Search the Community

rampokan: παραδοσιακό ινδονησιακό τελετουργικό για τον εξορκισμό του κακού μέσω της σφαγής τίγρεως ή πάνθηρα Οκτώβριος 1946. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει τελειώσει και ο κόσμος μπαίνει σε μια νέα εποχή. Η αποικιοκρατία αρχίζει να σβήνει, καθώς πολλά υπόδουλα έθνη βγαίνουν από τον λήθαργο της ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Ανάμεσα σε αυτά, είναι και η Ινδονησία, η οποία κήρυξε την ανεξαρτησία της τον Αύγουστο του 1945. Ωστόσο, οι Ολλανδοί αφέντες δεν είναι πρόθυμοι να εγκαταλείψουν τη Σουμάτρα, την Ιάβα και τα άλλα νησιά. Με φόντο, λοιπόν, την επανάσταση των Ινδονήσιων στήνει το έπος του ο Peter van Dongen. Η ιστορία ξεκινάει εν πλω, πάνω σε ένα πλοίο το οποίο μεταφέρει ολλανδικά στρατεύματα στην Τζακάρτα. Ανάμεσα στους στρατιώτες είναι και ο Johan Knevel, ο οποίος ουσιαστικά επιστρέφει σπίτι του, καθώς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ινδονησία. Το καστ συμπληρώνεται από πολλούς χαρακτήρες, μεταξύ των οποίων ο Frits De Zwart, ένας τύπος με ένοχο παρελθόν (και παρόν), ο δημοσιογράφος Bennie Riebeek και η Lisa, μια ντόπια που έχει περάσει όλη της τη ζωή στα στρατόπεδα. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν πρόκειται για μια ιστορία ηρωισμού, αλλά ούτε και για ένα αντι-πολεμικό κόμικ. Βλέπουμε βέβαια τις ακρότητες των Ολλανδών αποίκων, αλλά ο σκοπός του Van Dongen είναι περισσότερο να διηγηθεί την προσωπική οδύσσεια του Knevel, που νόμιζε ότι επέστρεφε στον παράδεισο των παιδικών του χρόνων, αλλά τελικά βρήκε μια κόλαση. Το πρώτο πράγμα που χτυπάει στο μάτι είναι φυσικά το σχέδιο, που θυμίζει Hergé, Edgar P. Jacobs και λοιπούς καθαρογραμμίτες. Ο Van Dongen αποδεικνύει ότι η ligne claire δεν είναι μια παρωχημένη τεχνοτροπία, αλλά μπορεί άνετα (if done right) να υποστηρίξει μια περίπλοκη, δραματική ιστορία. Προσωπικά, ποτέ δεν είχα θέμα με το στιλ αυτό, ειδικά αν συνοδεύεται από ωραία χρώματα (πολύ καλή δουλειά από τον Van Dongen και την Marloes Dekker). Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ο Ολλανδός έχει σχεδιάσει τα δύο τελευταία άλμπουμ του Blake et Mortimer. Η αξία, ωστόσο, του Rampokan δεν έγκειται μόνο στο σχέδιο. Ο Van Dongen είναι ο ίδιος μισός Ινδονήσιος. Η μητέρα του βίωσε την επανάσταση και οι τραυματικές της εμπειρίες αποτέλεσαν το έναυσμα για τον γιο της να ασχοληθεί με αυτή την ιστορική περίοδο. Πήρε στον Van Dongen τρία χρόνια προκαταρκτικών μελετών και άλλα τέσσερα για το στήσιμο του πρώτου άλμπουμ. Ακόμη και για τον Έλληνα αναγνώστη, που αγνοεί πολλά για την ιστορία και τις σχέσεις των δύο χωρών, η ιστορική έρευνα είναι εμφανής. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το κόμικ έχει κυκλοφορήσει και στην Ινδονησία, λαμβάνοντας (απ’ όσο ξέρω) καλές κριτικές για την αντικειμενικότητα του Van Dongen. Δυστυχώς, το κόμικ έχει αρκετά θέματα. Η πλοκή χάνει κάτι από τη δυναμική της (ειδικά στο δεύτερο μέρος), λόγω αποσπασματικότητας της αφήγησης και χρονικών μπρος-πίσω. Επίσης, η δεδομένη άγνοια στοιχείων γεωγραφίας και ιστορίας δημιουργεί περαιτέρω προβλήματα. Παρόλα αυτά, ο Van Dongen κρατάει το ενδιαφέρον με τους χαρακτήρες του, που είναι εν τέλει και το μεγαλύτερο προσόν του Rampokan. Μπορεί να υπάρχουν αμιγώς κακοί (δεν λογίζεται ιστορία περί αποικιοκρατίας χωρίς έναν σωβινιστή συνταγματάρχη ), αλλά οι θεωρητικά καλοί κινούνται σε ένα γκρίζο πεδίο. Επίσης, πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζει ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζεται η πλοκή από πρόσωπα που δεν εμφανίζονται στα καρέ ή εμφανίζονται για λίγο: Μπορεί το Rampokan να μην είναι όσο καλό διαφημίζεται, αλλά το θεωρώ πολυεπίπεδο και ενδιαφέρον. Νομίζω ότι είναι ένα κόμικ που μπορεί να διαβαστεί από όλους και (μ’ ακούει κανείς εκδότης;) που θα πουλούσε καλά στην ελληνική αγορά. Τα πρωτότυπα τεύχη κυκλοφόρησαν το 1998 και το 2004, σε ασπρόμαυρο, από τις εκδόσεις Oog & Blik. Η έκδοση της Europe Comics (Ιούνιος-Ιούλιος 2020) παρότι μεταφράστηκε από τα ολλανδικά, χρησιμοποιεί τις έγχρωμες σελίδες της συγκεντρωτικής έκδοσης που έβγαλε το 2018 η Dupuis.