Search the Community

Εδώ έχουμε το reboot του θρυλικού κόμικ, το οποίο επιχείρησε να κάνει ο Έστερχελντ το 1969, αυτή τη φορά σε σχέδια του Alberto Breccia, με τον οποίον είχε συνεργαστεί και στο παρελθόν (όπως στο "Mort Cinder", αλλά όχι μόνο σε αυτό). Η ιστορία δημοσιευόταν κάθε εβδομάδα στο πολιτιστικό και πολιτικό περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας "Gente". Μην τρομάζετε, δεν πρόκειται να επαναληφθεί το σεντόνι, που έγραψα για την πρώτη, την ορθόδοξη εκδοχή του "Ετερνάουτα" με εισαγωγές, κοινωνικοπολιτικά πλαίσια κτλ. Εξάλλου, όσα έγραψα σε εκείνη την παρουσίαση, ισχύουν και εδώ. Συγκρατείστε μόνο το εξής: το 1957, όταν ο Έστερχελντ ξεκίνησε να γράφει τον πρώτο "Ετερνάουτα", η Αργεντινή ήταν υπό στρατιωτική δικτατορία, κάτι που επίσης συνέβαινε το 1969. Όσο αφορά στην ιστορία, ο Έστερχελντ ήθελε να την αφηγηθεί ξανά από την αρχή, κάνοντας κάποιες αλλαγές. Οι δύο πιο σημαντικές σε αυτήν την εκδοχή είναι ότι απουσιάζει ο μικρός Πάμπλο και έχει αντικατασταθεί από μια νεαρή κοπέλα, τη Σουσάνα, πιθανόν σε μια προσπάθεια του συγγραφέα να προσθέσει έναν ακόμη γυναικείο χαρακτήρα, για να κάνει πιο ενδιαφέρουσα την πλοκή ή για να προσθέσει μια ερωτική ιστορία. Η δεύτερη διαφορά είναι θεμελιώδης, όχι τόσο για την πλοκή, όσο για τον ιδεολογικό προσανατολισμό του νέου κόμικ: σε κάποιο σημείο, σχετικά νωρίς στην πλοκή, αναφέρεται ξεκάθαρα, ότι η εξωγήινη εισβολή πλήττει μόνο τη Νότια Αμερική, επειδή οι μεγάλες δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, αποφάσισαν να τους προσφέρουν εν είδει θυσίας αυτό το μέρος του κόσμου, προκειμένου να σωθούν οι ίδιες. Η πίκρα και η απογοήτευση του Έστερχελντ από την πολιτική κατάσταση στη χώρα του και στον κόσμο είναι σαφείς. Σε κάθε περίπτωση, το νέο κόμικ δεν πήγε καλά. Ξεκίνησε να δημοσιεύεται στις 29/5 και ολοκληρώθηκε στις 18/9 κακήν κακώς, επειδή ζητήθηκε από τον Μπρέσια να κάνει το σχέδιό του πιο εμπορικό, κάτι το οποίο τόσο ό ίδιος, όσο και ο σεναριογράφος αρνήθηκαν να κάνουν, αλλά και επειδή ο Έστερχελντ αντιλήφθηκε, ότι κάποια κομμάτια των κειμένων του είχαν αφαιρεθεί. Σύμφωνα με τον Rodrigo Baeza, που υπογράφει το βασικό κείμενο για το κόμικ στην έκδοση της Fantagraphics, οι πολιτικές πεποιθήσεις του Έστερχελντ έπαιξαν σίγουρα ένα ρόλο στην ακύρωση του κόμικ. Εξάλλου, το πολιτικά άκρως φορτισμένο κόμικ τους για τον Τσε Γκεβάρα είχε κυκλοφορήσει - και κυνηγηθεί από το καθεστώς - μόλις λίγους μήνες νωρίτερα. Το αποτέλεσμα όλων αυτών, συνεπώς, είναι ότι, ενώ η ιστορία ξεκινά αργά, από ένα σημείο και μετά τα γεγονότα τρέχουν, η δράση συμπιέζεται, καθώς ο σεναριογράφος ασθμαίνει, για να ολοκληρώσει την ιστορία, η οποία τελειώνει με τον ίδιο τρόπο με εκείνο της πρώτης εκδοχής και τελικά το κόμικ μοιάζει ανολοκλήρωτο και εκτός αφηγηματιικής ισορροπίας. Υπάρχει, φυσικά, το ανυπέρβλητο σχέδιο του Μπρέσια, ο οποίος, για μια ακόμη φορά, μεγαλουργεί, δημιουργώντας εικόνες, που εμπνέονται τόσο από τον εξπρεσιονισμό, όσο και από τη σύγχρονη (το 1969) ΕΦ και πιθανόν και την ψυχεδέλεια, αλλά ταυτόχρονα είναι και αφαιρετικές, αξιοποιώντας ακόμη και το άσπρο χρώμα της σελίδας ως εκφραστικό μέσο. Αδιαφορεί για το ρεαλισμό, αποδίδει τους εισβολείς με αδρές γραμμές, αλλά και τους ανθρώπους μόνο με τα βασικά χαρακτηριστικά τους, επειδή τον ενδιαφέρει πρωτίστως η ψυχολογική κατάσταση, η οποία δημιουργείται από τα δρώμενα. Ακόμη και οι νιφάδες του χιονιού είναι σχεδόν εξωπραγματικές και για αυτό το λόγο εντελώς απειλητικές. Και βεβαίως, σε διάφορα καρέ έχουμε τα αγαπημένα του κολάζ και σε ακόμη περισσότερα τη χρήση γραμμών, για να σχεδιαστεί ένα τμήμα του περιβάλλοντα χώρου. Τελικά, το σχέδιο του Μπρέσια είναι και ο κύριος λόγος, για να διαβάσει κανείς το συγκεκριμένο κόμικ, εκτός βέβαια αν ενδιαφέρεται να κάνει μια αντιπαραβολή μεταξύ των δύο εκδοχών. Δυστυχώς, το άδοξο τέλος του κόμικ επηρέασε αρκετά το τελικό αποτέλεσμα. Το κόμικ εκδόθηκε στα αγγλικά το 2020 από τη Fantagraphics ως ο τρίτος τόμος της σειράς "Alberto Breccia Library" (ο πρώτος ήταν το"Mort Cinder, ο δεύτερος το "Perramus", ενώ ακολούθησε και ένας τέταρτος). Είναι μάλλον περιττό να προσθέσω κάτι για την πολύ υψηλή ποιότητα έκδοσης, η οποία συνοδεύτηκε και από κείμενα για το κόμικ και τους δημιουργούς. Όλες οι εικόνες είναι από το Ίντερνετ.

Ήταν πρώτη Ιουλίου 1985, όταν το περιοδικό "Σκορπιός" έσκασε μύτη στα περίπτερα. Επρόκειτο τυπικά για τη συνέχεια του περιοδικού "Σκαθάρι", αφού δημοσίευε σε μεγάλο βαθμό κόμικς, που είχαν δημοσιευτεί και εκεί. Παρόλα αυτά, δημοσίευσε και άλλα κόμικς, που δεν είχαν δημοσιευτεί εκεί και τελικά έγινε ένα εντελώς ξεχωριστό περιοδικό. Το περιοδικό είχε 100 σελίδες, όλες ασπρόμαυρες και φιλοξενούσε συνήθως 8 ιστορίες διαφορετικού μεγέθους η κάθε μία. Στη συνέχεια προστέθηκαν και διηγήματα, σταυρόλεξα και χιουμοριστικά στριπάκια, ακόμη και μαθήματα ποδοσφαίρου (αίσχος! ), ενώ υπήρχε και στήλη αλληλογραφίας. Κατά τη γνώμη μου, ήταν η πιο επιτυχημένη μείξη περιπετειωδών και διανοουμενίστικων, ας το θέσω έτσι, κόμικς, που έχει κυκλοφορήσει στη χώρα μας. Σχεδόν όλα τα κόμικς ήταν από καλλιτέχνες της σχολής της Αργεντινής και, σε πολύ λιγότερο βαθμό, της Ιταλίας και μάλιστα ορισμένα από ονόματα, που είχαν ήδη τεράστια φήμη και πολλά από αυτά τα ξαναείδαμε στην Ελλάδα σε άλλες εκδόσεις. Το περιοδικό αντλούσε τις ιστορίες του μάλλον από την ιταλική έκδοση του περιοδικού Skorpio, το οποίο με τη σειρά του, ήταν προσαρμογή του ομότιτλου αρνεντίνικου περιοδικού, το οποίο είχε καταφέρει να συγκεντρώσει την αφρόκρεμα των δημιουργών κόμικς της Αργεντινής. Η σύνθεση των ιστοριών του περιοδικού άλλαζε κάθε φορά (δεν νομίζω, ότι υπήρξαν δύο τεύχη με ίδιο περιεχόμενο) και φυσικά δεν δημοσιεύτηκαν όλες οι ιστορίες σε ίσο αριθμό τευχών. Τελικά, η έκδοση σταμάτησε με το 28ο τεύχος, που κυκλοφόρησε στις 15/08/1986 (υποθέτω, βέβαια, ότι βγήκε ή λίγο νωρίτερα ή λίγο αργότερα) Οι ιστορίες που δημοσιεύτηκαν, κατά σειρά εμφάνισης στο περιοδικό ήταν οι εξής (δεν αναφέρω κάποιες ιστορίες, που δεν επαναλήφθηκαν σε άλλο τεύχος, ούτε τα στριπάκια) Τα κόμικς που δημοσιεύτηκαν ήταν τα εξής (τα λινκ οδηγούν σε βιογραφίες των καλλιτεχνών, οι οποίες δεν είναι πάντα στα αγγλικά): - Σκορπιός , Ο Μοναχικός Εκδικητής των Ray Collins (ψευδώνυμο του Eugenio Juan Zappietro), Ernesto R. Garcia Seijas - Γιορ ο Κυνηγός, των Ray Collins, Juan Zanotto - Καγιέννα, των Guillermo Saccomanno, Roberto Mandrafina - Μάντυ Ρίλεϋ, των Ray Collins, E.R. Garcia Seijas - Αλβάρ Μαγιόρ των Carlos Trillo, Enrique Breccia - Λάρρυ Μαννίνο των Ray Collins, Angel A. Fernandez - Μπάρμπαρα των Ricardo Barreiro, Juan Zanotto - Νεκράδαμος, των Hector G. Oesterheld, Horacio Lalia - Λεγεώνα των Ξένων, των Julio A. Grassi, Alberto Salinas - Σήριαλ Φαντασίας, από διάφορους καλλιτέχνες - Ουακαντάνκα, των Hector G. Oesterheld, Juan Zanotto - Μαύρος Στρατιώτης του E.R. Garcia Seijas - Ετερναόυτα, των Hector G. Oesterheld, Francisco Solano Lopez - Άσσος Πίκα, των Ricardo Barreiro, Juan Gimenez - Κάλικο Τζακ, των Carlos Albiac, Angel A. Fernandez - Οι Αετοί, των Ray Collins, Medrano/Martinez - Πράκτωρ Κανένας, των Carlos Trillo, Alberto Breccia - Η Ζούγκλα της Ασφάλτου, των Carlos Trillo, Horacio Altuna, Gustavo Trigo Αν κάποιος έχει πληροφορίες για μια σειρά ή κάποιους καλλιτέχνες, παρακαλώ, ας ποστάρει Όπως, πάντως, καταλαβαίνετε από κάποια από τα ονόματα, μιλάμε για ορισμένους πραγματικά τεράστιους καλλιτέχνες, πολλοί εκ των οποίων γίνανε γνωστοί πολύ αργότερα στη χώρα μας, Εμένα, πάντως, τα ονόματα δεν μου έλεγαν τότε κάτι, αν και σαφώς τα αναγνώριζα ως ισπανικά. Ξεκαθαρίζω εδώ, ότι για εμένα το περιοδικό αυτό ήταν ένα μεγάλο σοκ. Οι περιπέτειες ήταν εντελώς διαφορετικές, πιο ώριμες, πιο σκληρές και πιο ενήλικες από όλα τα άλλα κόμικς που είχα διαβάσει έως εκείνη τη στιγμή (ήμουν 13 ετών), Είχαν επίσης έντονο το στοιχείο της βίας και του σεξ, αλλά και ορισμένες είχαν μια πολύ βαθιά μελαγχολία. Με άλλα λόγια, ήταν ενήλικες και πολλές προβλημάτιζαν τον αναγνώστη, απείχαν, λοιπόν πάρα πολύ από τις ιστορίες των περισσότερων περιοδικών εκείνης της εποχής, με εξαίρεση τη "Βαβέλ". Δεν μπορώ να είμαι εντελώς αντικειμενικός σε σχέση με την ποιότητα των ιστοριών, αλλά υπάρχουν ορισμένες που τις θυμάμαι ακόμη, Η αλήθεια είναι ότι οι ιστορίες αναδύουν μια αύρα άλλης εποχής, λιγότερο (όχι περισσότερο) αθώας, πιο βίαιης, περισσότερο πολιτικοποιημένης και δεν ξέρω τι εντύπωση θα έκαναν σήμερα σε κάποιον που τις διαβάζει για πρώτη φορά. Για εμένα όμως τότε, ήταν σίγουρα "τα πιο όμορφα κόμκκς στο κόσμο", όπως διαφημιζόταν και στο εξώφυλλο του περιοδικού, ακόμη δεν θυμάμαι με πόση ντροπή, είχα ζητήσει το τεύχος 4 από τον περιπτερά της γειτονιάς μου (άλλες εποχές, τότε ) Είναι όμως σαφές, και αυτό νομίζω ότι είναι αντικειμενικό, ότι είναι η πληρέστερη ελληνική έκδοση με κόμικς από την Αργεντινή, άρα, όποιοι ενδιαφέρονται για αυτά, καλό θα ήταν να ψάξουν τη σειρά. Γενικά πάντως, συνιστώ σε όλους να την ψάξουν, πραγματικά αξίζει να ανακαλύψετε κάποια από αυτά τα κόμικς. Δεν είναι δύσκολη σειρά να βρεθεί, εξάλλου η Μαμούθ έβγαλε όλα τα τεύχη και σε τόμους. Πηγές για περαιτέρω μελέτη: Άρθρο για το πρωτότυπο περιοδικό, πάνω στο οποίο βασίστηκε ο Σκορπιός Η σειρά κυκλοφορεί ολόκληρη σκαναρισμένη. Όλα τα σκαναρίσματα έγιναν από εμένα

Ένα από τα θεωρούμενα ως κορυφαία κόμικς όλων των εποχών στην Αργεντινή, κυκλοφόρησε και στα αγγλικά το 2019 και επιτέλους, όσοι δεν ξέρουμε ισπανικά, είχαμε την ευκαιρία να το διαβάσουμε. Το κόμικ αφηγείται την ιστορία του Mort Cinder (θάνατος, στάχτες), ο οποίος είναι αθάνατος και αφηγείται διάφορα επεισόδια της ζωής του στον παλαιοπώλη Ezra Winston. Η δομή των περισσότερων ιστοριών (είναι 9 συνολικά συν ένας πρόλογος) είναι παρόμοια: με αφορμή ένα αντικείμενο του παλαιοπώλη ή μια είδηση, ο Mort Cinder αφηγείται μια ιστορία από το παρελθόν του. Κάποιες από τις ιστορίες έχουν έντονα σημεία ΕΦ, άλλες τρόμου, αλλά σε κάποιες απουσιάζει τελείως το οποιοδήποτε υπερφυσικό στοιχείο, εξαιρουμένης φυσικά της παρουσίας του Mort Cinder. Με εξαίρεση την πρώτη ιστορία (Lead Eyes) που αφηγείται τη γνωριμία των δύο πρωταγωνιστών, όλες οι υπόλοιπες είναι σχετικά σύντομες και δομημένες σε συνέχειες, όπως δημοσιεύονταν στο περιοδικό Misterix. Σεναριογράφος της σειράς είναι ο θρυλικός Héctor Germán Oesterheld (νομίζω ότι προφέρεται "Οέστερελντ" στα ισπανικά), δημιουργός του εξίσου θρυλικού El Eternauta και σχεδιαστής ο ακόμη περισσότερο θρυλικός Alberto Breccia. Δεν ήταν η πρώτη του συνεργασία, ούτε και η τελευταία: συνεργάστηκαν σε μια νέα εκδοχή του El Eternauta και ίσως συνεργαζόντουσαν ξανά, εάν ο Oesterheld δεν "εξαφανιζόταν" μαζί με τις 4 κόρες του κατά τη διάρκεια της χούντας τους Βιδέλα (1976-1983), όπως και χιλιάδες άλλοι συμπατριώτες του, οι οποίοι αγνοούνται ακόμη και σήμερα. Η αλήθεια είναι ότι, εδώ ο Oesterheld ξεκινάει μάλλον μέτρια: η πρώτη ιστορία τραβάει πάρα πολύ σε μάκρος και είναι εξαιρετικά φλύαρη και ίσως και άσκοπη. Καθώς, όμως, το κόμικ προχωράει, οι ιστορίες γίνονται ολοένα και καλύτερες και δυστυχώς σταματούν, όταν ο Oesterheld παραδίδει μια από τις καλύτερες ιστορίες του τόμου, εκείνη που έχει σχέση με τη μάχη των Θερμοπυλών. Οι πολλές επεξηγήσεις είναι μάλλον κουραστικές, αλλά το κόμικ έχει ηλικία σχεδόν 60 ετών και ακολουθεί τις αφηγηματικές συμβάσεις των περισσότερων κόμκ εκείνης της εποχής. Φυσικά, σε διάφορες ιστορίες θίγονται αρκετά θέματα και τελικά καμία ιστορία δεν έχει αίσιο τέλος: παρά την αθανασία του Mort Cinder, η ιστορία φαίνεται να κάνει κύκλους γύρω από τα ίδια μοτίβα της εκμετάλλευσης και της βίας, αλλά και της αναπόδραστης ανθρώπινης κατάστασης. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, θεωρώ ότι ο Oesterheld έχει προσφέρει καλύτερα και πιο ολοκληρωμένα σενάρια. Ο Breccia όμως, απογειώνει το σενάριο. Το σχέδιο του είναι εκπληκτικό: ασπρόμαυρο, με πολύ έντονη παρουσία σκούρου σε κάποια καρέ (σύμφωνα με το σημείωμα στο τέλος του κόμικ, ο Breccia χρησιμοποίησε διάφορες τεχνικές για να σχεδιάσει, όπως οδοντόβουρτσες ή μίξη με διαλυτικά, έτσι ώστε να πετύχει ένα απόλυτα απόκοσμο αποτέλεσμα. Μελανώνει τα σχέδια και χρησιμοποιεί τις σκιές με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, με αποτέλεσμα κάθε καρέ να είναι από μόνο του ένα σχόλιο πάνω στην ιστορία. Κάποια σχέδια είναι λεπτομερή, άλλα αφαιρετικά, επειδή ο Breccia θέλει να δώσει έμφαση σε συγκεκριμένα πράγματα. Τα πρόσωπα, που είναι όλα σημαδεμένα και γεμάτα ρυτίδες και ειδικά τα μάτια, που είναι όλα κενά, δείχνουν ίσως τη ματαιότητα των πράξεων και κάνουν τους πρωταγωνιστές να φαίνονται σαν ζόμπι. Όλα αυτά δημιουργούν μια ονειρική ατμόσφαιρα, η οποία υπερβαίνει το χώρο και το χρόνο, αλλά και μια βαθιά απελπισία, που αναδεικνύει μια ατμόσφαιρα ματαιότητας και βαθιάς θλίψης, αλλά και μια οξύτατη αντίστιξη μεταξύ φωτός και σκότους. Χωρίς καμία υπερβολή, θεωρώ, ότι σχεδόν κάθε καρέ είναι εν δυνάμει αντικείμενο σεμιναριακής μελέτης. Αξίζει ίσως να σημειωθεί, ότι ο Breccia βάσισε τον Mort Cinder πάνω σε ένα φίλο του, επίσης κομίστα, ενώ εκείνον του Ezra Winston πάνω σε μια υποθετική, γερασμένη εικόνα του ίδιου του του εαυτού. Δυστυχώς, η επιτυχία του κόμικ δεν ήταν αρκετή για να θρέψει ο Breccia την οικογένειά του και άρχισε να διδάσκει σε μια σχολή καλών τεχνών, μέχρι που ανακαλύφτηκε ξανά, 4 χρόνια μετά. Η έκδοση της Fantagraphics είναι υποδειγματική. Περιέχει όλο το κόμικ και μάλιστα στο φορμάτ, στο οποίο είχε πρωτοδημοσιευτεί και περιλαμβάνει δύο επιλόγους, βιογραφικά των καλλιτεχνών και αποσπάσματα από ένα άλλο σενάριο, που δεν σχεδιάστηκε ποτέ. Δεν αρκεί όμως να σας την περιγράψω και ούτε καν να τη δείτε: πρέπει να την πιάσετε στα χέρια σας και να αισθανθείτε την υφή του εξωφύλλου και των σελίδων, για να καταλάβετε, για το τι είδος κοσμήματος μιλάμε. Η Fantagraphics έχει προγραμματίσει κι άλλες εκδόσεις έργων του Breccia, μεταξύ των οποίων και τον δικό του El Eternauta. Ενδεικτική περαιτέρω βιβλιογραφία (όλη στα αγγλικά): Wikipedia The Comics Journal Comicsbeat Mercurialblonde