Search the Community

Year One, η ταινία του Batman που δεν είδαμε ποτέ Ένα κόμικ του 1987 ασκεί τεράστια επιρροή στο σημερινό Batman. Γιατί λοιπόν δε γυρίστηκε ποτέ σε ταινία; Γράφει: Ραφαέλλα Ράλλη Το 1987, η DC Comics, ο εκδοτικός οίκος του Batman, κυκλοφόρησε μία ιστορία τεσσάρων τευχών. Ο λόγος για τα τεύχη 404-407 που έφεραν τον τίτλο Batman: Year One. Η ιδέα ήταν του Year One ήταν να αφηγηθεί εκ νέου την ιστορία καταγωγής του Batman, το πώς ο νεαρός Bruce Wayne επέλεξε να γίνει μαχητής του εγκλήματος αφού είδε τους γονείς του να σκοτώνονται στο Crime Alley του Γκόθαμ. Ήταν μια ιστορία που είχε ειπωθεί πολλές φορές κατά τη διάρκεια της 48χρονης ιστορίας του χαρακτήρα, μερικές φορές με μικρές αλλαγές στα γεγονότα, αλλά πάντα διατηρώντας τις πιο σημαντικές λεπτομέρειες ανέπαφες. Το Year One που γράφτηκε και εικονογραφήθηκε από τους Frank Miller και David Mazzucchelli αντίστοιχα, σήμερα θεωρείται ένα από τα καλύτερα έργα στην ιστορία των κόμικς. Ξεχώρισε για τον ασυνήθιστο νουάρ τόνο του, τη βία του 'δρόμου', αλλά κυρίως για την πιο ρεαλιστική προσέγγισή του στο πώς ο πολυεκατομμυριούχος και ορφανός Bruce Wayne επέλεξε να έχει αυτήν την εξέλιξη. Οι δύο του δημιουργοί παρεμπιπτόντως, κέρδισαν το σεβασμό της βιομηχανίας μαζί με πολλαπλά βραβεία- ουσιαστικά αποτέλεσε το εφαλτήριο για μία λαμπρή πορεία. Frank Miller (φωτογραφία: Harry Langdon) Παρόλα αυτά όμως, το Year One ήταν απόρροια αναγκαιότητας και όχι τόσο ανάγκη καλλιτεχνικής έκφρασης. Μια φορά και έναν καιρό, στα τέλη της δεκαετίας του '80 για την ακρίβεια, η DC Comics βρέθηκε σε δύσκολη θέση. Ο αμερικανικός γίγαντας των κόμικς είχε βυθιστεί στη δίνη του multiverse, που σήμερα γνωρίζουμε πολύ καλά μέσα από τις ταινίες της Marvel. Η προ Year One εποχή Το πολυσύμπαν υποθέτει ότι η τρέχουσα πραγματικότητα των ηρώων είναι απλώς μία από τις πολλές υπάρχουσες, επιτρέποντας πολλαπλά χρονολόγια, όπως και την ταυτόχρονη εμφάνιση των ίδιων (αλλά και καταστάσεων) σε διαφορετικούς κόσμους. Η Marvel έχει χρησιμοποιήσει το πολυσύμπαν για να πετύχει τεράστια εισπρακτικά αποτελέσματα. Ένα cameo του Daredevil εδώ, μία ωραία προετοιμασμένη spin-off σειρά για το Vision και την Scarlet Witch εκεί, υπάρχει η επιθυμητή ποικιλία. Σύμφωνα με το animation Spider-Man: Across the Spider-Verse του 2018 και το περσινό Spider-Man: No Way Home που έσπασε τα ρεκόρ, αν αυτά τα multiverse timelines διασταυρωθούν με κάποιο τρόπο και αυτά τα ξεχωριστά σύμπαντα εισχωρήσουν το ένα στο άλλο, οι συνέπειες θα είναι σίγουρα απροσδόκητες. Πίσω λοιπόν στο pre-blockbuster του 1985, η DC είχε μπερδευτεί με τα πολλαπλά χρονοδιαγράμματα και τις πολλαπλές εκδοχές των ίδιων χαρακτήρων. Όποιος έπαιρνε για πρώτη φορά ένα αντίτυπο του Wonder Woman θα χρειαζόταν έναν τόμο υποσημειώσεων για να καταλάβει ποιος ήταν ποιος και τι ήταν τι. Ένα τεύχος του The Flash, με μια ιστορία που λεγόταν The Flash of Two Worlds, βρήκε τον Barry Allen, τον Flash από τη δεκαετία του '60, να συνεργάζεται με τον Jay Garrick, τον Flash από τη δεκαετία του '40. Τόσο χάλια. DC Comics Σε μια προσπάθεια να επιλύσει αυτό το χάος και να δημιουργήσει ένα συνεκτικό σύνολο κανόνων, γνωρίζοντας ότι η αντίπαλος Marvel τους ξεπερνούσε σε πωλήσεις, η DC δημιούργησε την περιορισμένη σειρά 12 τευχών, Crisis on Infinite Earths, η οποία διήρκεσε από το 1985 έως το 1986 και συνέδεσε όλους τους κύριους ήρωές της σε ένα ενιαίο τόξο, επανεκκινώντας τους με έναν πιο κατανοητό τρόπο τόσο για τους αρχάριους όσο και για τους έμπειρους λάτρεις των κόμικς. Στο πλαίσιο αυτό, κάθε αυτόνομο κόμικ επανακυκλοφόρησε ως Issue One. Το 1986 στο μεταξύ, ο πολυμήχανος Frank Miller δημιούργησε δύο έργα που ακόμα και σήμερα ενθουσιάζουν τους fans των κόμικς, το Daredevil: Born Again, την πρώτη του συνεργασία με τον David Mazzucchelli, που έδειχνε τον τυφλό υπερήρωα της Marvel να περνάει μια σειρά από σαφώς ενήλικα τραύματα, όπως το να μείνει άστεγος, να του αφαιρεθεί η άδεια εξάσκησης επαγγέλματος (ήταν δικηγόρος) και να ανακαλύψει ότι η πρώην του έχει στραφεί στην πορνεία. Ο καθολικισμός αποτελούσε ένα άλλο εξελισσόμενο θέμα, ενώ αμέσως μετά δημιούργησε το περίφημο Batman: The Dark Knight. Με έναν εκτός φόρμας 55χρονο Batman να βγαίνει από τη σύνταξη για να σώσει το Γκόθαμ της διαφθοράς και της βρωμιάς, κατάφερε να επαναφέρει τον άνθρωπο νυχτερίδα σε θέση ισχύος στην ποπ κουλτούρα, ενώ ο σκοτεινός και βίαιος τόνος του, καθώς και το κινηματογραφικό στυλ αφήγησης (έμπνευσης Miller) αποτέλεσαν τεράστια επιρροή στις κινηματογραφικές σειρές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων που ακολούθησαν. Το συμβόλαιο όμως του Miller για τον Σκοτεινό Ιππότη υπαγόρευε και τη δημιουργία μίας αυτόνομης ιστορίας προέλευσης του ήρωα. Εκείνη την περίοδο μάλιστα, οι πωλήσεις του μηνιαίου κόμικ του Batman ήταν σε ύφεση. Με γνώμονα το έπος The Crisis on Infinite Earths, δόθηκε στο Miller το περιθώριο να κάνει κυριολεκτικά ό,τι θέλει και του δόθηκε μια πρωτόγνωρη για την εποχή δημιουργική ελευθερία με το κορυφαίο κομμάτι της πνευματικής ιδιοκτησίας της DC. Burt Ward & Adam West, 1966 (Silver Screen Collection) Η ώρα του Year One Έτσι, ανέλαβε το σενάριο και έπεισε τον Mazzucchelli να αναλάβει την καλλιτεχνική επιμέλεια. Διατήρησε τη βασική ιστορία προέλευσης του Bob Kane και του Bill Finger από το 1939 - ένας νεαρός Bruce Wayne ορκίζεται να εκδικηθεί για το θάνατο των γονιών του αφού τους είδε να σκοτώνονται στο Crime Alley - αλλά αντί να τον παρουσιάσει ως έναν υπερφυσικό playboy, χρησιμοποίησε το Year One για να μας δείξει κάτι διαφορετικό. Ο Wayne γίνεται ένας πιο ρεαλιστικός χαρακτήρας, αποφασισμένος για αυτοδικία. Σίγουρα, το να φοράει κολάν και κάπα για να πάει να δείρει ληστές ήταν κάπως αστείο, αλλά ήθελε να δει ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα του συνδυασμού αυτής της εικόνας με τόση δόση δράσης ώστe να είναι οι fans ευχαριστημένοι. Το Year One ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστο για εκείνη την εποχή. Με κατεύθυνση πιο σκοτεινή, πιο ώριμη, πιο σκληρή από οτιδήποτε είχε δει κανείς στα προηγούμενα χρόνια των ιστοριών του Caped Crusader, η νουάρ ιστορία με τις pulp επιρροές λατρεύτηκε από το κοινό, αλλά και τους κριτικούς. Ένας από τους τελευταίους, διέκρινε παρεμπιπτόντως ότι η ιστορία και η σχέση μεταξύ Batman και Gordon παρέπεμπε στην ταινία Serpico του Al Pacino από το 1973. Μαζί με το The Dark Knight Returns και το Watchmen των Alan Moore και Dave Gibbons, που επίσης εκδόθηκε το 1986, έγινε αφορμή για άπειρα άρθρα σε εφημερίδες με θέμα ότι τα κόμικς "δεν είναι πλέον [μόνο] για παιδιά". Εν ολίγοις, αποτέλεσε σημείο αιχμής που αντιγράφηκε κατά κόρον στις τέσσερις δεκαετίες που ακολούθησαν. DC Comics Την ίδια στιγμή που το Batman: Year One κυκλοφορούσε στα περίπτερα, ο Tim Burton άρχισε να γυρίζει τη νέα σειρά ταινιών Batman. Στο Batman του 1989, ο Michael Keaton ανέλαβε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρώτη από τις δύο ταινίες. Ο Jack Nicholson υπέγραψε έναντι 50 εκατ. δολαρίων για το ρόλο του Joker, ένα πόσο που του αναλογούσε αν κρίνουμε από τις εισπάξεις της ταινίας που άγγιξαν τα 400 εκατ. δολάρια. Ακολούθησαν οι ταινίες Batman Returns (1992), Batman Forever (1995, με τον Val Kilmer) και Batman & Robin (1997, με τον George Clooney). Το ενδεχόμενο για μία πέμπτη ταινία εγκαταλείφθηκε λόγω της πτωτικής πορείας του franchise, αν γινόταν όμως, θα ονομαζόταν είτε Batman Unchained είτε Batman Triumphant. Η DC χρειαζόταν επειγόντως μία επανεκκίνηση. Με τα φώτα στραμμένα στα κόμικς, οι ταινίες της Warner Bros σύντομα εκτίμησαν την ερμηνεία του Frank Miller στο χαρακτήρα του Batman. Μία σειρά από υψηλού προφίλ σκηνοθέτες του Χόλιγουντ προφανώς έδωσαν το παρών για να το μετατρέψουν σε ταινία, συμπεριλαμβανομένων των Wachowskis, που μόλις είχαν ολοκληρώσει το Matrix, και του Joss Whedon. Το εκπληκτικό είναι ότι η Warner Bros έβαλε τον Miller μαζί με τον Darren Aronofsky, τον 31χρονο τότε indie σκηνοθέτη και σινεφίλ, που είχε κατακτήσει τους κριτικούς χάρη στο π (1998) με στόχο να ετοιμάσουν μαζί ένα σενάριο, βασισμένο στο Batman: Year One. DC Comics Εν τέλει ο κινηματογραφικός Batman παρέμεινε σε παύση επί δύο περίπου δεκαετίες, μέχρι που ο Christopher Nolan επανεκκίνησε το franchise το 2005, παίρνοντας στοιχεία από τα κόμικς του Miller, αλλά προσθέτοντας αρκετά στοιχεία blockbuster με σκοπό να συναρπάσει τα πλήθη. Ο Christian Bale στον πρωταγωνιστικό ρόλο αποδείχθηκε εξαιρετικός, οπότε ήταν απόλυτα λογικό το γεγονός ότι οι τρεις ταινίες Batman Begins (2005), The Dark Knight (2008) και The Dark Knight Rises (2012) διέπρεψαν στο box office. Δικαίωση Με τα πολλά λοιπόν, η ταινία αυτού του πρώτου, πρωτοποριακού και ανατρεπτικού κόμικ δεν είδε ποτέ το φως της δημοσιότητας. Ή και όχι. Το 2011 η Warner κυκλοφόρησε το Batman: Year One, μία αυτόνομη ταινία κινουμένων σχεδίων 64 λεπτών, που βασίστηκε στο έργο των Miller και Mazzucchelli. "Το Batman: Year One είναι μία αστρική προσαρμογή, αντιγράφοντας τα λόγια του Miller και τις εικόνες του Mazzucchelli σχεδόν κατά λέξη σε ορισμένες περιπτώσεις. Όλα θυμίζουν αυτό που ένιωθα όταν διάβαζα για πρώτη φορά το Batman: Year One και αισθανόμουν ότι αυτή ήταν μία ιστορία που υπήρχε πάντα", είχε αποφανθεί τότε ένας κριτικός. Η ταινία με προϋπολογισμό 3,5 εκατ. δολαρίων γνώρισε σημαντική επιτυχία, αποφέροντας έσοδα 6,1 εκατ. δολάρια, σχεδόν τα διπλάσια δηλαδή. Not bad at all. Πηγή

Matt Rea: Ο Φασισμός στον Batman του Frank Miller Άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του περιοδικού New Trail του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα. Ο Matt Rea είναι ακαδημαϊκός. Μετάφραση Δημήτρης Πλαστήρας Το Batman vs Superman: Dawn of Justice βρίσκεται στους κινηματογράφους πλέον, και ενώ ο τίτλος του ακούγεται σαν κάτι που ένας δικηγόρος θα χρησιμοποιούσε ως προηγούμενο, η ταινία είναι βέβαιο πως είναι συναρπαστικότερη από κάτι τέτοιο. Η ταινία φέρνει μαζί τους δυο μέγα-ήρωες της DC Comics σε αυτό που μοιάζει σαν μια βασισμένη σε γροθιές άσκηση δημιουργίας μιας ομάδας που θα κορυφωθεί στη δημιουργία της Justice League. Μιας και είναι απλά φανταστικοί ήρωες των οποίων οι μάχες είναι απλά ένα κόλπο δημιουργημένο για την έναρξη μιας σειράς ταινιών βασισμένων στην Justice League που θα φέρει στην DC κάποια από τα πολυπόθητα χρήματα των Avengers, είναι παράλογο να αναρωτιόμαστε ποιος θα κερδίσει. Ένα καλύτερο ερώτημα είναι: ποιόν θα πρέπει να υποστηρίζουμε για να είμαστε ηθικά ανώτεροι από τους φίλους και την οικογένεια μας; Και η απάντηση σε αυτό δεν είναι τόσο εύκολη. Όχι τον Batman. Μπορώ ήδη να ακούσω το θυμωμένο τρίξιμο των δοντιών. «Ο Batman είναι ο καλύτερος! Είναι άνθρωπος σαν και εμάς!». Το καταλαβαίνω. Αγαπάτε τον Batman με ή χωρίς την ανατομικά σωστή στολή. Εννοώ, ούτε μικρά παιδιά δεν θα υποστηρίξουν τον Superman. Στα χρόνια μου ως περιοδικός εκπαιδευτικός στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, έχω διδάξει το επαναστατικό graphic novel του Frank Miller, Batman: The Dark Knight Returns, και αν έχω μάθει κάτι, είναι αυτό: η νυχτερίδα δεν είναι αυτό που λένε πως είναι. Υπάρχει μια άμεση σύνδεση μεταξύ του Batman με τον οποίο μεγαλώσαμε βλέποντας τον στην μεγάλη οθόνη και του The Dark Knight Returns που δημιουργήθηκε το 1986 από τον Frank Miller. Το πρόβλημα είναι, αυτός ο Σκοτεινός Ιππότης ήταν δημιούργημα της εποχής του – και αυτή η εποχή έχει περάσει. Όπως η ανδρική περμανάντ Το πρόβλημα με έναν Batman της δεκαετίας του 1980 που διαρκεί ακόμη είναι πως είναι από τη δεκαετία του 1980. Κουβαλά μαζί του ξεπερασμένες πολιτικές, ξεπερασμένα ιδέες για το φύλο και αντιλήψεις της σεξουαλικότητας που είναι παράδοξες στην σύγχρονη σκέψη. Ακόμη και το graphic novel του Miller χρειάστηκε να τεντώσει την πλοκή για να χωρέσει το σεξισμό και την βία που δόθηκε στον Batman. Η πιο εντυπωσιακή είναι η δυναμική εξουσίας που σχετίζεται με τον Batman. Ο αστείος Batman του Adam West της δεκαετίας του 1960 εργάζονταν μαζί με την αστυνομία – κάτι σαν βοηθός – έτσι ο Frank Miller πάει προς την εντελώς αντίθετη κατεύθυνση. Ο δικός του Batman δεν είναι απλά ένας εκδικητής που πάει ενάντια στους κανόνες του νόμου, είναι ο νόμος: μια αντίθετη δύναμη διακυβέρνησης, που εγκαθιστά την δική του τάξη και που επιβάλει μια αυστηρή πειθαρχία. Με άλλα λόγια, ένας φασίστας. Αλλά το 1986, ο Batman ήταν ο ήρωας που είχε ανάγκη η Νέα Υόρκη. Η πόλη της Νέας Υόρκης την δεκαετία του 1980 ήταν πολύ διαφορετικό μέρος. Σκληρότερο. Τρομακτικότερο. Πιο πολύ σαν το Γκόθαμ. Η εγκληματικότητα που είχε ανέβη σταθερά από την δεκαετία του 1960, έφτασε στο απόγειο της σε εκείνες του ’80 και του ’90 όταν ένα νέο ναρκωτικό που ονομάζονταν κρακ έφτασε στους δρόμους, φέρνοντας μαζί του τοξικομανείς και αυτοκρατορίες. Το 1980 υπήρχαν 1814 ανθρωποκτονίες στην Νέα Υόρκη. Ο αριθμός αυτός ανέβηκε σε 2245 το 1990. Ακριβώς στο μέσω της γεμάτης έγκλημα Νέας Υόρκης της δεκαετίας του 1980, ο νεαρός Frank Miller έγραψε το Batman: The Dark Knight Returns. Η μίνι σειρά των τεσσάρων τευχών χαρακτηρίστηκε από ένα ζοφερό επαναπροσδιορισμό ενός χαρακτήρα που άντεξε τα Bam! και τα Pows! όπως και το καρχαριοαπωθητικό με το λογότυπο νυχτερίδας του Adam West. Ο Batman του Miller ήταν σοβαρός με το Σ κεφαλαίο: ένας αγροίκος που δεν αστειεύονταν, που άνοιγε το δρόμο του μέσα στο πνιγμένο από το έγκλημα Γκόθαμ με γροθιές και κλωτσιές. Το Dark Knight Returns προέκυψε από την ιστορία προέλευσης του ίδιου του Frank Miller. Μετακόμισε στην Νέα Υόρκη από το Βερμόντ προς το τέλος της εφηβείας του. Ως νεαρός καλλιτέχνης, υπέμενε τη βία της πόλης (αναφέρεται πως ληστεύτηκε κάμποσες φορές) και κατάπινε τις ταινίες δράσης της εποχής όπως το Dirty Harry και το Death Wish, όπου άνδρες βγαίνουν εκτός ορίων του νόμου για να επιβάλλουν την δικαιοσύνη πάνω σε εγκληματίες που προστατεύονται από τους κυβερνητικούς κανόνες. Στον νέο Batman, ο Miller δημιούργησε έναν ήρωα πολύ πιο τρομακτικό και πολύ πιο βάρβαρο από την πόλη στην οποία ζούσε. Όπως οι περμανάντ στους άνδρες, ο Batman του Miller είχε νόημα στην δεκαετία του 1980 αλλά προκαλεί έκπληξη να τον βλέπουμε τώρα, 30 χρόνια μετά, ακόμη ζωντανό και να χτυπά εγκληματίες. Τον είδαμε στην επανεκκίνηση της κινηματογραφικής σειράς του Nolan του 2005 (η δεύτερη ταινία λέγονταν The Dark Knight), και τον βλέπουμε ξανά, ακόμη πιο καθαρά, στο Batman vs Superman:Dawn of Justice του Zack Snyder. Ο Ben Affleck ως Batman σε ρομπτική στολή έρχεται απευθείας από το The Dark Knight Returns. Πως ένας ξαναγραμμένος χαρακτήρας από το 1986 άντεξε τόσο πολύ; Κάτι γύρω από τον φασίστα Batman του Frank Miller αντηχεί ακόμη σήμερα. Πρώτα ας δούμε τον οδηγό του Frank Miller για την κατασκευή ενός φασίστα. Μετατρέποντας Έναν Ήρωα σε Φασίστα σε 3 Εύκολα Βήματα Για να κατασκευάσεις έναν ηρωικό φασίστα, χρειάζεται να φτιάξεις ένα κόσμο όπου ο φασισμός είναι η μόνη απάντηση. Όλες οι ακόλουθες συνθήκες πρέπει να υπάρχουν για να ανοίξουν το δρόμο για να έρθει ο Batman και να πάρει τον έλεγχο. Διαφορετικά είναι ένας φασίστας που κάνει πραξικόπημα. Για τον Miller αυτό σημαίνει τρία πράγματα: 1. Κάνεις σαφές πως οι δυνάμεις που κυβερνούν είναι ανίκανες όταν φτάνουν στην αντιμετώπιση των εγκληματιών Κάθε επίπεδο εκλεγμένης κυβέρνησης στο The Dark Knight Returns είναι ανίκανη, ή χειρότερα – ένα σημείο που εμφανές όταν διαβάζεις το κείμενο. Στη κορυφή, ο πρόεδρος Reagan είναι ένας επικίνδυνος ηλίθιος που θερμαίνει τον Ψυχρό Πόλεμο με την Σοβιετική Ένωση, αποφεύγοντας τελευταία στιγμή την πυρηνική καταστροφή με την βοήθεια του Superman. Ο δήμαρχος του Γκόθαμ είναι ένας αναποφάσιστος δειλός που δολοφονείται όταν προσπαθεί να διαπραγματευτεί με τον αρχηγό της Mutant Gang. Ο Αρχηγός Gordon αντικαθίσταται από την Αστυνόμο Yindel, που στρέφεται εναντίον του Batman αντί να καταδιώκει τους πραγματικούς εγκληματίες. Και οι φυλακισμένοι φροντίζονται από έναν αριστερών τάσεων ψυχολόγο, τον Δρ. Wolper: έναν αντι-Batman ρήτορα, που έχει σχεδιαστεί για να μοιάζει με τον Hitler. Για να σιγουρευτεί πως καταλαβαίνεται πλήρως τις λανθασμένες μεθόδους του Wolper, ο Miller τον βάζει να πεθάνει από τα χέρια του ίδιου του ασθενή: τον Joker. 2. Απεικονίζεις το μέσο άτομο ως επικίνδυνο ή αδύναμο και έτσι εξαρτημένο στην απόλυτη διακυβέρνηση Παρά το ότι γνωρίζουν πως όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης και της τάξης είναι ανίκανα ή διεφθαρμένα, οι καθημερινοί πολίτες στο The Dark Knight Returns δεν κάνουν τίποτα για αυτό. Όταν αφήνονται στα δικά τους σχέδια, οι πολίτες είναι εγωιστές και βίαιοι. Για παράδειγμα, ένας τύπος σπρώχνει έναν ανάπηρο άνδρα στις γραμμές του μετρό. Η ιστορία είναι γελοία, αλλά τέλεια για την σταυροφορία του Miller για την δικαιολόγηση της ανάληψης του Γκόθαμ από τον Batman ως φασίστα δικτάτορα. Και οι δυο πολίτες δείχνουν την ανάγκη για κυβέρνηση αλλά για διαφορετικούς λόγους. Ο άνδρας με τις πατερίτσες είναι αβοήθητος και χρειάζεται προστασία. Ο άνδρας που σπρώχνει πρέπει να περιοριστεί. Υπάρχουν και άλλες σαν και αυτή σε ολόκληρη την έκταση του βιβλίου, η καθεμιά από τις οποίες είναι σχεδιασμένη για να οδηγήσει τον αναγνώστη στο να δεχτεί τον αδίστακτο αυταρχισμό του Batman ως λύση. 3. Δημιουργείς κακούς των οποίων οι πράξεις δεν έχουν κανένα κίνητρο πέρα από την επιθυμία για κακό Ο γενικός πληθυσμός του Γκόθαμ βάλλεται από κάθε πλευρά από βίαιους εγκληματίες δίχως ευδιάκριτο κίνημα. Σοβαρά, αν είσαι ένα μέσο άτομο που ζει στο Γκόθαμ του Miller, μπορεί να σε μαχαιρώσει ένας έφηβος για να συμπληρώσει το ποσοστό του. Η Mutant Gang, οι μαχαιροβγάλτες έφηβοι που φοράνε παράξενα γυαλία τύπου Geordi La Forge (ΣτΜ: ήρωας του Star Trek: The Next Generation), τρομακρατεί το Γκόθαμ για το μισό graphic novel. Μια προβολή των punk rocker της δεκαετίας του 1980, οι μεταλλαγμένες συμμορίες του Miller αποτελούνται από κτήνη με σκουλαρίκια και βαμμένα μαλλιά σε καρφιά και φανταχτερά ρούχα. Υπό την καθοδήγηση ενός κτηνώδους ανθρώπου, η Mutant Gang σκορπίζει τη βία σε ολόκληρο το Γκόθαμ γιατί… αυτό είναι που κάνουν σήμερα τα παιδιά; Τα κίνητρα τους είναι θολά, αλλά τουλάχιστον έχουν απώτερο σκοπό: να κατακτήσουν το Γκόθαμ. Από την κορυφή του λόφου σκουπιδιών που είναι ο θρόνος του, ο μεταλλαγμένος αρχηγός βγάζει λόγο στα μέλη της συμμορίας του αλυχτώντας για την κατάκτηση της πόλης: «Μας αποκαλούν συμμορία. Μας αποκαλούν όχλο. Νομίζουν πως είμαστε μόνο παιδιά που κάνουν φασαρία. Μόνο όταν πεθάνουν στα χέρια μας και δουν τις γυναίκες τους να βιάζονται θα καταλάβουν… έχουμε τη δύναμη – έχουμε την θέληση – και τώρα έχουμε τα όπλα. Το Γκόθαμ ανήκει στους μεταλλαγμένους. Σταματήστε για λίγες στιγμές για να απορροφήσετε τους φασιστικούς τόνους σε αυτή την εικόνα: ο χαρισματικός λόγος, η οργανωμένη επίδειξη στρατιωτικής δύναμης. Η μεταλλαγμένη συμμορία θέλει να κάνει το Γκόθαμ να υποφέρει, αν και ποτέ δεν είμαστε σίγουροι γιατί. Είναι γιατί τα μέλη της συμμορίας ζουν σε μια χωματερή; Επειδή δεν έχουν να δώσουν ένα πουκάμισο στον αρχηγό τους; Δεν χρειάζεται να ξέρουμε. Δίχως κίνητρο, η Mutant Gang εισέρχεται στην πλοκή ως ένας τρομακτικός πιθανός κυβερνήτης που ο Batman πρέπει να ανατρέψει στην εκστρατεία του για κυριαρχία – τον ίδιο τύπο «τρομακτικής πιθανότητας» έβλεπε ο Miller στην προπαγάνδα του Ψυχρού Πολέμου της δεκαετίας του 1980, όπου βιβλία, αφίσες και τηλεοπτικές διαφημίσεις έδειχναν ένα τρομακτικό μέλλον για την Αμερική υπό τον Κομμουνισμό. Και να ‘σαι. Συγχαρητήρια, έχεις δημιουργήσει ένα κόσμο στον οποίο οι φασίστες είναι αντιληπτοί ως ήρωες. Σήμερα Είμαι ο Νόμος Όπως οι πολίτες του Γκόθαμ, τα ίδια τα μέλη της συμμορίας είναι πρόβατα (αν και πρόβατα που κρατούν μαχαίρια και έχουν μοϊκάνες) προς αναζήτηση αρχηγού. Στέκονται σε τακτοποιημένες γραμμές για να τον ακούσουν να μιλάει, συμπληρώνουν τα μερίδια του για φόνο, φοράνε τη στολή του. Έτσι τι κάνουν αυτοί οι πιστοί μόλις ο Σκοτεινός Ιππότης με επιτυχία τσακίζει σε υποταγή τον μεταλλαγμένο αρχηγό; Ακολουθούν αυτό το νέο, δυνατότερο τύπο, φυσικά. Η συμμορία επαναπροσδιορίζει τον εαυτό της ως «Sons of Batman» και, αργότερα στο βιβλίο, ο Batman χρησιμοποιεί τους Sons of Batman για να αποκαταστήσει την τάξη στη διάρκεια ενός μπλακ άουτ που βυθίζει ολόκληρη τη πόλη στο σκοτάδι. Προτού πάει για μάχη, ο Batman απευθύνεται στην συμμορία με ένα γνώριμο λόγο: «Αυτό είναι το όπλο του εχθρού. Δεν το χρειαζόμαστε. Δεν θα το χρησιμοποιήσουμε. Τα όπλα μας είναι αθόρυβα – ακριβή. Με το καιρό θα σας τα διδάξω. Απόψε θα βασιστείτε στις γροθιές σας – και στα μυαλά σας. Απόψε είμαστε ο νόμος. Απόψε είμαι ο νόμος. Πάμε». «Είμαστε ο νόμος. Είμαι ο νόμος». Θυμίζει τον μεταλλαγμένο αρχηγό όταν ζητούσε να κατακτήσουν το Γκόθαμ. Ο ρόλος του Batman στο The Dark Knight Returns, έτσι δεν είναι πια του μοναχικού εκδικητή που ψάχνει την δικαιοσύνη με το τρόπο του, αλλά ένας φασίστας κυβερνήτης, που φτιάχνει ένα στρατό για να ελέγχει τη πόλη. «Αλλά, κοίτα τον! Καταστρέφει το όπλο», μπορεί να πεις. «Ο Batman είναι ξεκάθαρα ο καλός γιατί δεν σκοτώνει!». Λοιπόν, σας έχω νέα: ο κανόνας του Batman για μη σκοτωμούς είναι διεστραμμένος. Δεν είμαι υπέρ των σκοτωμών. Ζήσε και άσε τους άλλους να ζήσουν, είναι αυτό που πιστεύω. Στην επιφάνεια, η ιδέα του Batman για την καταστροφή όλων των όπλων μοιάζει καλή. Κανένας δεν πεθαίνει· κανένας δεν πληγώνεται. Μόνο που όλοι πληγώνονται και πληγώνονται άσχημα. Εδώ σε μια σκηνή που ο Batman ακολουθεί τον κανόνα του (και η βαναυσότητα του είναι όμοια με εκείνη του τελικού trailer του Batman vs. Superman), όπου ο Batman χτυπά άσχημα έναν κακοποιό και ένας αστυνομικός που φτάνει προσπαθεί να το συλλάβει, στην παρατήρηση του αστυνομικού πως του έσπασε τα κόκαλα, απαντά: «Είναι νέος. Μάλλον θα περπατήσει ξανά. Αλλά θα μείνει τρομαγμένος. Έτσι δεν είναι αλήτη;». Ο Batman γνωρίζει πως ο τύπος που έδειρε θα «περπατήσει μάλλον ξανά», αλλά το σημαντικότερο, ο αλήτης θα «παραμείνει τρομαγμένος». Αφαιρεί κάμποσο από την ευγένεια του κανόνα μη του να σκοτώνεις όταν, στη θέση του, μπορείς να προκαλέσεις επίμονο πόνο πάνω σε ένα τυχαίο κακοποιό. Δεν λέω πως το να τον σκοτώσει δεν είναι χειρότερο, αλλά ηθικά, η πιθανή παράλυση κάποιου δεν είναι πολύ καλύτερη. Ακόμη και με όλα τα άλλα που τόνισα, ίσως είναι εντάξει αν ο Batman σταθεί στο «απόψε» του λόγου. Μια φασιστική αποκατάσταση της τάξης για μια νύχτα και επιστροφή της στις δημοκρατικές δυνάμεις – ίσως αυτός είναι κάποιος τον οποίο είναι εντάξει να υποστηρίξουμε. Αλλά αυτό δεν είναι ο τρόπος που εξελίσσεται το graphic novel. «Χρόνια… για εκπαίδευση και μελέτη και σχεδιασμό εδώ στην απέραντη σπηλιά. Πολύ μετά τα αποκαΐδια ενός τιμωρού του εγκλήματος του οποίου η εποχή πέρασε. Αρχίζει εδώ – ένας στρατός – για να φέρει στα συγκαλά του ένα κόσμο που υποφέρει από χειρότερα πράγματα από κλέφτες και φονιάδες. Θα είναι μια καλή ζωή, αρκετά καλή». Διαβάστε αυτή τη γραμμή ξανά: «Αρχίζει εδώ – ένας στρατός – για να φέρει στα συγκαλά του ένα κόσμο που υποφέρει από χειρότερα πράγματα από κλέφτες και φονιάδες». Ο ήρωας αυτής της ιστορίας – και η βάση του Batman των ταινιών του Christopher Nolan κι της ταινίας Batman vs. Superman του Zack Snyder – είναι κυριολεκτικά ένας εκκεντρικός δισεκατομμυριούχος που σκηνοθέτησε το θάνατό του για να μπορέσει να δημιουργήσει ένα στρατό σε μια σπηλιά κάτω από το παλιό του μέγαρο σαν για να ανατρέψει τη κυβέρνηση. Το graphic novel τελειώνει με τον Batman ως φασίστα που επιδιώκει να αρπάξει την εξουσία από τα χέρια της δημοκρατίας. Νυχτερίδα Εκτός Χρόνου Τι έγινε στο πραγματικό Γκόθαμ του Frank Miller – την δολοφονική Νέα Υόρκη της δεκαετίας του 1980; Σε μια εκπληκτική ανατροπή, το έγκλημα έπεσε στα στα τέλη της δεκαετίας του 1990: το 2015, δολοφονήθηκαν στην πόλη 352 άτομα (σε σύγκριση με τους 1700 ανά έτος την εποχή του Miller). Και το μέγεθος του 2015 θεωρούνταν υψηλό ακόμη και αν η Νέα Υόρκη έχει σχεδόν ένα εκατομμύριο περισσότερους ανθρώπους από ότι στη δεκαετία του 1980. Η Νέα Υόρκη το πέτυχε όχι χάρη σε ένα μασκοφόρο που έδειρε όλους τους κλέφτες. Αλλαγές στη δημογραφία, την αστυνόμευση και την οικονομία της πόλης οδήγησαν προς τα κάτω την εγκληματικότητα. Η Νέα Υόρκη πλέον θεωρείται μια από τις ασφαλέστερες πόλεις στο κόσμο, ενώ το Γκόθαμ, το φανταστικό αντίστοιχό του, απεικονίζεται ακόμη ως φωλιά εγκλήματος. Ο Batman από το The Dark Knight Returns δεν είναι πια κατάλληλος για την Νέα Υόρκη. Ο Batman του Frank Miller συνεχίζει να είναι στη σκηνή ακόμη και όταν οι άλλες χαρακτήρες εκείνης της εποχής έχουν εξαφανιστεί. Βρίσκουμε τον Dirty Harry προσβλητικό, το Death Wish γελοίο και το Escape From New York ασήμαντο. Ωστόσο επιστρέψαμε σε αυτή τη ξεπερασμένη εκδοχή του Batman. Γιατί συνεχίζουμε να αγαπάμε αυτό το φασίστα; Βέβαια, ο Batman ζει την φαντασίωση του καλοήθη δικτάτορα: μια πανίσχυρη φιγούρα που πληγώνει μόνο τους «κακούς ανθρώπους» και προστατεύει τους «καλούς ανθρώπους». Αλλά το κλειδί στην σημερινή επιτυχία του Batman είναι το ότι απευθύνεται σε μια σύγχρονη υπαρξιακή κρίση, μια που υπάρχει πριν και από την δεκαετία του 1980: την αυτενέργεια. Η Πραγματική Υπερδύναμη του Batman Ο Batman αντιπροσωπεύει την δύναμη του ενός ατόμου – μεθυστικό πράγμα σε ένα κόσμο που η ατομική δύναμη είναι μικροσκοπική μπροστά σε εταιρείες, κυβερνήσεις και το ένα τις εκατό. Ο Batman διορθώνει κάθε πρόβλημα που βλέπει. Κανένας δεν τον ελέγχει. Είναι ένας άνθρωπος που στέκεται μπροστά σε έναν εξωγήινο με υπερδυνάμεις… και επιβιώνει από τη σύγκρουση. Ο Batman προσφέρει ελπίδα πως ένα άτομο μπορεί να υπερβεί κάθε εμπόδιο και ποιος δεν θα ήθελε έναν ηγέτη σαν αυτόν; (Στην πράξη, αναλυτές ήδη κάνουν παραλληλισμούς μεταξύ του Σκοτεινού Ιππότη και την δημοφιλία ενός άλλου δισεκατομμυριούχου. Άρθρο αποκαλεί την προεκλογική εκστρατεία του Donald Trump «πολιτική Batman»). Και όμως, παρά την εμβληματική θέση του Batman ως ενός ανθρώπου που στέκεται όρθιος μεταξύ υπερφυσικών όντων, τα ελαττώματα του τον κάνουν κάποιον με τον οποίο δεν μπορούμε να ταυτιστούμε. Είναι ένας ερημίτης δισεκατομμυριούχος που δέρνει φτωχούς ανθρώπους. Έχει τα μέσα να χρηματοδοτήσει το είδος των κοινωνικών και εκπαιδευτικών προγραμμάτων που θα μειώσουν το έγκλημα· αντίθετα χρησιμοποιεί την περιουσία του για να τιμωρεί εγκληματίες. Ουσιαστικά ο Batman ζει τη φαντασίωση των πλούσιων καπιταλιστών, τσακίζοντας τους φτωχούς για τις παρεκτροπές τους ενώ δεν ερευνούν ποτέ τα βαθύτερα οικονομικά εγκλήματα που έχουν σημαντικότερες συνέπειες στην κοινωνία – ή γιατί κάποιος θα στραφεί στο έγκλημα για το χρήμα εξαρχής. Α, και είναι και φασίστας. Και αυτό επίσης. Να το. Ίσως αισθάνεσαι θυμωμένος, θλιμμένος, μπερδεμένος. Μάλλον θα θέλετε να πάτε στα σχόλια και να μου αποδείξετε πως κάνω λάθος. Ίσως και να μπορείτε – αδημονώ για αυτά που έχετε να πείτε. Όσο για το αρχικό ερώτημα σχετικά με την ταινία Batman vs. Superman – ποιον θα πρέπει να υποστηρίξεις – δεν υπάρχει ξεκάθαρη ερώτηση. Πέρασες αρκετή ώρα διαβάζοντας γιατί δεν πρέπει να υποστηρίξεις τον Batman. Φυσικά, αν κοιτάξεις προς τον Superman, είναι και αυτό περίπλοκο επίσης. Είναι η αιτία πολλών θανάτων και καταστροφής στο Man of Steel. Το πρόβλημα του Batman μαζί του είναι υπαρκτό κατά την γνώμη μου. Στο τέλος, νομίζω πως υπάρχει μόνο ένας υπερήρωας που αξίζει να υποστηρίξει κάποιος σε αυτή τη ταινία – αυτή που κάνει την πρώτη της (πραγματική) εμφάνιση στη μεγάλη οθόνη σε αυτή τη ταινία. Είμαι με την Wonder Woman. Δεν την κατέστρεψαν ακόμη. Πηγή