός Βραζιλιάνος που εργάζεται ως δημοσιογράφος σε εφημερίδα. Δουλειά του στην εφημερίδα είναι να γράφει νεκρολογίες και σύντομα κείμενα - «περιλήψεις» της ζωής όσων έχουν πεθάνει. Βγάζει εν ολίγοις τα προς το ζην γράφοντας για τον θάνατο. Γιος πασίγνωστου συγγραφέα, έχει και ο ίδιος όνειρο να γίνει μια μέρα συγγραφέας και να διηγείται ιστορίες για τη ζωή. Όπως του λέει, βέβαια, ο φίλος του ο Χόρχε, και ο θάνατος μέρος της ζωής είναι. Ο Μπρας είναι ο κεντρικός ήρωας του πολυβραβευμένου graphic novel «Daytripper» δημιούργημα δύο δίδυμων αδελφών από τη Βραζιλία, του Fabio Moon και του Gabriel Ba. Το εν λόγω έργο κυκλοφόρησε ως μηνιαίο κόμικς το 2010 στη Βραζιλία, κατόπιν ως ενιαίο βιβλίο την επόμενη χρονιά στις ΗΠΑ, για να υμνηθεί δεόντως από την κριτική και το αναγνωστικό κοινό και να αποσπάσει την πιο ζηλευτή διάκριση της βιομηχανίας των κόμικς, το βραβείο Eisner στην κατηγορία «Καλύτερη σύντομη σειρά». Οι δύο συνδημιουργοί και δίδυμα αδέλφια, έχοντας αποσπάσει πληθώρα βραβείων και σημαντικών διακρίσεων και έχοντας καθιερωθεί ως δύο πολύ σημαντικοί κομίστες του 21ου αιώνα, δέχτηκαν να συνομιλήσουν με την Athens Voice επ’ αφορμής της ελληνικής έκδοσης του κόμικς τους, τον περασμένο Ιούνιο, από τις εκδόσεις Οξύ, σε μετάφραση Σάββα Αργυρού. «Επιθυμούσαμε ο κεντρικός χαρακτήρας της ιστορίας μας να είναι ένας συγγραφέας-δημοσιογράφος, καθώς οι δημοσιογράφοι και γενικότερα οι άνθρωποι της γραφής είναι αυτοί που θέτουν ερωτήματα. Εμείς ξέραμε πως θέλουμε να τίθενται αυτά τα ερωτήματα στον αναγνώστη καθόσον η ιστορία ξετυλίγεται, οπότε δημιουργήσαμε τον Μπρας, ο οποίος θα κυνηγούσε τα θέματα που μας ενδιαφέρουν και θα ρωτούσε τις “μεγάλες” ερωτήσεις. Οι νεκρολογίες με τις οποίες είναι επιφορτισμένος δουλεύοντας στην εφημερίδα, ήταν μια μεταφορά για την ιστορία – μια ιστορία για τη ζωή, όταν την αντικρίζεις μέσω του θανάτου». Το «Daytripper», ένα συναρπαστικό μα συγχρόνως λυρικό και εξόχως εικονογραφημένο κόμικς (μια μίξη ρεαλιστικής και καρτουνίστικης γραμμής της αμερικανικής σχολής), είναι ένα αφήγημα κεντρικό θέμα του οποίου είναι ο θάνατος. Αναφορικά με το από πού αντλούν έμπνευση, οι δύο δημιουργοί επισημαίνουν στην A.V. πως το οτιδήποτε μπορεί να αποτελέσει έμπνευση. Κάτι που βίωσαν οι ίδιοι, κάποιο φιλικό τους πρόσωπο, κάτι που διάβασαν ή άκουσαν. Εν προκειμένω τους ενδιαφέρει να βρουν μια ενδιαφέρουσα ιδέα που να μην έχει αναπτυχθεί σε μορφή κόμικς ξανά, μια ιστορία που να μην έχει ειπωθεί με αυτόν τον τρόπο. Σε ερώτησή μας αναφορικά με τους λόγους που επέλεξαν να αφηγηθούν μια ιστορία για τον θάνατο, απαντούν κυνικά και αφοπλιστικά: «Όλοι πεθαίνουμε». Η αφήγηση του κόμικς εξελίσσεται σπονδυλωτά και χωρίζεται σε δέκα κεφάλαια. Κάθε κεφάλαιο αφηγείται μια διαφορετική ηλικία της ζωής του Μπρας, με την εξής πρωτοτυπία (και μικρό σπόιλερ για την πλοκή): στο τέλος κάθε κεφαλαίου ο Μπρας πεθαίνει, στην ηλικία που τον βλέπουμε – πρώτα στα 32, κατόπιν στα 21, στην πορεία στα 11, στα 76 και πάει λέγοντας. Κάθε κεφάλαιο λοιπόν τελειώνει με τη νεκρολογία του Μπρας, αλλά, βάζοντας στη σειρά τα κεφάλαια της ακανόνιστης αφηγηματικά ζωής του, διαπιστώνεις πως όσα αφηγούνται έχουν όντως συμβεί, καθώς χαρακτήρες και γεγονότα συνδέονται μέσα στα διαφορετικά κεφάλαια. Στην ουσία του, το «Daytripper» με τους πολλούς και διαφορετικούς θανάτους του ίδιου ανθρώπου είναι μια ωδή στη ζωή και στα πράγματα με τα οποία είναι γεμάτη: ομορφιά, περιπέτεια, μυστήριο, μαγεία. Θαύματα συμβαίνουν καθημερινά, μα η αδυναμία όλων είναι πως ένα τυχαίο γεγονός μπορεί να στοιχίσει την ύπαρξή μας, κι αυτό είναι που κάνει τόσο σημαντικά όλα τα παραπάνω. «Μια μέρα (πρέπει να ήταν το 2000 ή το 2002) έκανα ντους στο διαμέρισμά μου στο Σάο Πάολο. Κοιτώντας έξω από το παράθυρο του ντους είδα μια φαβέλα και αναρωτήθηκα τι θα γινόταν αν μια αδέσποτη σφαίρα πέρναγε από το τζάμι του παραθύρου και με σκότωνε στη στιγμή. Τι θα σήμαινε η –ως τότε– ύπαρξή μου; Τι θα σήμαινε ο θάνατός μου; Συνειδητοποίησα –και ήταν μια σοκαριστική συνειδητοποίηση– πως μπορούμε να πεθάνουμε μέσα σε μια στιγμή. Έτσι άρχισα να σκέφτομαι τη ζωή αυτού του τύπου, του Μπρας, που πεθαίνει ξανά και ξανά», μας λέει ο Fabio, ένας εκ των δημιουργών. Αυτή η συνειδητοποίηση της θνητότητάς μας ήταν κρίσιμη για την έμπνευση και εξέλιξη της ιδέας του «Daytripper». Που, όπως μας λένε οι δύο δημιουργοί, κατέστη ακόμα πιο έντονη με τη συνθήκη της πανδημίας της COVID-19, όταν όλοι συνειδητοποιήσαμε με σκληρό τρόπο τη φθαρτότητά μας και επανιεραρχήσαμε προτεραιότητες και ανάγκες για να δώσουμε, στο τέλος, σημασία στα όντως σημαντικά πράγματα της ζωής. Το κόμικ αυτό, συμπληρώνουν, δεν θα υπήρχε, αν δεν ήταν δίδυμα αδέλφια. Η αρμονία σεναρίου και εικονογράφησης, σε σημείο που είναι αδύνατο στον αναγνώστη να αντιληφθεί ποιος από τους δύο κρύβεται πίσω από ποιο κομμάτι του σεναρίου, από ποια σελίδα και ποιο κεφάλαιο, δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί αν δεν ήταν δίδυμοι. Αναφορικά με τις δυσκολίες του να επεξεργάζονται και να δουλεύουν από κοινού το ίδιο πρότζεκτ δύο αδέλφια, μας λένε περιπαικτικά ότι πιο δύσκολο τους φαίνεται να δουλεύουν σε ξεχωριστά πράγματα. Το αφηγηματικό τρικ του «Daytripper» με τους πολλούς, διαφορετικούς και επαναλαμβανόμενους θανάτους του κεντρικού πρωταγωνιστή, μας θύμισε το αφηγηματικό τρικ του ΜακΓκρέγκορ στο μυθιστόρημα «Τόσοι και τόσοι τρόποι για να γίνει μια αρχή» (Άγρα 2008, μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου), αλλά από την ανάποδη. Και πραγματικά ως ολότητα το έργο αυτό δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από ένα καλό λογοτέχνημα. Αναφορικά με την επιλογή του μέσου των κόμικς για την αφήγηση οι δίδυμοι συνδημιουργοί λένε στην A.V.: «Η ένωση λέξεων και εικόνων που συνεργάζονται για να πουν μια ιστορία κάνει τα κόμικς ένα πολύ ιδιαίτερο μέσο. Μπορείς να κάνεις πράγματα στα κόμικς που δεν μπορείς να κάνεις στις ταινίες και στα βιβλία. Και δεσμεύεσαι μόνο από τη φαντασία σου, ώστε να μπορείς να κάνεις την πιο συναρπαστική ιστορία μόνος σου, στο τραπέζι σχεδίασης ή στον υπολογιστή σου». Κλείνοντας τη συζήτηση, οι πολυβραβευμένοι Βραζιλιάνοι κομίστες μας εκμυστηρεύτηκαν πως ετοιμάζουν ένα νέο κόμικς που γράφουν και σχεδιάζουν από κοινού. Πηγή