Search the Community

Η ζωή και ο θάνατος ενός κοκκινόμαυρου επαναστάτη Γιάννης Αντωνόπουλος (John Antono) Ολόκληρη η σύντομη ζωή του Ντουρούτι υπήρξε η ζωή ενός αφοσιωμένου και ανιδιοτελούς επαναστάτη. Είναι αδύνατο να μιλήσει κανείς για τον ισπανικό Εμφύλιο, χωρίς να αναφερθεί στην ηρωική συμβολή των αναρχικών και δη στην ηγετική μορφή του αναρχοσυνδικαλιστή επαναστάτη Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι. Λίγες μέρες αφότου ξέσπασε το πραξικόπημα του Φράνκο, ο Ντουρούτι οργάνωσε μια ταξιαρχία αποτελούμενη από 3.000 αναρχικούς, ξεκινώντας μια εκστρατεία για την κατάληψη της Θαραγόθα, πρωτεύουσας της Αραγονίας. Οι τέσσερις πρώτοι μήνες του Εμφυλίου, κατά τους οποίους ο Ντουρούτι ενεπλάκη στον πόλεμο υπό τις διαταγές της δημοκρατικής κυβέρνησης -πριν σκοτωθεί κατά την πολιορκία της Μαδρίτης από τους φρανκικούς-, αν και αντιπροσωπευτικοί του δυναμισμού της προσωπικότητάς του, δεν μονοπωλούν το σύνολο της δράσης του. Στην πραγματικότητα, ολόκληρη η σύντομη ζωή του Ντουρούτι υπήρξε η ζωή ενός αφοσιωμένου και ανιδιοτελούς επαναστάτη. Ωστόσο, αυτοί οι τέσσερις μήνες και ο πρόωρος θάνατός του συνέβαλαν στο να ενδυθεί ένα μυθικό περίβλημα. Να μετατραπεί σε ένα σύμβολο, απαραίτητο σε καιρό πολέμου. Με σεβασμό απέναντι στον ανθρωπότυπο του στρατευμένου αγωνιστή που ενσάρκωνε ο Ντουρούτι, αλλά αφήνοντας στην άκρη τη μυθοποιημένη του διάσταση, ο Χουάν Πέρεθ Φερνάντεθ, με το ψευδώνυμο Χουαναρέτε (Juanarete), έγραψε το σενάριο για το κόμικς που αφηγείται τη ζωή του. Το κόμικς με τον τίτλο «Πέπε Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι» εκδόθηκε το 2019 στην Ισπανία, σε σχέδιο Κάρλος Αθάγκρα και χρώμα Ενκάρνα Ρεβουέλτα. Με μεγάλη χαρά το καλωσορίζουμε και στα καθ’ ημάς, καθώς στα τέλη του 2022 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Red n’ Noir, μεταφρασμένο στα ελληνικά από τη Δανάη Ταχτάρα. Οντας πολιτικοποιημένος συνδικαλιστής, ο Χουαναρέτε έχει επιδείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία του ταξικού αντιφασιστικού κινήματος της χώρας του. Επίσης ήταν πάντα μεγάλος φαν των κόμικς. Το μεγάλο άλμα του στο μέσο έγινε όταν είδε το πρώτο του δημοσιευμένο σενάριο κόμικς, σε σχέδια του Ντανιέλ Βινουάλες, για τις τελευταίες ώρες του Ισπανού αναρχοσυνδικαλιστή, δασκάλου και καλλιτέχνη της αβανγκάρντ, Ραμόν Αθίν (1883-1936), ο οποίος δολοφονήθηκε από τους φασίστες στο πρώτο έτος του ισπανικού Εμφυλίου. Το 2020, έναν χρόνο μετά την κυκλοφορία του «Πέπε Μπουεναβεντούρα Ντουρούτι», ο Χουαναρέτε δημοσίευσε το «Frontera de Ordesa» (σε σχέδια Δαβίδ Τάπια), το οποίο αναφέρεται στα μυστικά δίκτυα διαφυγής που οργάνωσαν οι Ισπανοί μαχητές από τα Πυρηναία μέχρι το Γιβραλτάρ, προκειμένου να φυγαδεύσουν διωκόμενους από τη ναζιστική Γερμανία. Ενώ το 2022, μαζί με τον Χουανφέρ Μπριόνες, δημοσίευσε το «La pitillera húngara», μια ιστορία εμπνευσμένη από το πέρασμα των Διεθνών Ταξιαρχιών από την Αραγονία. Στο κόμικς για τον Ντουρούτι παρακολουθούμε όλη τη ζωή του αναρχικού επαναστάτη: τα παιδικά χρόνια σε μια προλεταριακή οικογένεια, τις ιδεολογικές του ζυμώσεις, την ενεργή συμμετοχή του στις απεργίες των εργατών σιδηροδρόμου, στις τάξεις των οποίων ανήκε από την εφηβεία του. Στη συνέχεια το πέρασμά του στο ένοπλο, τις περιπλανήσεις του στη Λατινική Αμερική, την εμπλοκή του στο αναρχικό συνδικάτο CNT, τη ρήξη του με τη δεσποτική κομματική γραφειοκρατία που, κατ’ αυτόν, εκπροσωπούσε η ΕΣΣΔ. Και βέβαια βλέπουμε στοιχεία για την ελάχιστη προσωπική του ζωή. Η βιογραφία του αγωνιστή της ελευθεριακής ιδέας είναι βασισμένη σε ιστορικά στοιχεία, που ευτυχώς μας διασώθηκαν (πόσα χρωστάμε στον Εντσενσμπέργκερ και στο «Σύντομο καλοκαίρι της αναρχίας»!), ενώ έχει εμπλουτιστεί με κάποιες υποθέσεις, λίγη δόση φαντασίας και μπόλικο χιούμορ. Η αφήγηση είναι γραμμική, ακολουθώντας τον αναρχικό αντι-ήρωα μέχρι το προδιαγεγραμμένο τέλος του, συνεπές προς την περιπετειώδη ζωή του. Το «βρόμικο», ολίγον τι αφαιρετικό, γελοιογραφικό σχέδιο, χρωματισμένο με την παραδοσιακή τεχνική ακουαρέλας, επιτείνει την αίσθηση της ελεύθερης, χωρίς αυστηρούς ρεαλιστικούς περιορισμούς, απόδοσης των μορφών. Χαρακτηριστική δε, είναι η κατά κανόνα ομοιόμορφη τοποθέτηση στοιχισμένων καρέ, ώστε –όπως στην κινηματογραφική οθόνη– η προσοχή να μην αποσπάται από την αυξομείωση των πάνελ, αλλά να δίνεται έμφαση στο ξεδίπλωμα της αφήγησης. Πηγή

Πολεμική Ζωγραφική Pinturas de guerra Ángel de la Calle Prólogo: Paco Ignacio Taibo II Reino de Cordelia, Madrid, 2017 | 304 Κρίτων Ηλιόπουλος Η ιστορία είναι απίστευτη αλλά αληθινή. Στη Χιλή του Πινοτσέτ, τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας, σε μια βίλα στα περίχωρα του Σαντιάγο, η ποιήτρια Μαριάνα Καγέχας με τον Αμερικανό σύζυγό της Μάικλ Τάουνλι διοργανώνουν λογοτεχνικές βραδιές με μεγάλη επιτυχία και πολλούς καλεσμένους. Όπως αποκαλύπτεται αργότερα όμως, τα υπόγεια του αχανούς σπιτιού είναι ένα κέντρο βασανιστηρίων της δικτατορίας όπου συμβαίνουν οι πιο φρικτές κτηνωδίες που μπορεί να επινοήσει ο διεστραμμένος εγκέφαλος των βασανιστών. Επίσης είναι γεγονός και έχει αποδειχθεί και ενδίκως ότι το σπίτι είχε παραχωρηθεί στους ιδιοκτήτες από την DINA, την υπηρεσία πληροφοριών του Πινοτσέτ πράκτορες της οποίας ήταν το ζεύγος των διανοουμένων. Ο Τάουνλι και η Καγέχας σήμερα είναι καταδικασμένοι για δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων της δικτατορίας μεταξύ των οποίων και του Ορλάντο Λετελιέ που τον ανατίναξαν με βόμβα στις ΗΠΑ. Η υπόθεση έχει περιγραφεί σε αρκετά βιβλία και αρκετές φορές έχει δώσει υλικό για μυθοπλασία, όπως στο «Τελευταία Νύχτα στη Χιλή» του Ρομπέρτο Μπολάνιο. Με την ιστορία αυτή ως πρώτη ύλη αρχίζει το μυθιστόρημα του Άνχελ δε λα Κάγιε, Πολεμική Ζωγραφική (Pinturas de Guerra). Εδώ οι καλεσμένοι της βίλας είναι ζωγράφοι και όχι ποιητές. Το έργο του Άνχελ δε λα Κάγιε (Angel de la Calle) είναι ένα graphic novel, ένα εικονογραφημένο μυθιστόρημα θα λέγαμε, παρότι ο όρος «εικονογραφημένο» ίσως να θυμίζει στους παλαιότερους εκείνα τα «κλασσικά εικονογραφημένα» τις περιλήψεις κλασικών έργων της λογοτεχνίας. Στην Ελλάδα ήδη κυκλοφορεί το προηγούμενο εικονογραφημένο του Άνχελ δε λα Κάγιε για την διάσημη Τίνα Μοδότι από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Επίσης μιλά για το μεγαλειώδες φοιτητικό κίνημα του 1968 στο Μεξικό… Το Πολεμική Ζωγραφική επιχειρεί να αναμοχλεύσει πολλές «παλιές» ιστορίες από το πρόσφατο παρελθόν της Λατινικής Αμερικής οι οποίες παρότι εμπλέκουν τις ζωές αμέτρητων ανθρώπων συχνά μένουν έξω από τη «μεγάλη», την «επίσημη» ιστορία, αυτή που διδάσκεται στα σχολεία και αναπαράγεται από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης. Αυτές οι άλλες ιστορίες στην Πολεμική Ζωγραφική μιλούν για την Ουρουγουάη και το κίνημα των Τουπαμάρος, για την Αργεντινή και τους Μοντονέρος και για τις αντίστοιχες δικτατορίες στις χώρες αυτές. Επίσης μιλά για το μεγαλειώδες φοιτητικό κίνημα του 1968 στο Μεξικό και τη φρικτή μαζική δολοφονία με την οποία το κατέστειλε ο στρατός της κυβέρνησης του Δίας Ορδάς μία εβδομάδα πριν αρχίσουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες εκεί. Η αφήγηση των ιστορικών γεγονότων χρησιμεύει ως πρώτη ύλη για τη δημιουργία της πλοκής του έργου, η οποία με τη σειρά της χρησιμεύει για υπαινιγμούς, σχόλια και συλλογισμούς σχετικά με την Τέχνη και πιο συγκεκριμένα τη ζωγραφική. Ανασύροντας άλλη μια άγνωστη ή ξεχασμένη «μικρή» ιστορία, τη σύντομη δράση του κινήματος των Αυτορεαλιστών στο Παρίσι του ’80, στήνεται το σενάριο που θα δέσει τις χώρες της Λατινικής Αμερικής με την Ευρώπη, την επανάσταση με τη ζωγραφική και τη Nouvelle Vague στο γαλλικό κινηματογράφο. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας, «Εκτός από το Γάλλο συγγραφέα Ζαν Φρανσουά Βιλάρ, πολύ αμυδρά στο μυθιστόρημά του «Το ταγκό της Βαστίλλης», κανένας άλλος δεν έχει καταγράψει πληροφορία ή μαρτυρία για τους Αυτορεαλιστές». Αυτοί ήταν λατινοαμερικάνοι εξόριστοι που γέμισαν πολλούς τοίχους του Παρισιού με αυτοπροσωπογραφίες σε αφίσες, για να καταγγείλουν τη φρίκη των βασανιστηρίων στις δικτατορίες της Λατινικής Αμερικής. Ο συγγραφέας στην τεράστια έρευνα που έκανε για τη συγγραφή του βιβλίου, εντόπισε έναν από την ομάδα, ο οποίος του έδωσε μια φωτοτυπία μιας αυτοπροσωπογραφίας του Αντονέν Αρτώ την οποία τοιχοκολλούσαν οι Αυτορεαλιστές μαζί με τις δικές τους. Οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος είναι οι ζωγράφοι, οι λατινοαμερικάνοι εξόριστοι ζωγράφοι από τη Χιλή, την Ουρουγουάη, την Αργεντινή και το Μεξικό. Αλλά δεν είναι μόνο καλλιτέχνες, έχουν πάρει ενεργά μέρος σε κοινωνικούς αγώνες, οι τρεις μάλιστα έχουν και ένοπλη δράση. «Αυτοί που έκαναν κριτική στην κοινωνική στράτευση στις αρχές της δεκαετίας του εξήντα, γίνονται πολιτικοί καλλιτέχνες στο τέλος της ίδιας δεκαετίας». «Αλλά… Αλλά εσείς είστε καλλιτέχνες. Στο όνομα τίνος… Γιατί… σκοτώσατε ανθρώπους;» Στο Παρίσι τους γνωρίζει ο αφηγητής, ο οποίος βρίσκεται εκεί για να γράψει μια βιογραφία της Τζιν Σίμπεργκ (Jean Seberg), της θρυλικής Αμερικανίδας ηθοποιού με την περιπετειώδη ζωή και τις ανατρεπτικές ιδέες. Και τίθεται το ερώτημα «Αλλά… Αλλά εσείς είστε καλλιτέχνες. Στο όνομα τίνος… Γιατί… σκοτώσατε ανθρώπους;» Το ερώτημα θα απαντηθεί όχι μόνο από τα επιχειρήματα, αλλά και από την ίδια τη ζωή των ζωγράφων. Την ίδια περίοδο στο Παρίσι, σε μια «περίεργη» εποχή, (ο ιστορικός χρόνος δεν συμπίπτει με το μυθιστορηματικό) ο αφηγητής συναντά τον Γκυ Ντεμπόρ και τους Καταστασιακούς, παίρνει συνέντευξη από τον Ζαν Λυκ Γκοντάρ, κάνει φιλία με τον Χουάν Γκοϊτισόλο, διάσημο Ισπανό συγγραφέα εξόριστο από τη δικτατορία του Φράνκο, «αιρετικό» από πολλές απόψεις. Τότε ο βρόμικος πόλεμος των Γάλλων στην Αλγερία αναδύεται μέσα από τις λεπτομέρειες της υπόθεσης. Φυσικά από το Παρίσι με τους λατινοαμερικάνους εξόριστους δεν θα μπορούσε να λείπει ούτε ο Κορτάσαρ, ούτε το «Κουτσό» του. Λέει ο ίδιος ο συγγραφέας στις ευχαριστίες του επιλόγου της μεξικάνικης έκδοσης: «Στην πραγματικότητα, η δομή του βιβλίου είναι ένα “Παρουσιάστε όπλα”, μπροστά στον Κορτάσαρ. Σε κάθε αφηγηματική αρχιτεκτονική στα ισπανικά νομίζω ότι ο κανόνας μέτρησης είναι ο Κορτάσαρ. Ο σχεδιασμός του στο Κουτσό είναι μοναδικός και μεγαλειώδης, όμως ο Αργεντινός συγγραφέας έχει πολλά περισσότερα απ’ αυτό. Πολλά. Γι’ αυτό και αναζητώ την αντιπαράθεση μαζί του. Και ίσως γι’ αυτό ο αναγνώστης μπορεί ν’ αρχίσει το βιβλίο απ’ οποιοδήποτε κεφάλαιο, δεν έχει σημασία η σειρά, και πάντοτε θα διαβάζει την ίδια ιστορία (…) Η ιστορία δεν θα αλλάζει, θα είναι η ίδια ανάγνωση αλλά ωστόσο θα είναι μια άλλη, η δική του ιστορία.» Βασικό εργαλείο του Άνχελ δε λα Κάγιε είναι η εικόνα και, όπως λέει ο Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ στον πρόλογό του, ο Άνχελ «όταν αφηγείται επιτρέπει στον εαυτό του τα πάντα, όνειρα, παράπλευρες διαδρομές μέσα σε παράπλευρες διαδρομές, πηγαίνει από το ρεαλισμό στον μαγικό ρεαλισμό, όπως λχ. στις υπέροχες σελίδες της δραπέτευσης του Μπαραγάν από τη σφαγή του Τλατελόλκο με τον Βαν Πάαλεν, όπου έφτασα να πιστέψω ότι το αεροπλάνο που τον έπαιρνε από το Μεξικό το πιλοτάριζε ο Μαρλώ ή ο Σαιν-Εξυπερύ.» Ο κατά κάποιο τρόπο «δάσκαλος» του Άνχελ, Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ, δεν κρύβει τον ενθουσιασμό του: «Όσο προχωρώ στην ανάγνωση της Πολεμικής Ζωγραφικής, τόσο βυθίζομαι στην περιπλοκότητα μιας εποχής, ακούω τον απόηχο παλιών λογομαχιών, αρχίζω να βλέπω ξεχασμένα πρόσωπα και ξεχασμένες συζητήσεις. Και πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Άνχελ για τα αστικά τοπία του, για τις συνεχείς αναπαραγωγές πινάκων ζωγραφικής, τις φωτογραφίες και τις τοιχογραφίες, για την αγάπη του για τις λεπτομέρειες, την ικανότητά του να συμπυκνώνει την ιστορία σ’ ένα χαμένο παπούτσι…» «Διαβάζω μόνο την πρώτη και την τελευταία σελίδα κάθε βιβλίου. Εκεί συγκεντρώνονται οι καλύτερες φράσεις των συγγραφέων …και αυτές βάζω τους ηθοποιούς να πουν» «Το σινεμά, η τέχνη των μαζών, θα γινόταν χρήσιμη, θα ήταν η υπέρβαση της αστικής τέχνης και των αντιφάσεών της. Και βλέπετε τώρα που κατέληξε, μια ατραξιόν για τα πανηγύρια, κατάντησε κάτι πολύ χειρότερο απ’ αυτό που προσπαθούσε να ξεπεράσει…» Πηγή (Δική μου σημείωση: το άρθρο είχε γραφτεί πριν από την έκδοση του κόμικ στα ελληνικά. Ο συγγραφέας του άρθρου είναι και ο μεταφραστής της ελληνικής έκδοσης)

Η τέχνη του δικαστικού σκιτσορεπορτάζ John Antono Γιάννης Αντωνόπουλος (John Antono) Δύο παράλληλες νέες κυκλοφορίες από τις εκδόσεις Red n’ Noir αναδεικνύουν την τέχνη της καλλιτεχνικής απεικόνισης των δικαστικών διαδικασιών. Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ είναι η καλλιτεχνική απεικόνιση μιας δίκης με σκίτσα. Πρόκειται για ένα είδος δημοσιογραφικής καταγραφής των διαδικασιών εντός μιας δικαστικής αίθουσας που διατηρεί μια ιδιαίτερη αισθητική αξία, καθώς είναι διαμεσολαβημένη από την καλλιτεχνική οπτική του/της δημιουργού. Η καταγραφή μέσω σκίτσων των προσώπων, των στιγμιότυπων και της εν γένει ατμόσφαιρας στη διάρκεια δικών έχει τη δική της ιστορία. Ειδικά στα αμερικανικά δικαστήρια η παράδοση του λεγόμενου courtroom sketch διατρέχει ολόκληρο τον 20ό αιώνα. Χιλιάδες δίκες με δημόσιο ποινικό, κοινωνικό και πολιτικό ενδιαφέρον, μεταξύ των οποίων του Τσαρλς Μάνσον, των εμπλεκόμενων στο σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ, των βετεράνων του Βιετνάμ που αντιτίθεντο στον πόλεμο, των αστυνομικών του Λος Αντζελες, του πρώην ζεύγους Γούντι Αλεν και Μία Φάροου, του Μάικλ Τζάκσον, του διαβόητου Επσταϊν κ.ά., έχουν καλυφθεί και συνεχίζουν να καλύπτονται από επαγγελματίες σκιτσογράφους. Στην Ελλάδα, μεγάλες δίκες με πολιτική και κοινωνική σημασία, που απασχόλησαν την εγχώρια και τη διεθνή κοινή γνώμη, διαθέτουν το δικό τους οπτικό υλικό από το πενάκι επαγγελματιών σκιτσογράφων που προσήλθαν στις αίθουσες των δικαστηρίων και τις κατέγραψαν από κοντά. Τέτοιες είναι η περίφημη Δίκη των Εξ, των πρωταιτίων της χούντας τού 1967, του σκανδάλου Κοσκωτά, της 17N και της Χρυσής Αυγής (για την τελευταία, σκίτσα περιλαμβάνονται στο παράρτημα του τόμου «Βάλ’ τους Χ» των εκδόσεων Τόπος). Αφορμή για την ενασχόληση στο παρόν άρθρο με το συγκεκριμένο είδος δημοσιογραφικής τέχνης ή καλλιτεχνικής δημοσιογραφίας αποτελεί η σχεδόν ταυτόχρονη έκδοση, από το Red n’ Noir, δύο λευκωμάτων με σκίτσα από τις δίκες για δύο εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους υποθέσεις: η πρώτη για τη δολοφονία του εργολάβου Μίμη Αθανασόπουλου στην Καλλιθέα τον Ιανουάριο του 1931 και η δεύτερη για τον φονικό ξυλοδαρμό του ακτιβιστή Ζακ Κωστόπουλου στη Γλάδστωνος τον Σεπτέμβριο του 2018. Η φονική τριάς Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ της δίκης του εγκλήματος στου Χαροκόπου Στις 18 Φεβρουαρίου 1932 ξεκίνησε στην αίθουσα του Πλημμελειοδικείου Αθηνών η πρώτη συνεδρίαση της δίκης για μία από τις πιο πολύκροτες υποθέσεις στα εγκληματολογικά χρονικά του ελληνικού κράτους. Πρόκειται για την υπόθεση της δολοφονίας και του τεμαχισμού του Μίμη Αθανασόπουλου, που έμεινε μέχρι σήμερα γνωστή και ως η υπόθεση του «εγκλήματος στου Χαροκόπου» ή της «κακούργας πεθεράς» ή του «καημένου Αθανασόπουλου». Στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισαν ως ηθικές αυτουργοί η εν διαστάσει σύζυγος του θύματος Φούλα Αθανασοπούλου, η μητέρα της, Άρτεμις Κάστρου, η υπηρέτρια Γιαννούλα Μπέλλου και ως φυσικός αυτουργός ο 19χρονος εξάδελφος της Κάστρου, Δημήτρης Μοσκιός. Η φονική τριάς, «Ελεύθερος Ανθρωπος», 18.2.1932. Σκίτσο του Μάριου Αγγελόπουλου Ελλείψει, ακόμη, οπτικοακουστικών μέσων καταγραφής, αναλυτικές πληροφορίες για τις 30 μέρες διάρκειας της δίκης αντλούμε αποκλειστικά από τις δημοσιεύσεις των εφημερίδων. Το κομμάτι του δικαστικού ρεπορτάζ, που αφορούσε την αρθρογραφία, αποδελτίωσε, προσάρμοσε και συνέθεσε ο Τάσος Θεοφίλου, προσφέροντάς μας μια συναρπαστική και ευανάγνωστη crime non fiction νουβέλα με το βιβλίο του «Καημένε Αθανασόπουλε;» (εκδ. Red n’ Noir, Μάρτιος 2022). Συλλέγοντας το υλικό του παραπάνω βιβλίου, ο Θεοφίλου συγκέντρωνε παράλληλα τις φωτογραφίες και τα σκίτσα από εφημερίδες όπως η «Ακρόπολις», η «Βραδυνή», ο «Ελεύθερος Ανθρωπος», η «Ελληνική», η «Εσπερινή» και η «Πατρίς». Συνολικά συγκέντρωσε 129 σκίτσα, τα οποία δημοσιεύονται για πρώτη φορά μετά από 90 χρόνια στον τόμο «Η φονική τριάς». Πρόκειται για την καλλιτεχνική αποτύπωση της διαδικασίας που έφεραν σε πέρας τα πενάκια σκιτσογράφων της εποχής – ανώνυμων επί το πλείστον, αλλά και με τις υπογραφές ονομάτων όπως του Αγγελόπουλου, της Γεωργιάδου και του Καστανάκη. Τα σκίτσα του τόμου είναι αντιπροσωπευτικά της ηθογραφικής διάστασης που επικρατούσε στη γελοιογραφία του Μεσοπολέμου. Σε αυτά παρατηρούμε, με εξπρεσιονιστική σκιαγράφηση, τα πρόσωπα των βασικών κατηγορουμένων, αλλά και των λοιπών παραγόντων της δίκης: προέδρου, εισαγγελέα, συνηγόρων, μαρτύρων, ενόρκων, αστυφυλάκων κ.ά. Βλέπουμε με τα χέρια τους Το δικαστικό σκιτσορεπορτάζ από τη δίκη για τον φονικό ξυλοδαρμό της Zackie Oh / του Ζακ Κωστόπουλου Η υπόθεση του φονικού ξυλοδαρμού του 33χρονου Ζακ Κωστόπουλου με κατηγορούμενους έναν ιδιοκτήτη κοσμηματοπωλείου, έναν μεσίτη και τέσσερις αστυνομικούς ξεκίνησε να εκδικάζεται στις 20 Οκτωβρίου 2021. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε στις 3 Μαΐου 2022 με την αθώωση των τεσσάρων αστυνομικών και την καταδίκη του κοσμηματοπώλη Δημόπουλου και του μεσίτη Χορταριά. Η έδρα του δικαστηρίου, της Αλέξιας Οθωναίου, 15.3.2022 Παρά το έντονο κοινωνικό ενδιαφέρον για τη δημοσιότητα της δίκης, η παρουσία φωτορεπόρτερ στην αίθουσα απαγορεύτηκε λόγω των αντιρρήσεων της υπεράσπισης. Αυτή η απαγόρευση οδήγησε το Παρατηρητήριο της δίκης στη λύση της απεικόνισης της διαδικασίας μέσω του δικαστικού σκιτσορεπορτάζ. Έτσι γεννήθηκε η πρωτοβουλία «Βλέπουμε με τα Χέρια τους», η οποία κάλυψε οκτώ από τις συνολικά δεκαεφτά δικασίμους. Οι τέσσερις κατηγορούμενοι αστυνομικοί, του Παναγιώτη Μητσομπόνου, 15.2.2022 Στις συνεδριάσεις παρευρέθηκαν οι σκιτσογράφοι Αλέξια Οθωναίου, Παναγιώτης Μητσομπόνος, Crispy Shift, Kanellos Cob και John Antono, καταγράφοντας ο καθένας/η καθεμιά τη διαδικασία με το δικό του/της καλλιτεχνικό ύφος. Το «Βλέπουμε με τα Χέρια τους» τυπώθηκε με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ρόζα Λούξεμπουργκ και όλα τα έσοδα έκδοσης θα διατεθούν στα δικαστικά έξοδα του εφετείου. 📌 Παρακολουθήστε πλούσιο υλικό δικαστικού σκιτσορεπορτάζ στο #courtroomsketch και τον λογαριασμό courtroom_art στο instagram Πηγή

Το 2ο comics n’ beer fest είναι γεγονός! Θα διεξαχθεί το τρίτο ΠΣΚ του Οκτώβρη (14, 15 και 16 Οκτωβρίου 2022) στο Κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (Ερμού 134). Μείνετε συντονισμένα και ενημερωμένα για δημιουργούς και εκδότες που θα συμμετέχουν, για εκδηλώσεις, workshops, μπίρες, εκθέσεις. Fb event page Λογικά, πρέπει να είναι εκεί που έκανε κάποτε η Ρενιέρη το πενάκι και σκαπάνη. Θυμάστε να είχε κλειστό χώρο, γιατί εγώ θυμάμαι μόνο έναν ωραιο εξωτερικό χώρο/αυλή με κάτι πεύκα. Όπως και 'να έχει, εμείς το ντου μας θα το κάνουμε.

Το ανθρώπινο πρόσωπο είναι ένα πεδίο θανάτου Γιάννης Κουκουλάς Μια συναρπαστική νουάρ αφήγηση μεταξύ Ιστορίας, πολιτικής φαντασίας και μαγικού ρεαλισμού από τον Ανχελ δε λα Κάγιε. Η πρόσφατη ιστορία της Λατινικής Αμερικής είναι γεμάτη επαναστάσεις, διαδηλώσεις, αγώνες για την ανεξαρτησία και την ελευθερία. Ταυτόχρονα όμως είναι γεμάτη και από αμερικανοκίνητες δικτατορίες, καταστολή, βασανιστήρια, θανάτους. Καλλιτέχνες, ζωγράφοι, συγγραφείς, ποιητές σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική δημιούργησαν τέχνη για να εκφράσουν την αντίσταση. Κάποιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, κάποιοι άλλοι πλήρωσαν με την καριέρα ή και τη ζωή τους την πολιτική τους στράτευση. Σε μια πολυδαίδαλη και πολυεπίπεδη φανταστική ιστορία με αρκετά πραγματικά πρόσωπα του εικοστού αιώνα σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, ο Ισπανός δημιουργός κόμικς Άνχελ δε λα Κάγιε (στα ελληνικά κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο του «Tina Modotti» από τις εκδόσεις ΚΨΜ) «αφηγείται» στιγμιότυπα από αυτόν τον πολυτάραχο βίο της Λατινικής Αμερικής και των ανθρώπων της, καταδεικνύοντας την κοινή μοίρα τους αλλά και τη διαρκή επικαιρότητα της ανατροπής παρά τις διαδοχικές ήττες, τα βρόμικα μέσα και την υπεροπλία των αντιπάλων. Στα «Χρώματα Πολέμου» (εκδόσεις Red n’ Noir, μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος, 296 σελίδες), συνδυάζοντας με μοναδική επιδεξιότητα τις ζωές και τις περιπέτειες δεκάδων προσώπων που το καθένα κουβαλά μια ξεχωριστή ιστορία, συνθέτει ένα μωσαϊκό από αφηγήσεις για το παρελθόν της νότιας Αμερικής. Ένας πράκτορας της CIA, ένας συνάδελφός του στις γαλλικές μυστικές υπηρεσίες μπλεγμένος στον βρόμικο πόλεμο της Αλγερίας, μια Χιλιανή ζωγράφος, ένας ακόμα ζωγράφος, μέλος των ανταρτών Τουπαμάρος, και ένας τρίτος, μέλος των ανταρτών Μοντονέρος της Αργεντινής, ένας Μεξικανός επιζών από τη σφαγή του Τλατελόλκο συναντιούνται στο Παρίσι όπου διασταυρώνουν τη διαδρομή τους με αυτή ενός νεαρού Ισπανού που φιλοδοξεί να γράψει τη βιογραφία της καταραμένης «πριγκίπισσας» του αμερικανικού κινηματογράφου, Τζιν Σίμπεργκ Τα φανταστικά αυτά πρόσωπα, όμως, κουβαλούν και μεταφέρουν γνώσεις και εμπειρίες από πραγματικά γεγονότα που πλήγωσαν τη Νότια Αμερική και το μίγμα γίνεται ακόμα πιο εκρηκτικό όταν οι ζωές τους τέμνονται με αυτές πραγματικών προσώπων όπως του ιδρυτή της Καταστασιακής Διεθνούς, Γκι Ντεμπόρ, του φιλόσοφου Ζαν Πολ Σαρτρ, των δημιουργών κόμικς Ζακ Λουστάλ και Λορέντσο Ματότι κ.ά. Στο βιβλίο του Άνχελ δε λα Κάγιε, οι αναφορές σε πραγματικά γεγονότα και πρόσωπα είναι συνεχείς όπως και οι υπομνήσεις παρελθοντικών στιγμών. Αντί, ωστόσο, κάτι τέτοιο να λειτουργεί ανασταλτικά για τον αναγνώστη που δεν γνωρίζει κάθε πτυχή της Ιστορίας, λειτουργεί προτρεπτικά, παρακινεί στην περαιτέρω μελέτη και γνώση των συνθηκών που έφεραν τη Λατινική Αμερική στη σημερινή της κατάσταση. Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι η συσχέτιση των γεγονότων και των προσώπων του βιβλίου με την Ιστορία της τέχνης και των κινημάτων από τα οποία αναδύθηκαν σημαντικές καλλιτεχνικές μορφές. Οι αναφορές στον αφηρημένο εξπρεσιονισμό, τον αντιφορμαλισμό, τον μινιμαλισμό, την Pop Art, τις περφόρμανς, τον αυτορεαλισμό δεν γίνονται για να μπερδέψουν τον αναγνώστη αλλά για να τον οδηγήσουν στην έννοια του πολιτισμικού ιμπεριαλισμού, στη διαφορά των έργων του Τζάκσον Πόλοκ από τις τοιχογραφίες του Ντιέγο Ριβέρα, στην κατανόηση της τέχνης που άνθισε στις μητροπόλεις του αμερικανικού νότου σε σχέση με αυτήν των ευρωπαϊκών πρωτευουσών. Κι όλα αυτά με την πολιτική να βρίσκεται δίπλα σε κάθε καλλιτεχνική δράση και πράξη. «Η Λατινική Αμερική είναι μια αποικία που εδώ και δυο αιώνες πολέμησε για την ανεξαρτησία της από την Ισπανία. Και τώρα προσπαθούμε να απελευθερωθούμε από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, από την εξουσία του Βορρά. Αν δεν το δείτε έτσι, δεν θα καταλάβετε. Είμαστε Λατινοαμερικάνοι πατριώτες οπλισμένοι με ένα πινέλο και ένα τουφέκι», λέει ένας από τους χαρακτήρες του δε λα Κάγιε την ώρα που περιγράφει την αντάρτικη δράση του εναντίον αστυνομικών, πρακτόρων και στρατιωτικών με αναφορές στον Σιμόν Μπολιβάρ και τον Τσε Γκεβάρα. Αυτή την εκπληκτική ικανότητα του δε λα Κάγιε να συνδέει πολιτική, τέχνη, Ιστορία και φαντασία με αριστοτεχνικό τρόπο, επισημαίνει και ο Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ στον εξαιρετικό πρόλογό του: «Το βιβλίο αυτό είναι ένα αδιάκοπο κλείσιμο του ματιού που θα μας μεταφέρει στην Πον Νεφ του Παρισιού του Κορτάσαρ και στην ανάγκη να διαβάσουμε τον “Άνθρωπο στο Ψηλό Κάστρο” του Φίλιπ Ντικ και να ξαναδούμε το “Με Κομμένη την Ανάσα” ή θα σε κάνει να αναρωτηθείς πού κρύφτηκαν στη βιβλιοθήκη σου τα μανιφέστα του Γκι Ντεμπόρ». Και συμπληρώνει για να καταδείξει την ομοιότητα του βιβλίου του δε λα Κάγιε με την πραγματική Ιστορία και τραγωδία του αμερικανικού νότου: «Ο Άνχελ οργανώνει το χάος: συνέχειες, επιστροφές στο παρελθόν, αφηγήσεις σε πρώτο ή τρίτο πρόσωπο, επιστολές, γεγονότα που πηγαινοέρχονται μέσα στο χρόνο, δευτερεύουσες αστυνομικές πλοκές […] Πρέπει να ευχαριστήσουμε τον Άνχελ για τα αστικά τοπία του, τις συνεχείς αναπαραγωγές πινάκων, φωτογραφιών και τοιχογραφιών, τον έρωτά του για τις λεπτομέρειες, τη λογοτεχνική του ικανότητα να συγκεντρώνει την ιστορία σ’ ένα χαμένο παπούτσι». «Χρώματα Πολέμου» Παρουσίαση Πότε: Σάββατο 4/6 στις 21.00, στο πλαίσιο του 2ου Φεστιβάλ «Books n’ Beer fest» Πού: Πλατεία Πρωτομαγιάς, Πεδίον του Αρεως Ομιλητές: Κρίτωνας Ηλιόπουλος (μεταφραστής του βιβλίου), Ανδρέας Αποστολίδης (συγγραφέας, σκηνοθέτης και μεταφραστής), Δανάη Ταχτάρα (μεταφράστρια, διδάκτωρ μετάφρασης) και ο δημιουργός του βιβλίου, Άνχελ δε λα Κάγιε. Είσοδος ελεύθερη Πηγή

«Μια σφαίρα βρήκε έναν εργάτη» Γιάννης Κουκουλάς Το Μάη του ’36 η κυβέρνηση του Μεταξά έπνιξε στο αίμα τις μεγάλες διαδηλώσεις των εργατών της Θεσσαλονίκης. Με κεντρικό πρόσωπο έναν φανταστικό πιτσιρίκο της εποχής, οι Aspalax και Βαγγέλης Κολότσιος φιλοτεχνούν ένα μικρό χρονικό των αιματηρών γεγονότων «Η Θεσσαλονίκη του 1936 αποτελεί σταθμό στην ιστορία των ματωμένων εργατικών Μάηδων. Μια πόλη που η φυσιογνωμία της είχε αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια, έπειτα από την ελληνική κυριαρχία, τις συνέπειες του μεγαλοϊδεατισμού που ανάγκασε πολλούς ανθρώπους να μετακινηθούν και να εγκατασταθούν μέσα σε συνθήκες εξαθλίωσης και το μεγάλο οικονομικό κραχ του 1929, συνακολουθούμενο από την πτώχευση του 1932». Έτσι ξεκινούν το προλογικό τους σημείωμα οι Aspalax και Βαγγέλης Κολότσιος στο «Μάης 1936 - Τα Αιματηρά Γεγονότα στη Σαλονίκη» (εκδόσεις Red N’ Noir). Και προχωρούν με μια σύντομη περιγραφή του ιστορικού, πολιτικού και κοινωνικού πλαισίου εντός του οποίου έλαβαν χώρα οι μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη και αφού είχαν προηγηθεί πολλές διαδηλώσεις, απεργίες, διαμαρτυρίες τους τελευταίους μήνες σε ολόκληρη τη χώρα. Οι εργατικοί αγώνες για βελτίωση των μισθών που είχαν ξεκινήσει από τους καπνεργάτες και σύντομα υποστηρίχθηκαν από πολλά σωματεία και κλάδους, κορυφώθηκαν στις 9 Μάη του 1936 όταν χιλιάδες άνθρωποι ξεχύθηκαν στους δρόμους καταγγέλλοντας την πολιτική και την οικονομική εξουσία που αδιαφορούσαν και διεκδικώντας μια καλύτερη ζωή. Ο πρωθυπουργός Μεταξάς, λίγους μήνες πριν επιβάλει τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου, απάντησε στέλνοντας στους απεργούς τη χωροφυλακή και στη συνέχεια τον στρατό, με τανκς και πλήρως εξοπλισμένο, που πήραν εντολή να καταστείλουν τις διαδηλώσεις με κάθε μέσο. Το πρωί της 9ης Μαΐου ξέσπασε με μίσος και ωμότητα η κρατική βία. «Σύντομα οι έλεγχοι έγιναν χτυπήματα... Μας σπρώχναν, μας χτυπούσαν από παντού, βγάλανε πιστόλια. Εμείς συνεχίζαμε» αφηγείται ο μικρός Δαβίδ, ο φανταστικός πρωταγωνιστής του βιβλίου που λίγο αργότερα θα δει μπροστά στα μάτια του να πέφτει ο πρώτος νεκρός, ο εικοσιπεντάχρονος Τάσος Τούσης από το σωματείο των αυτοκινητιστών. Το γεγονός που είχε και συνέχεια, με νεκρούς να κείτονται σε διάφορα σημεία της πόλης, δεν πτόησε τους εργάτες και οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν για να σταματήσουν λίγες ημέρες αργότερα όταν η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι θα ικανοποιήσει τα λαϊκά αιτήματα και θα οδηγήσει στη δικαιοσύνη τους ένστολους δράστες των δολοφονιών. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν συνέβη ποτέ αλλά έστω κι έτσι, ο Μάης του 1936 στη Θεσσαλονίκη με την αποφασιστικότητα των απεργών και την αθρόα συμμετοχή τους παρά την κρατική τρομοκρατία, αποτέλεσε ένα ορόσημο για τους εργατικούς αγώνες. Και άφησε και μια τραγική φωτογραφία με τη μητέρα του Τάσου Τούση να θρηνεί τον νεκρό γιο της, γονατιστή στον δρόμο δίπλα στο άψυχο κορμί του. Αυτή η φωτογραφία ήταν που συγκλόνισε τον Γιάννη Ρίτσο και τον ενέπνευσε να γράψει τον «Επιτάφιο», το θρηνητικό ποίημα στη μνήμη του πρώτου νεκρού του Μάη του ’36: «Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες, ωιμέ, μέσα στις φλέβες μου είσαι. Γιε μου, στις φλέβες ολουνών καημέ έμπα βαθιά και ζήσε». Ένα ποίημα που παραμένει πάντα επίκαιρο για μια ιστορία που δεν πρέπει να ξεχαστεί. Το «Μάης 1936 - Τα Αιματηρά Γεγονότα στη Σαλονίκη» με τα όμορφα, ασπρόμαυρα σχέδιά του, τα ιστορικά του κείμενα και τις φωτογραφίες της εποχής συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση αυτής της μνήμης. Πηγή