Search the Community

Εικόνες μουσικής Γιάννης Κουκουλάς Τα αγαπημένα τραγούδια ξεχειλίζουν από εικόνες. Διαφορετικές για κάθε ακροατή. Εννιά δημιουργοί κόμικς περνούν από τη θέση του ακροατή στη θέση του σχεδιαστή τέτοιων εικόνων προσθέτοντας τη δική τους ενδιαφέρουσα καλλιτεχνική οπτική «Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούγοντας ένα αγαπημένο τραγούδι σκαρφιζόμαστε τη δική μας ιστορία που θα μπορούσε να το συνοδεύει. Ιστορίες που δεν είναι ποτέ ίδιες μεταξύ τους. Οι πολλαπλές ερμηνείες που δίνουμε σε ένα τραγούδι σε συνδυασμό με το μίνιμαλ στοιχείο του είναι και το γοητευτικό. Κάτι όμως ακόμα πιο γοητευτικό είναι η εικονοποίησή τους!», γράφει ο Λεωκράτης Ανεμοδουράς στο εντιτόριαλ του νέου περιοδικού «Μουσικά Καρέ» (εκδόσεις Μικρός Ήρως). Και κρίνοντας από το περιεχόμενο του περιοδικού, η εικονοποίηση δεν είναι μόνο γοητευτική αλλά και πανέμορφη και πανέξυπνη. «Τράβα βρε μάγκα» από την Αγγελική Σαλαμαλίκη Η ιστορία της σχέσης των κόμικς με τη μουσική βέβαια δεν είναι σημερινή αλλά κρατάει χρόνια. Την περιδιαβαίνει ο Θοδωρής Μανίκας στον πρόλογό του επισημαίνοντας τις πολλαπλές μορφές και εκφάνσεις αυτής της σχέσης: «Κόμικς ως artwork εξωφύλλων δίσκων αλλά και πολυσέλιδα κόμικς ως ένθετα σε δίσκους βινιλίου (από το θρυλικό εξώφυλλο του μέγιστου Crumb για το Cheap Thrills της Janis Joplin ώς το πόνημα του designer Στέργιου Δελιαλή για το δεύτερο και τελευταίο άλμπουμ των Poll). Κόμικς με βιογραφίες μουσικών και φανταστικές περιπέτειες που έχουν ως ήρωες σταρ της μουσικής (από τον Bob Dylan και τους Kiss ώς τον Elvis και τον Αργεντινό σαξοφωνίστα Gato Barbieri). Ουκ ολίγα κόμικς και graphic novels, σχεδιασμένα ή/και σεναριογραφημένα από μουσικούς (από τον Charlie Watts ώς τον Glenn Danzig και από όλους σχεδόν τους Grateful Dead ώς τον Nick Cave). Καλλιτέχνες που επιλέγουν ως εικόνα τους μια κομικσοειδή καρικατούρα […] Αφίσες, flyers συναυλιών και φεστιβάλ, προωθητικά διαφημιστικά υλικά κ.λπ. Περιοδικά κόμικς και φανζίν, με μουσικές (συνήθως ροκ) θεματικές. Σειρές κινουμένων σχεδίων με πλείστες μουσικές αναφορές αλλά με συχνές “παρουσίες” διάσημων μουσικών στα καρέ των επεισοδίων τους (κορυφαίες, οι αμερικανικές σειρές The Simpsons και Beavis and Butt-Head)». «Don’t stop me now» των Queen από την Αρινέλλα Κοτσίκο Από όσα γράφει ο Θοδωρής Μανίκας, εξάγεται το συμπέρασμα ότι το επόμενο και πολύ αποφασιστικό βήμα προς την ολοκλήρωση αυτής της σχέσης δεν μπορεί να είναι άλλο από τη μεταφορά/προσαρμογή των κόμικς σε τραγούδια και το αντίθετο. Αυτό το δεύτερο υλοποιούν με μεγάλη επιτυχία οι εννιά δημιουργοί κόμικς που συμμετέχουν στα «Μουσικά Καρέ». Τον Μαύρο Γάτο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ένα τραγούδι «ανυπακοής» που σιγοψιθύρισαν ή βροντοφώναξαν πολλές γενιές νέων σε συναυλίες, πάρτι, πλατείες και πορείες, επιλέγει ο Θανάσης Καραμπάλιος που ακολουθεί κατά γράμμα τους στίχους του συνεπώνυμου του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Θανάση, με αποκορύφωμα τη σύλληψη του μποέμ Γάτου όταν «βγήκε σεργιάνι το χαφιεδοτσουρμό, αυτοί που αποτελούνε τον εθνικό κορμό». Ο «Μαύρος γάτος» του Βασίλη Παπακωνσταντίνου από τον Θανάση Καραμπάλιο Τους στίχους και τη μουσική του Freddie Mercury από το «Don’t stop me now» των Queen εικονογραφεί η Αρινέλλα Κοτσίκο επιτυγχάνοντας να αποδώσει ιδανικά τις στιγμές έκστασης και απόλαυσης μιας κοπέλας που νιώθει σαν «sex machine, ready to reload, like an atom bomb about to explode». Σε ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του Διονύση Σαββόπουλου, το «Δημοσθένους Λέξις», προσφέρει τις εικόνες του ο Περικλής Κουλιφέτης τοποθετώντας τον αφηγητή σε μια έρημη πόλη όπου «οι δρόμοι θά ´ναι αδειανοί κι η πολιτεία μου πιο ξένη, τα καφενεία όλα κλειστά κι οι φίλοι μου ξενιτεμένοι», για να σταθεί αμέσως μετά μπρος στην πύλη του ΕΑΤ-ΕΣΑ «με τις κουβέρτες στη μασχάλη, χωρίς Βουλή, χωρίς Θεό, σα βασιλιάς σ' αρχαίο δράμα». «Δημοσθένους Λέξις» του Διονύση Σαββόπουλου από τον Περικλή Κουλιφέτη Ο Νικόλας Κούρτης με την ιστορία του δίνει μορφή στην αγωνία, το ξεπέρασμα του φόβου, την ανάκτηση της αυτοεκτίμησης, την απελευθέρωση και την απογείωση του εαυτού από το «I am the Fire» των Halestorm, ενώ ο Σταύρος Κιουτσιούκης πλάθει μια δική του ιστορία με τίτλο «Το Λάιβ» που εκτυλίσσεται σε ένα μπαρ της Θεσσαλονίκης υπό τους ήχους του «Are you gonna be my girl?» των Jet. Στο ασπρόμαυρο Πασαλιμάνι που ομορφαίνει με λίγες προσεκτικά επιλεγμένες κόκκινες πινελιές, της Ρόζας Εσκενάζυ από το «Τράβα βρε μάγκα», σε στίχους και μουσική του Κώστα Σκαρβέλη, μας ταξιδεύει η Αγγελική Σαλαμαλίκη δίνοντας τη δική της εκδοχή στα λόγια του τραγουδιού. Μια εκδοχή που ολοκληρώνεται με ένα απολύτως αιτιολογημένο φονικό, λίγο κόκκινο αίμα και μερικά κόκκινα άνθη που ξεφυτρώνουν από τα κεραμίδια. Τη σπουδαία, γεμάτη συναίσθημα ποίηση από τα Υπόγεια Ρεύματα μετατρέπει σε κόμικς ο Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης στο «Σαν Ερημα Καράβια», εικονογραφώντας τη θλίψη και τη μοναξιά μιας ανολοκλήρωτης σχέσης ενώ ο Νικόλας Στεφαδούρος δίνει εικόνες σε ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια των Oasis, το «Wonderwall» σε στίχους και μουσική του Noel Gallagher. Σε ένα από τα πιο τρανταχτά και όμορφα παραδείγματα του πόσο αποτελεσματική και γοητευτική μπορεί να είναι η προσαρμογή ενός έργου τέχνης σε μια άλλη τέχνη που χρησιμοποιεί άλλη γλώσσα, άλλα μέσα και εντελώς διαφορετικά εργαλεία. Ιδιαίτερα όταν το πρωτότυπο έργο είναι εσκεμμένα αφαιρετικό ως προς τα νοήματά του αφήνοντας τον ακροατή να συμπληρώνει αυτός την αφήγηση, αλλά αναπόφευκτα συγκεκριμενοποιείται και αποκτά μία από τις πιθανές ερμηνείες και διαστάσεις του όταν εικονοποιείται, χωρίς αυτό να απαγορεύει την ύπαρξη άλλων, αμέτρητων εκδοχών, προσλήψεων, αναπλαισιώσεων και προσαρμογών. «Camouflage» του Stan Ridgway από τον Κώστα Φραγκιαδάκη Τελευταίο μουσικό κομμάτι του περιοδικού είναι το «Camouflage» του Stan Ridgway που αφηγείται φιλοτεχνώντας τη δική του ιστορία ο Κώστας Φραγκιαδάκης σε χρώμα του Μιχάλη Τόρη και ιστορική επιμέλεια του Γιάννη Μονογυιού. Το «Camouflage» αποτελεί και τη μεγαλύτερη σε έκταση ιστορία των «Μουσικών Καρέ» καθώς ο Φραγκιαδάκης δεν αρκείται στην εικονογράφηση των στίχων, αλλά με βάση αυτούς πλάθει μια δική του εκδοχή των φανταστικών περιστατικών που περιγράφονται στο τραγούδι. Με αποτέλεσμα, ένα έτσι κι αλλιώς πολύ φορτισμένο με νοήματα και συναισθήματα τραγούδι για τον αγώνα επιβίωσης ενός Αμερικανού φαντάρου στις ζούγκλες του Βιετνάμ να αποκτά εικόνες. Και η «σωτηρία» του που σύμφωνα με το τραγούδι αποδίδεται στην αυταπάρνηση και τους ηρωισμούς του «Camouflage» να παραμένει ένα άλυτο αίνιγμα. Το εξώφυλλο του άλμπουμ «Μουσικά Καρέ» από τον Νίκο Κούτση Τα «Μουσικά Καρέ», μια έκδοση που αναμένεται να έχει πολλές συνέχειες, με το πρώτο τεύχος τους εξερεύνησαν και παρουσίασαν τη δυνατότητα εικονοποίησης των τραγουδιών καθώς και τη μεταφορά τους σε κόμικς. Η πολύπλευρη αυτή σχέση μεταξύ των κόμικς και της μουσικής δεν εξαντλείται όμως σε αυτό. Τα επόμενα τεύχη θα είναι αφιερωμένα σε άλλες πτυχές της σχέσης αυτής με επίκεντρο τους στίχους, τη μουσική και τις εικόνες που γεννούν τα τραγούδια. Μια άλλη διάσταση της σχέσης της μουσικής με τα κόμικς έδωσε η συλλογή ιστοριών με τίτλο «Song Stories» (εκδόσεις Ενατη Διάσταση, 2019). Σε αυτήν, επτά δημιουργοί κόμικς (Εφη Θεοδωροπούλου, Αρης Λάμπος, Κλήμης Κεραμιτσόπουλος, Γιώργος Καμπάδαης, Σοφία Σπυρλιάδου, Νικόλας Στεφαδούρος και Σταύρος Κιουτσιούκης) εικονογραφούν τις αληθινές ιστορίες που κρύβονται πίσω από τα τραγούδια αγαπημένων καλλιτεχνών και δημοφιλών συγκροτημάτων (Παύλος Παυλίδης, Rotting Christ, Nightstalker, 12ος Πίθηκος, Στίχοιμα, Social Waste), «απαντώντας» στα συνήθη ερωτήματα που το κοινό θέτει στους καλλιτέχνες, όπως «Μα πού βρίσκετε όλες αυτές τις ιδέες; Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας; Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες που σας έχουν επηρεάσει;». Πηγή

Μουσικά Καρέ: Εννιά αγαπημένα τραγούδια γίνονται ιστορίες κόμικς © Θανάσης Καραμπάλιος Το πρώτο βιβλίο μιας σειράς, όπου εννέα γνωστοί Έλληνες κομίστες εικονογραφούν εννέα αγαπημένα τους τραγούδια Είναι δεδομένο ότι καμία τέχνη δεν είναι εντελώς ανεξάρτητη από τις υπόλοιπες. Κι αν έχουμε συνηθίσει ο κινηματογράφος να συναντά συχνά τη μουσική ή η μουσική να συναντά συχνά τη λογοτεχνία, δεν είναι και τόσο συνηθισμένο τα κόμικς να συναντούν τη μουσική, εκτός –φυσικά- των περιπτώσεων που σημαντικοί σχεδιαστές ανέλαβαν στο πέρασμα του χρόνου να δημιουργήσουν το εξώφυλλο κάποιων –αρκετών– δίσκων. Η τέχνη των κόμικς δεν είναι τόσο παλιά, όσο αυτή της μουσικής, της λογοτεχνίας, ακόμη και του κινηματογράφου. Όμως, έτσι όπως η ζωή μας κυλάει σε όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς, η αμεσότητα ενός καρέ, έχει τη δύναμη να αντικαταστήσει έναν μεγάλο αριθμό λέξεων. Τα «Μουσικά Καρέ #1» είναι το πρώτο βιβλίο μιας σειράς, όπου εννέα γνωστοί έλληνες κομίστες εικονογραφούν εννέα αγαπημένα τους τραγούδια. Το εξώφυλλο ανήκει σ’ έναν ακόμη σχεδιαστή, τον Νικόλαο Κούτση, ενώ ο πρόλογος της έκδοσης έχει γραφτεί από τον Θοδωρή Μανίκα. Επιπλέον, υπάρχει μια πολύ πλούσια συνέντευξη του Νίκου Πορτοκάλογλου, όπου αποκαλύπτει ότι σχεδίαζε από μικρός κι ότι αγαπάει τα κόμικς ιδιαίτερα. Σε σχέση με το κόμικ που αγαπάει πιο πολύ, απαντά: «Θεωρώ ότι το Αστερίξ, το Λούκυ Λουκ και το Τεντέν είναι τρία κόμικς ανώτερου επιπέδου. Όταν βγήκε το Αστερίξ και το Λούκυ Λουκ ήταν μια αποκάλυψη γιατί ήταν ένα άλλο επίπεδο κόμικς με ένα χιούμορ πολύ πιο λεπτό και έξυπνο και καταπληκτικό σκίτσο». Ας δούμε όμως τους λόγους για τους οποίους καθένας από τους εννέα σχεδιαστές διάλεξε το συγκεκριμένο τραγούδι... Θανάσης Καραμπάλιος Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μαύρος Γάτος «Ο Μαύρος Γάτος είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια. Όταν το πρωτοάκουσα μου έμεινε ο ρυθμός και καθώς υποφέρω από παντελή έλλειψη ρυθμού, είναι από τα λίγα κομμάτια που μπορώ να τραγουδήσω σωστά. Μ’ αρέσει επίσης η ιστορία του αναρχικού αλητάμπουρα γάτου που καταπιάνεται. Δηλαδή το ότι ένα μαύρο γατί φέρνει τούμπα όλο το σύστημα και το κάνει μέσω του έρωτα. Άσχετα αν στο τέλος τον νικάει το σύστημα». Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Μαύρος Γάτος, Σκίτσο: Θανάσης Καραμπάλιος Αρινέλα Κοτσίκο Queen, Don’t Stop me Now «Γιατί το τραγούδι αυτό εκφράζει μια απελευθέρωση και δυναμικότητα, σε ταξιδεύει και σου φτιάχνει τη διάθεση. Αυτό προσπάθησα να το αποδώσω και στην ιστορία μου». Queen - Don't Stop Me Now, Σκίτσο: Arinela Kociko Περικλής Κουλιφέτης Διονύσης Σαββόπουλος, Δημοσθένους Λέξις «Πρόκειται για ένα τραγούδι της εποχής του, μια διαμαρτυρία ενάντια στη χούντα και τη φυλάκισή του στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, το οποίο “μεταμφίεσε” με το πέπλο της αρχαιότητας και της ιστορίας του ρήτορα Δημοσθένη για να ξεγελάσει τη λογοκρισία. Η μεταμφίεση όμως είναι ευφυής και δεν ξεχωρίζει κανείς εύκολα τα όρια ανάμεσα στη σύγχρονη καταγγελία και το αρχαίο πέπλο. Σε συνδυασμό με τη λιτή, νωχελική ροκ μουσική του, δημιουργείται ένα post-apocalyptic τραγούδι που σε ταξιδεύει σε μια μελαγχολική ερημιά, σε μια άχρονη, ερειπωμένη και παρηκμασμένη ελληνικότητα. Ένα τραγούδι που, παρά την απαισιοδοξία του, κλείνει με έναν αποκαλυπτικό θρίαμβο, μια ελπίδα για προσωπική και συλλογική αναγέννηση». Δημοσθένους Λέξις - Διονύσης Σαββόπουλος, Σκίτσο: Περικλής Κουλιφέτης Νικόλας Κούρτης Halestorm, I’m the Fire «Θεωρώ πως τα μουσικά μου ακούσματα είναι σχετικά πλατιά. Από Παραδοσιακή έως σύγχρονη, από κλασική σε Τζαζ, σε Ποπ, Ροκ κι όσα υποείδη μπορεί κάποιος να σκεφτεί. Η επιλογή μου απλά επιβεβαίωσε αυτό που ήδη ήξερα. Στο τέλος της ημέρας, θα προτιμήσω μια νεανική δυναμική μπάντα, με rhythm section κλωτσιά στο στομάχι, χορδές κιθάρας τσιτωμένες ουρλιάζοντας έτοιμες να σπάσουν, φωνή γυαλόχαρτο πάνω από ξυσμένες ήδη πληγές να ανεβοκατεβαίνει με άνεση τις οκτάβες, μελωδία και αρμονία να εναλλάσσονται με το χάος. It’s only Rock n’ Roll but I like it». Ι Αm The Fire - Halestrom, Σκίτσο: Νικόλας Κούρτης Σταύρος Κιουτσιούκης Jet, Are you Gonna be my Girl «Αφενός γιατί πάντοτε μου άρεσε, αλλά και γιατί έχει την πανκ δυναμική που χαρακτηρίζει –στον δικό μου τρόπο σκέψης– τον έρωτα και τις αποτυχίες του». Are You Gonna Be My Girl - Jet, Σκίτσο: Σταύρος Κιουτσιούκης Αγγελική Σαλαμαλίκη Ρόζα Εσκενάζυ, Τράβα βρε Μάγκα και Αλάνι «Πάντα μου άρεσε η “μαγκιά” που έβγαζε η Ροζα Εσκενάζυ στο συγκεκριμένο τραγούδι. Δε φοβάται να ακυρώσει τον ρόλο του άντρα/εραστή της σε μια εποχή που οι γυναίκες δεν είχαν εναλλακτικές. Η ζωή της ίδιας της ερμηνεύτριας ήταν αντισυμβατική κάτι που δίνει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στο τραγούδι, το οποίο αν και γραμμένο από άντρα, φαίνεται σαν να έχει βασιστεί και στη δική της προσωπικότητα». Τράβα Βρε Μάγκα Και Αλάνι - Ρόζα Εσκενάζυ, Σκίτσο: Αγγελική Σαλαμαλίκη Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης Υπόγεια Ρεύματα, Σαν Έρημα Καράβια «Είναι ένα τραγούδι που μου αρέσει και μου γεννά εικόνες χωρίς να είμαι σίγουρος για ποιο λόγο. Ίσως γιατί το έχω συνδυάσει με την εφηβεία μου, με εποχές πιο ανέμελες και με ακολουθεί από τότε. Ίσως γιατί έχει αυτό το ταξιδιάρικο στοιχείο που υπάρχει και στα κόμικς που σχεδιάζω. Ίσως για όλα αυτά μαζί». Σαν Έρημα Καράβια - Υπόγεια Ρεύματα, Σκίτσο: Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης Νικόλας Στεφαδούρος Oasis, Wonderwall «Νομίζω όλοι μας έχουμε αυτό το ένα τραγούδι που αγγίζει κάθε ευαίσθητη χορδή μας, το τραγούδι που μας κάνει να ανατριχιάζουμε στο άκουσμά του. Για μένα, το τραγούδι αυτό κυκλοφόρησε το 1995 και ονομαζόταν Wonderwall. Ήμουν στην εφηβεία και για κάποιο λόγο ένιωσα μια απί¬στευτη σύνδεση με τους στίχους του. Εξαιτίας του μάλιστα έγινα φανατικός ακροατής των Oasis και αγαπάω τη μουσική τους μέχρι σήμερα». Wonderwall - Oasis, Σκίτσο: Νικόλας Στεφαδούρος Κώστας Φραγκιαδάκης Stan Ridgway, Camouflage «Ξεκάθαρα εφηβικό απωθημένο. Είναι ένα τραγούδι που μου άρεσε όταν ήμουν έφηβος και από τότε ακόμα θυμάμαι τον εαυτό μου να θέλει να σχεδιάσει αυτή την ιστορία που περιέγραφε. Το ίδιο μου έχει συμβεί και με δεκάδες άλλα τραγούδια που μου άρεσαν ή μου αρέσουν ακόμη. Ειδικά, αν πίσω από τους στίχους υπάρχει μια σχετικά έξυπνα δομημένη ιστορία, αμέσως στο μυαλό μου σχεδιάζω την ιστορία αυτή ή… μια άλλη βασισμένη σε αυτήν». Stan Ridgway - Camouflage, Σκίτσο: Κώστας Φραγκιαδάκης Πηγή