Search the Community

4ο LA Comics Festival: Πάρτι γεμάτο σκίτσα, σχέδια και τοιχογραφίες στο κάμπο Διοργανωτές, comic artists, illustrators μιλούν στην ATHENS VOICE για το μεγαλύτερο δωρεάν Φεστιβάλ του κάμπου © LA Comics Festival Μαριάννα Μανωλοπούλου 4ο LA Comics Festival: Μέλανδρος Γκανάς, Σταύρος Κιουτσιούκης, Michelle and Babbies, Κλήμης Κεραμιτσόπουλος και Θωμάς Κεφαλάς μιλούν στην ATHENS VOICE. Tι L.A, τι LArissa Comic Festival; Πολύχρωμοι άνθρωποι με κέφι και δημιουργικότητα έξω από ένα μουσείο πολιτιστικής κληρονομιάς για την Λάρισα. Πολλά σκίτσα και γελοιογραφίες με φαντασία, γέλια, παρέες που γίνονται ένα, χορός, αράγματα με μπύρες και σουβλάκια βλέποντας rap lives, και κυρίως συζητήσεις περί έρωτα, αληθινής τέχνης και ότι άλλο είναι ταμπού παίρνουν σάρκα και οστά σε ένα φεστιβάλ. «Μια βδομάδα μαζευόμαστε καλλιτέχνες και δείχνουμε τη δουλειά μας, βάφουμε τους τοίχους, ακούμε και χορεύουμε σε μουσικές από άλλους φίλους που μας τιμάνε και έρχονται στον ζεστό κάμπο της Λάρισας. Αγκαλιές, χαμόγελα και κόμικς. Γενικά είναι σα να γιορτάζουμε κάτι. Δε μας νοιάζει τι, μας αρκεί που γιορτάζουμε» ήταν τα πρώτα λόγια του Μέλανδρου Γκανά, διοργανωτή του 4ου LA Comics Festival, όταν τον ρώτησα τι σημαίνει γι αυτόν το φετινό φεστιβάλ. 60 Καλλιτέχνες Κόμικς-Artist Alley, 30 Local Artists, 30 Illustrators και μαθητές του Project Ιππόκαμπος, εκθέσεις κόμικς, εικονογράφησης κι γελοιογραφίας, εργαστήρια, bazaar, graffiti, skate events, ένα αγροτικό “spooky” διόραμα, lives, προβολές, σχετικές ομιλίες στα panel του φεστιβάλ και πολλές εκπλήξεις θα ζωντανέψουν στον Μύλο του Παππά στις 23-29 Μαΐου σε ένα στολισμένο προαύλιο χώρο που διοργανώνει η Αντιδημαρχία Πολιτισμού και Επιστημών του Δήμου Λαρισαίων, σε συνεργασία με το Project Ιππόκαμπος και τον Σύλλογο Κόμικς και Τεχνών “ΕΤουΚου”. Το πρώτο LA Comic Festival έγινε το 2019 και είναι το μόνο φεστιβάλ με comics που δεν έχασε καμία χρονιά μέχρι και σήμερα - ούτε άλλωστε και εγώ. «Κάθε χρόνο έχουμε στιγμές που μένουν. Φίλοι που έρχονται από μακριά, όπως φέτος ο Λευτέρης Γιακουμάκης που μας έρχεται από την Ισλανδία. Έχουμε εθελοντές που έρχονται από την Κρήτη, έχουμε φίλους που κλείνουν τα γραφεία τους και παίρνουν άδεια από τις δουλειές τους, για να είναι μία βδομάδα εδώ. Για μένα αυτά είναι τα συγκινητικά. Το παράπονο μας μία ζωή, ήταν πως έπρεπε να γίνονται μεγάλα πράγματα έξω από το “κέντρο” και να τα υποστηρίζουν όλοι. Εγώ πλέον θα πω πως νιώθω τυχερός που έχουμε φίλους που μας στήριξαν και συνεχίζουν να μας στηρίζουν». Eρωτικές ιστορίες του κάμπου από τον Σταύρο Κιουτσιούκη Ο Σταύρος Κιουτσιούκης είναι επαγγελματίας δημιουργός κόμικς και ελαφρού ρεπερτορίου. Η προσωπική του επωδός είναι «φτηνή τέχνη για τις μάζες». «Με βοηθάει να κάνω λαϊκά κόμικς για τα μικρά ερωτικά μας μυστικά, που τελικά είναι κι αυτά τόσο υψηλές έννοιες» λέει. Η τέχνη του αφορά κυρίως τον έρωτα και την απελευθέρωση, την κατάρριψη των ταμπού και μικρές επαναστάσεις γύρω από την σεξουαλικότητα. «Δεν υπάρχει συνταγή για την τέχνη ώστε να υπάρχουν και χρόνοι. Αλλά συνήθως λέω ώρες, για να χρεώνω περισσότερο (γέλια)» O Σταύρος Κιουτσιούκης Ξεκίνησε από την παιδική ηλικία σχεδιάζοντας παντού και φυσικά διαβάζοντας κόμικς διαρκώς. Μέσα στα χρόνια και ιδιαίτερα στα φοιτητικά, γνώρισε κι άλλους ανθρώπους με παρόμοιες ανησυχίες, που μέσω της τριβής τον οδήγησαν στον δρόμο που είναι σήμερα. Συζητώντας για την φετινή συμμετοχή του στο Φεστιβάλ ο Σταύρος αποκρίνεται: «Θεωρώ ότι έχει μια διαφορετική πιο φιλική προς τους νέους δημιουργούς προσέγγιση και μου αρέσει πάντα να είμαι κοντά στο νέο αίμα -ως βαμπίρ-. Μια ευκαιρία για γιορτή, σε μια πόλη που αποκτά σταδιακά την δική της τοπική σκηνή, αλλά και το δικό της φανατικό κοινό χάριν στις συντονισμένες προσπάθειες των Εκδόσεων του Κάμπου. Συμμετέχω ανελλιπώς από το πρώτο και δεν ξεχωρίζω κάποια στιγμή ή ιστορία, αλλά την συνολική αίσθηση μιας πολύ φιλόξενης διοργάνωσης. Φέτος συμμετέχω μόνο ως εκθέτης στο bazaar με εκδόσεις μου και όχι στο εκθεσιακό κομμάτι. Είναι τεράστια τιμή η αγάπη του κοινού, γιατί ουσιαστικά ως καλλιτέχνης παράγω εικόνες των σκέψεων και των επιθυμιών μου. Το να τις δέχεται ως δικές του ο κόσμος είναι μια πολύ γλυκιά συνύπαρξη». Σκίτσο του Σταύρου Κιουτσιούκη Σκίτσο του Σταύρου Κιουτσιούκη Όταν τον ρωτάω για μια δύσκολη στιγμή που αποτυπώνεται στα comics του η απάντηση του είναι γι ακόμη μια φορά ατακαδόρικη: «Επειδή κάνω ερωτικά κόμικς, φαντάζεστε πως είναι δύσκολο να αποκαλύψω ποια δύσκολη προσωπική στιγμή μου αποτυπώνεται στα κόμικς μου». Η Michelle και ο Βabbies Michelle and Babbies, μητέρα και γιος ενώνονται δυναμικά για το Φεστιβάλ Μια από τις συμμετοχές στο φετινό φεστιβάλ είναι οικογενειακή υπόθεση-μάνα ακούς, την επόμενη φορά θα σε βάζω να γράψεις-. Η Michelle Gerber είναι καλλιτέχνης από τη Νότια Αφρική αλλά ζει στην Ελλάδα εδώ και 20 χρόνια, illustrator, δημιουργός μαριονέτων και παιδικών βιβλίων. Ο γιος της, Babbies σπουδάζει ξυλογλυπτική στην Καλαμπάκα. Το σίγουρο είναι ότι δεν είχαν πάντα τις πιο εύκολες σχέσεις αφού τα πράγματα μπορεί να γίνουν αρκετά έντονα ανάμεσα σε μητέρα και γιο ωστόσο, η αμοιβαία αγάπη για την τέχνη και τη φύση είναι αυτό που τους έδεσε καλλιτεχνικά παρά τις διαφορετικές ηλικίες και καλλιτεχνικές ιδιοσυγκρασίες. Υποστηρίζουν πολύ ο ένας τον άλλον και συζητούν αναλυτικά όλα τα έργα τους ενώ μότο τους είναι «Η τέχνη είναι μια μορφή βαθύ διαλογισμού όταν το μυαλό σωπαίνει». «Ως μωρό, ο Μπάμπης μπορούσε να κρατάει ένα πινέλο πριν προλάβει να μπουσουλήσει και όπου κι αν πάει, είχε πάντα μαζί του σπρέι για γκράφιτι. Ήταν μεγάλος φαν των κόμικς από μικρή ηλικία» λέει η Michelle. Πίνακας "La Bruja" της Michelle © Michelle Η «μητέρα του Φεστιβάλ» εκθέτει μια σειρά fantasy art εμπνευσμένα από the divine feminine and mother nature γιατί νιώθει ότι ολόκληρος ο πλανήτης έχει απόλυτη ανάγκη από ιερή γυναικεία ενέργεια για να αντιμετωπίσει τις καταστροφικές δυνάμεις της πατριαρχικής κοινωνίας ενώ ο Βabbies λατρεύει τα κρανία, τα οστά και αποφάσισε να δημιουργήσει τέχνη με παλιές ακτινογραφίες. Για την Michelle το «La Bruja» ένα έργο φαντασίας που απεικονίζει την ομορφιά της αρχαίας γυναικείας σοφίας με τη μορφή μιας μάγισσας και των δύο κορακιών της είναι το έργο της που ξεχωρίζει ενώ για τον Babbie το δημιούργημα, το οποίο ξεχωρίζει είναι αυτό που δεν έχει δημιουργήσει ακόμα. «Η τέχνη είναι ένας τρόπος έκφρασης που θεωρώ πως όλοι μας θα πρέπει να ασκούμε. Όσον αφορά τα δικά μου δημιουργήματα είναι ένα ξέσπασμα, μια διαφυγή από τις καθημερινές σκέψεις». Νεκροκεφαλή, μεταποίηση παλιών ακτινογραφιών σε τέχνη © Babbies Κάτι που θα τους μείνει αξέχαστο… «Πέρυσι, το τοπικό μας κουκλοθέατρο συμμετείχε σε ένα διεθνές κίνητρο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την προσφυγική κρίση και την παιδική παρέλαση με την μαριονέτα "Αμάλ". Αυτό το γεγονός συνέβη την ίδια μέρα με το Φεστιβάλ κόμικς και άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και παιδιά, δέχθηκαν επίθεση από χριστιανούς εξτρεμιστές που έριξαν αγιασμό πάνω τους, και πέτρες. Η παρέλαση με τη γιγάντια μαριονέτα έπρεπε να καταλήξει στο Mύλο του Παπά, την εκδήλωση όπου διεξάγεται κάθε χρόνο το Φεστιβάλ κόμικς. Την ημέρα αυτή τα συναισθήματα ήταν στα ύψη και επικράτησε πολύ χάος με την αστυνομία και τους διαδηλωτές να συγκρούονται. Δεν είχε να κάνει με τους θαμώνες του φεστιβάλ αλλά δεν θα ξεχάσω ποτέ το αίσθημα αλληλεγγύης που ένιωσα όταν οι καλλιτέχνες έφυγαν από τους πάγκους τους σε μια προσπάθεια να έρθουν να βοηθήσουν. Το Φεστιβάλ είναι ένας χώρος χωρίς επίκριση, όπου όλοι γίνονται αποδεκτοί όπως ακριβώς είναι και ο εξτρεμισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και η ομοφοβία δεν είναι δεκτοί με κανέναν τρόπο» τονίζει η Michelle. Ιστορίες του κάμπου από τον Κλήμη που τον εμπνέει η ανθρώπινη βλακεία «Ο καθένας έχει τις δικές του. Οι δικές μου ιστορίες από τον κάμπο, πάντα είχαν σημαντικό ρόλο σε ότι και να έκανα καλλιτεχνικά. Πάντα μου άρεσε να τις κάνω posters ή comics. Φέτος έβαλα αυτή τη θεματική, για να δω τις Ιστορίες που έχουν να πουν και οι άλλοι για τον κάμπο». O Κλήμης Κεραμιτσόπουλος είναι αυτοδίδακτος στο σκίτσο και ασχολείται με τα κόμικς "επαγγελματικά" από το 2018. «Η κόλασή μου είναι οι άλλοι, να προκαλείς την τύχη σου, συν Αθηνά και χείρα κίνει και άλλα τέτοια βαθυστόχαστα» είναι μόνο μερικά από τα μότο του. Έκτοτε έχει κυκλοφορήσει γύρω στις 12 αυτοεκδόσεις και 3-4 συνεργασίες στο σενάριο ενώ του αρέσει να κάνει τον κόσμο να σκέφτεται και το καυστικό χιούμορ με δόσεις κοινωνικής ευαισθησίας. Αυτό που τον εμπνέει είναι η κοινωνία και το παράλογο που την διέπει, η θρησκεία και κυρίως, η ανθρώπινη βλακεία. Αφορμή για το πρώτο του σχέδιο ήταν το δωμάτιο της κόρης του, το 2016, ένας πίνακας του Mordillo. «Από τότε ξεκίνησε η κατρακύλα. Ακολούθησαν πολλά τέτοια, αντιγραφές και ατελείωτες ώρες παρακολούθησης tutorials στο YouTube για να μάθω κόλπα και μυστικά». O Κλήμης Κεραμιτσόπουλος Στο LAComics Festival συμμετέχει κάθε χρόνο σκιτσάροντας τον "χάρτη" του χώρου, που είναι πάντοτε ο Μύλος του Παππά. Τα μεγάλα σχέδια μπορεί πλέον να του παίρνουν 7-10 ημέρες. «Αν σκεφτώ τις θυσίες που έκανα και τα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα αναλογιζόμενος την πορεία μου στον χώρο μέχρι στιγμής, ε, όσο να πεις, ένα sense of achievement το νιώθω. Ειδικά όταν σκέφτομαι ότι όσα έχω καταφέρει τα έχω καταφέρει μόνος μου, με λίγο σπρώξιμο, με λίγο κράξιμο, με λίγη τόνωση αυτοπεποίθησης από τον Μάνο και τον Σταύρο (Κιουτσιούκη) και τελευταία από τον Λάζαρο Αλεξάκη που συνεργαζόμαστε για τα Μπαντιλίκια (old school comic με θέμα την μοτοσυκλετιστική τρέλα). Το ότι έχω βγει πολλές φορές από το σχεδιαστικό μου comfort zone είναι κάτι που με κάνει να νιώθω πως έχω την ικανότητα να καταφέρω ακόμα περισσότερα πράγματα». Κόμικ του Κλήμη Οι δυσκολίες που αποτύπωσε δημιουργικά ήταν … «Η πρώτη μου δουλειά το 2018 ήταν η αποτύπωση της απογοήτευσης που ένιωθα τότε όταν όλα στον χώρο των κόμικς του φαίνονταν βουνό. Οι Καραντινιέροι, το 2020 αφορά την πρώτη, την βαρβάτη καραντίνα που ζήσαμε και η τελευταία μου δουλειά -Δουλειά στα Καπάκια- είναι η αποτύπωση των δυσκολιών που έζησα όταν δούλεψα σε ένα εργοστάσιο στην γραμμή παραγωγής για ένα 8μηνο». Σχέδιο του Κλήμη Κεραμιτσόπουλου «Στα υπόγεια τα μπαλκόνια» και ιστορίες του κάμπου από τον Θωμά Κεφαλά O Θωμάς Κεφαλάς είναι επίσης, δημιουργός κόμικς. Το έργο του εμπνέεται κυρίως από την καθημερινότητα και την κοινωνική πραγματικότητα, από την οποία παίρνει στοιχεία και συνθέτει τους χαρακτήρες και τις ιστορίες του ενώ εμπεριέχει ψήγματα και στοιχεία προσωπικών βιωμάτων. Ο Θωμάς Κεφαλάς Για εκείνον το LA Comic Festival σημαίνει επιστροφή στο σπίτι. Συμμετέχει από το 1ο Φεστιβάλ οπότε έχει δει όλη την πορεία του. «Στο φεστιβάλ έρχονται μικροί και μεγάλοι, που πολλές φορές δεν έχουν καμία σχέση με την τέχνη και τα κόμικς, απλώς από περιέργεια. Όταν καταφέρεις, να τους κερδίσεις και να δεις την έκπληξη και τον ενθουσιασμό στα πρόσωπα τους με αυτά, που βλέπουν, είναι μαγεία. Ειδικά με τα έργα, που προσεγγίζουν θέματα του κάμπου, που γίνονται κάθε χρόνο στην κεντρική έκθεση του φεστιβάλ, δημιουργείται μια περαιτέρω σύνδεση με τον κόσμο, επειδή με τον τρόπο του κάθε δημιουργού, επιτυγχάνεται μία αναφορά σε πράγματα δικά τους, που γνωρίζουν. Οπότε θα τύχει, να δεις, να έρχονται χαμογελαστοί μεσήλικες αγρότες, να σε διορθώνουν για τη ντοπιολαλιά ή να σου λένε ιδέες για νέα έργα». Φέτος έχει φτιάξει ένα έργο για την κεντρική έκθεση του φεστιβάλ «Ιστορίες απ’τον Κάμπο» και πέρα από αυτό θα έχει το καινούργιο του comic «Στα υπόγεια τα μπαλκόνια», το συνεργατικό zine «ΒΑLKANOIA» που δημιούργησε με τον thePack, κάποια illustrations και κάποιες παλαιότερες δουλειές. Από τη στιγμή που θα σχηματιστεί η ιδέα στο μυαλό του, μπορεί να του πάρει από μία, μιάμιση ώρα μέχρι και δυο με τρεις μέρες, αναλόγως με το πόσο ξεκάθαρη είναι η ιδέα και τι απαιτεί. Σκίτσο του Θωμά Κεφαλά Ποιο δημιούργημα σου ξεχωρίζεις και γιατί; Τον ρωτάω. «Το πρώτο μου comic "Ιστορίες από Κάτω" από τις Εκδόσεις του Κάμπου, που παρότι ήταν ακόμη άγουρο τεχνικά, σηματοδότησε την είσοδο μου στο χώρο. Στο έργο που έκανα για τον Παύλο Φύσσα στα πλαίσια της έκθεσης "Βάλ’τους Χ – Ο μαύρος χάρτης της ρατσιστικής βίας στην Αθήνα" για τη βαρύτητα και την ευθύνη του εγχειρήματος. Τέλος, στο τελευταίο μου κόμικ "Στα υπόγεια τα μπαλκόνια", επειδή το θεωρώ την πιο άρτια δουλειά μου, μέχρι στιγμής, σε πλαίσιο αφήγησης». Σκίτσο του Θωμά Κεφαλά 4ο LA Comics Festival: Tι να μην χάσω από το φετινό Φεστιβάλ ή αλλιώς τα sos του κάμπου Προβολές από το TAFestival και τον Δημήτρη Αρμενάκη (που έφτιαξε το animation «All you can eat» για την υπερκατανάλωση, εμπνευσμένο από την Αθήνα) και ίσως πει και ένα τραγούδι-Who knows?- Η ομάδα «ΕτουΚρου» φέτος θα βάψει και ένα μεγάλο έργο σε ένα σημείο στον Πηνειό, με θέμα το Ποτάμι, το οποίο θα αποτελέσει και “δώρο” για το Φεστιβάλ Πηνειού, που ξεκινάει 2 βδομάδες μετά την λήξη του LA Comic Festival Τον επίσημο καλεσμένο Soloup και τα παιδιά από το Yo-Yo.Gr Την Παρασκευή που θα παίζουν οι N’CHEEZED και το live του Σάββατο με ένα project που ξεκίνησε ως ιδέα μέσα στην καραντίνα με κάποια sessions που έγιναν για το youtube κανάλι του Project ΙππόΚαμπος και σε αυτό το LACF, θα γίνουν θεσμός -Τα ΕτΚ Jams με Κάπα Ξήγα, Right Clique (Tωm Unit & Deltah One), JK One & DJ Wheel M, Andri J Univers, The VoCults, Astos και Jamshot- Το pre-festival με τις ξεναγήσεις των σχολείων, τα παιχνίδια και άλλες εκπλήξεις © LA Comics Festival 4ο LA Comics Festival: Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Εκθέσεις Ιστορίες απ’ τον Κάμπο / Συλλογική ‘21-‘22: Η Ιστορία Μέσα Από τα Graphic Novels 21 -Η μάχη της Πλατείας και Αϊβαλί / Soloup “Σπούκι” Αγροτικό Διόραμα / Μαρία Ναβακούδη +έκφραση / 4o ΕΠΑΛ Λάρισας Κούκλας / Μουσείο Κούκλας Τιριτόμπα Workshops Εργαστήριο / Φωτογράφιση Πορτραίτου / 4ο ΕΠΑΛ Λάρισας Εργαστήριο / Φθόγγοι & Συμπλέγματα / Νικόλας Κουνινιώτης Εργαστήριο / Πηλοπλασίες / Διώνη Κοτοπούλη Εργαστήριο / Character Design / Κατερίνα Φράγκου Εργαστήριο / Origami / Νίκος Ράπτης Εργαστήριο / Διαβάζοντας Εικόνες / Θωμάς Κεφαλάς Εργαστήριο / Face Painting / Φαίη Παστάκα Εργαστήριο / Βιομηχανικό Σχέδιο - Κατασκευή Props Στολών για Cosplay με Χαρτόνια / Αλέξανδρος Κισκίνης Εργαστήριο / YoYo Εργαστήριο / Η Δική σου Γραμματοσειρά / Last Cow Εργαστήριο / Το Στήσιμο μίας Ιστορίας Κόμικς και οι Διαφορετικές Αφηγηματικές Δυνατότητες / Soloup 16+ Εργαστήριο / Σχεδιασμός Επιτραπέζιων και η Εκπαιδευτική τους Σημασία /Ναταλία Παπαδημητρίου Εργαστήριο / Εικονογράφηση / Αποστόλης “Κότσιφας” Ιωάννου Εργαστήριο / Spray Art / Δήμητρα Κανταρά Εργαστήριο / Eyes-Eyes Baby / Διονύσης Διγώνης Εργαστήριο / Ψηφιακές Μορφές Τέχνης στην Διαδικασία της Μάθησης και της Δημιουργίας / Λιάπης Βασίλειος (aka Ζαν, J.P. inked) Παιδικά Εργαστήρια / Superhero Armbands / Μαρία Κισκίνη Παιδικό Εργαστήριο / Καλλιγραφία για Μικρά Παιδιά / Νικόλας Κουνινιώτης © LA Comics Festival Ομιλίες – Panels – Παρουσιάσεις Ομιλία / Η Εξέλιξη των Ελληνικών Κόμικς. Από τη <<Βαβέλ>> μέχρι την Σύγχρονη Δυναμική τους Παρουσία / Γεώργιος Σούλτης, Αντώνιος Νικολόπουλος (Soloup), Μέλανδρος Γκανάς Ομιλία / Πολιτικές Συμπτώσεις Σημασίας / Ιορδάνης Στυλίδης Ομιλία / AKIRA: Σημειώσεις και Παρατηρήσεις Πάνω στην Ιστορική Ταινία Ιαπωνικού Animation / Νάσια Στυλίδου Ομιλία / Gutters n’ Singles / Andri J & Μέλανδρος Γκανάς Ομιλία / Project ΙπποΚαμπος / Μέλανδρος Γκανάς, Νάσια Στυλίδου, Θωμάς Κεφαλάς, Αποστόλης Ιωάννου Signing / Ξενάγηση στην Εκθεση << ‘21-’22: Η Ιστορία μέσα από τα Graphic Novels 21 – Η Μάχη της Πλατείας και Αϊβαλί του Soloup>>& Signing από τον Δημιουργό. Παρουσίαση Βιβλίου / Καλλωπίζοντας το Τέρας / Μάρκος Κωστούλης Παρουσίαση Bιβλίου & Signing / Πίσω από τα Σκίτσα στο Graphic Novel του ‘21- H Μάχη της Πλατείας (Εκδόσεις Ίκαρος) / Soloup Παρουσίαση Βιβλίου / Σκοτεινά Παραμύθια / Ζήσης Αποστολίδης Προβολές Προβολές / TAFestival 15+ Προβολές / Loverman Animations / Δημήτρης Αρμενάκης Παιδικές προβολές / TAFestival Events Βαψιματική / Τοιχογραφία στο Ποτάμι / ΕΤουΚρου Βαψιματική / Κάρο & Καρέ / Ilion Afeslari Βαψιματική / Graffiti by Ashos D’signs Βαψιματική / Grafitti by Nick Serman Βαψιματική / Graffiti / Back to Back / Hood Spirit ft Bogs_97 Sketch Event / Υπερήρωες στον Κάμπο / Klimis vs Λευτέρης Γιακουμάκης Skate Event Θεατρική Παράσταση / “Απόδραση αλά Ελληνικά” / Παιδιά ΑΜΕΑ και Φίλοι Live / N’Cheezed Live / ΕτΚ Raps / Κάπα Ξήγα, Right Clique (Tωm Unit & Deltah One), JK One & DJ Wheel M, Andri J Univers, The VoCults, Astos, Jamshot © LA Comics Festival Πηγή

Όμηροι, ληστές και αρματολοί στα χρόνια του ιού Γιάννης Κουκουλάς Δεν ήταν μια συνηθισμένη, φυσιολογική χρονιά αυτή που φεύγει. Μια από τις πολλές συνέπειες της κυριαρχίας του ιού επί των ζωών μας ήταν και η ελάττωση της παραγωγής κόμικς. Λίγο πριν από το νέο έτος ξαναθυμόμαστε τα σημαντικότερα έργα του 2020 με την ευχή του χρόνου τέτοιες μέρες τα πράγματα να είναι καλύτερα «Οι Όμηροι του Γκαίρλιτς» του Θανάση Πέτρου (εκδόσεις Iκαρος) Ήρωες ή προδότες; Οι Όμηροι του Γκαίρλιτς στο περιθώριο (ή στην καρδιά;) του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου γίνονται οι ανώνυμοι πρωταγωνιστές σε μια ιστορία διχασμού και πολέμου. Ξεχασμένοι από όλους, έρμαια των παλινωδιών και της αναποφασιστικότητας της ελληνικής κυβέρνησης, οι Έλληνες φαντάροι ένιωσαν στο πετσί τους την έννοια της εγκατάλειψης. Ο Θανάσης Πέτρου παρουσιάζει έπειτα από εξαντλητική έρευνα και τεκμηρίωση τις ζωές αυτών των ανθρώπων σε μια από τις ελάχιστα γνωστές πτυχές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, στην οποία αντικατοπτρίζονται μοναδικά οι πολιτικές συνθήκες της εποχής. «Ληστές» των Γιάννη Ράγκου και Γιώργου Γούση (εκδόσεις Polaris) Στην Ηπειρο των πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, με κεντρικά πρόσωπα τους ληστές που λυμαίνονταν την ύπαιθρο αλλά και τις πόλεις, τοποθετείται η μυθοπλασία των Γιάννη Ράγκου (σενάριο) και Γιώργου Γούση (σχέδια). Μια ιστορία που μπορεί να έχει φανταστικούς πρωταγωνιστές, αλλά βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα και είναι εμπνευσμένη από τη ζωή των αδελφών Ρέντζου. Νουάρ ατμόσφαιρα, ηθογραφία, ακρίβεια σε όλα τα πραγματολογικά στοιχεία και τα ιστορικά δεδομένα χαρακτηρίζουν αυτή την ιδιότυπη βιογραφία, από την οποία αναδύονται όλες οι κλασικές παθογένειες του νεοελληνικού κράτους και η διαχρονικά αμετάβλητη διαφθορά της εξουσίας. «Berlin» των Κυριάκου Αθανασιάδη και Νικόλα Κούρτη (εκδόσεις Jemma Press) Ένας λιγόλογος και φλεγματικός ιδιωτικός ντετέκτιβ που ασχολείται με μικροϋποθέσεις δέχεται μια δελεαστική πρόταση που μπορεί να αλλάξει (ή να τερματίσει) τη ζωή του. Αναλαμβάνει τη δουλειά αδιαφορώντας για τους κινδύνους. Αλλά αυτοί θα είναι τελικά απρόβλεπτοι και πολύ περισσότεροι σε μια θηριώδη, επιβλητική και απάνθρωπη μητρόπολη που λέγεται Μπερλίν. Σε μια πνιγηρή και κλειστοφοβική ατμόσφαιρα και με πολλά στοιχεία εξπρεσιονιστικού και παραφυσικού τρόμου, η αυτοτελής νουάρ ιστορία των Αθανασιάδη και Κούρτη αποτελεί την αρχή μιας σειράς που αναμένεται να έχει πολλές ακόμη συνέχειες. «Στο δάσος» των Σπύρου Γιαννακόπουλου και Στέλλας Στεργίου (εκδόσεις Πατάκη) Ένα μοντέρνο παραμύθι που πλάθεται με σκοπό να ανατρέψει κάθε στερεότυπο και κάθε σύμβαση του είδους φιλοτεχνούν ο συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας Σπύρος Γιαννακόπουλος και η γνωστή από την υπέροχη εκδοχή του «Μικρού Πρίγκιπα» Στέλλα Στεργίου. Η συνταγή τα έχει όλα: μάγισσες, γίγαντες, τέρατα, νάνους, μαγεμένες βατραχίνες, πρίγκιπες και σκουπόξυλα. Αλλά τίποτα δεν πηγαίνει όπως συνηθίζεται σε παρόμοιες ιστορίες. Οι ανατροπές κρύβονται σε κάθε γωνιά αυτού του γοητευτικού δάσους που διαβάζεται εξίσου απολαυστικά από μικρούς και μεγάλους. «1800» του Θανάση Καραμπάλιου (εκδόσεις Jemma Press) Στο τέταρτο μέρος της βραβευμένης σειράς «1800», με τίτλο «Χάκι» (= εκδίκηση στα αρβανίτικα) ο Θανάσης Καραμπάλιος παρακολουθεί και καταγράφει τα επόμενα βήματα της οικογένειας των Καραμάνων λίγο πριν από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Κλέφτες και αρματολοί, Έλληνες και Τούρκοι, στρατιώτες και χωρικοί, πλούσιοι και φτωχοί στην ακόμα ρευστή, σαν καζάνι που κοχλάζει, ελληνική ύπαιθρο, παρουσιάζονται με τη μέγιστη δυνατή ακρίβεια σε μια μυθοπλασία που κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον μπλέκοντας πραγματικά πρόσωπα και fiction χαρακτήρες και προχωρώντας βήμα βήμα προς τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που θα ακολουθήσουν σε λίγα χρόνια. «Η γυναίκα με τα τραπουλόχαρτα» της Αλέξιας Οθωναίου (εκδόσεις Jemma Press) Μια σειρά από εγκλήματα με θύματα επιτυχημένους άνδρες στοιχειώνουν τη σκέψη και τη ζωή ενός ντετέκτιβ που πασχίζει να λύσει το μυστήριο στη βροχερή και αφιλόξενη Αθήνα μιας νουάρ και σκοτεινής ιστορίας. Σε κάθε κατακρεουργημένο πτώμα κρύβεται και ένα διαφορετικό τραπουλόχαρτο που οδηγεί στην επόμενη κίνηση σε μια παράδοξη και εφιαλτική παρτίδα πόκερ. Κι όλα αυτά στη βαριά σκιά ενός μεγάλου και μοιραίου έρωτα που αποτελεί μέρος της ίδιας παρτίδας, από την οποία κανείς από τους παίκτες δεν μπορεί να βγει. «Άλκη Ζέη, Ο Μεγάλος Περίπατος του Πέτρου» των Αγγελικής Δαρλάση και Δημήτρη Μαστώρου (εκδόσεις Μεταίχμιο) Ένα κλασικό βιβλίο της Άλκης Ζέη, μιας από τις σπουδαιότερες εκπροσώπους της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, προσαρμόζουν σε κόμικς η συγγραφέας Αγγελική Δαρλάση και ο Δημήτρης Μαστώρος. Η ιστορία ξεκινά μια μέρα πριν οι Ιταλοί κηρύξουν τον πόλεμο στην Ελλάδα το 1940 και εξελίσσεται μέχρι τη λήξη του πολέμου μέσα από τα μάτια και τη ζωή του μικρού Πέτρου που βλέπει τον εαυτό του να «ενηλικιώνεται» απότομα υπό καθεστώς κατοχής. Κι ας είναι μόνο εννιά χρονών όταν ακούει τις πρώτες σειρήνες. Η πείνα, οι διωγμοί, ο φόβος, ο θάνατος αλλά και η φιλία, η Αντίσταση, η αλληλεγγύη και η ανθρωπιά εναλλάσσονται σε ένα υπέροχο βιβλίο που γεννά σπάνια συναισθήματα στον αναγνώστη. «Μετεωρίτες» των Τάκη Θεοδοσίου και John Antono (εκδόσεις Λόγος Slovo Α-Ω) Διευθυντής του Ελληνικού Μουσείου Μετεωριτών ο Τάκης Θεοδοσίου και πολιτικός γελοιογράφος και δημιουργός κόμικς με επιστημονικές ανησυχίες ο Γιάννης Αντωνόπουλος, συνεργάζονται σε ένα σπάνιο για τα ελληνικά δεδομένα βιβλίο εκλαΐκευσης της επιστημονικής γνώσης. «Ταξίδι στη Γνώση» είναι ο υπότιτλός του και πράγματι προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στον αναγνώστη του να μάθει τι ακριβώς είναι οι μετεωρίτες, από πού έρχονται, ποιες οι διαφορές τους, τι μας διηγούνται για την ιστορία του ηλιακού συστήματος, πόσο κινδυνεύουμε από αυτούς, πώς θα εκμεταλλευτούμε την ύπαρξή τους. Τετράς, η Ξακουστή του Πειραιώς των Γιώργου Σκαμπαρδώνη και Δημήτρη Κερασίδη (εκδόσεις Μικρός Ηρως) Τέσσερις ρεμπέτες που μετέπειτα έγραψαν ιστορία, ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Γιώργος Μπάτης, ο Ανέστος Δελιάς και ο Στράτος Παγιουμτζής αποτέλεσαν την Τετράδα την Ξακουστή του Πειραιώς, μια ρεμπέτικη κομπανία που σχηματίστηκε το 1934. Η ιστορία τους βασίζεται στο βιβλίο «Όλα βαίνουν καλώς εναντίον μας» του συγγραφέα Γιώργου Σκαμπαρδώνη, ενώ τα σχέδια φιλοτεχνεί ο Δημήτρης Κερασίδης και το εξώφυλλο ο Κωνσταντίνος Σκλαβενίτης. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ιστορία μιας παρέας που άφησε εποχή και μέσω αυτής η ιστορία του ρεμπέτικου ως κοινωνικού και καλλιτεχνικού φαινομένου αλλά και η κατάσταση της Ελλάδας την προπολεμική περίοδο. All Hell Broke Loose των Αντώνη Β. και Λέανδρου (εκδόσεις Skewed Press) Η Κόλαση στις εικόνες του Λέανδρου και τα κείμενα του Αντώνη Β. είναι οι σύγχρονες βρόμικες, εχθρικές και σκοτεινές μητροπόλεις και οι κολασμένοι πολίτες καίγονται στα καζάνια της. Αλλά δεν έχουν συνθηκολογήσει. Και κάποια μέρα ξεχύνονται στους δρόμους για να πάρουν εκδίκηση. Πάνω στις φωτογραφίες του Αντώνη Β. από το Οκλαντ της Νέας Ζηλανδίας, το Χονγκ Κονγκ και το Λος Αντζελες που θα μπορούσαν να έχουν ληφθεί από κάθε μεγαλούπολη της Δύσης, ο Λέανδρος στήνει τα δικά του σχέδια και παρουσιάζει ένα «πριν» απελπισίας και ένα φωτεινό «μετά» από το ξέσπασμα της βίας και της επανάκτησης της αξιοπρέπειας έστω κι αν το μέλλον θα είναι πάντα αβέβαιο και υπό διαμόρφωση. «Scary Tales» του Πάνου Ζάχαρη (εκδόσεις Jemma Press) Ο Κακός Λύκος, τα Τρία Γουρουνάκια, ο Κοντορεβιθούλης, η Κοκκινοσκουφίτσα, ο Πίτερ Παν, ο Πινόκιο, ο Λαγός κι η Χελώνα συμπρωταγωνιστούν στα «τρομακτικά παραμύθια» του Πάνου Ζάχαρη που δημοσιεύονται κάθε εβδομάδα στις σελίδες της Εφ. Συν. Ο τρόμος, ωστόσο, δεν προκύπτει από το περιεχόμενο των πρωτότυπων παραμυθιών αλλά από τις απολαυστικές παρωδίες του δημιουργού τους, από τους ευφυέστατους αναχρονισμούς του, από τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα στην οποία παραπέμπουν. Όλα τα στριπάκια του Ζάχαρη αποτελούν μοναδικά χιουμοριστικά σχόλια πάνω στην εξοργιστική γύμνια των βασιλιάδων αλλά και την κομφορμιστική σιωπή των υπηκόων τους. Καραντινιέροι του Κλήμη Κεραμιτσόπουλου (αυτοέκδοση) Ως «μια αφ’ υψηλού και εκ του ασφαλούς θεώρηση καταστάσεων εγκλεισμού» χαρακτηρίζει σαρκαστικά και αυτοσαρκαστικά ο ίδιος ο δημιουργός το έργο του. Και καταγράφει τη διόλου αρμονική συμβίωση δύο συγκατοίκων στα χρόνια της καραντίνας και του κορονοϊού. «Τι μέρα είπαμε ότι είναι;» είναι η λιτή και λακωνική φράση που παίζει τον ρόλο του προλόγου για να ξεκινήσει ένα χιουμοριστικό «πιτζάμα πάρτι» με μόνους πρωταγωνιστές δύο φίλους σε κατάσταση απομόνωσης και σε διαρκή ανταγωνισμό για το ποιος θα ξεστομίσει την πιο απαισιόδοξη και φαρμακερή ατάκα. Αν όλα αυτά κάτι θυμίζουν στους περισσότερους από εμάς, δεν είναι τυχαίο. Όπως δεν είναι τυχαίο ότι τα ζούμε ακόμα και απ’ ό,τι φαίνεται θα συνεχίσουμε για πολύ ακόμα. Πηγή

Πώς γράφονται τα τραγούδια; Νικόλας Στεφαδούρος - Τα Μέγαρα (Social Waste) Γιάννης Κουκουλάς «Μα πού βρίσκετε όλες αυτές τις ιδέες;» «Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας;» «Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες που σας έχουν επηρεάσει;» Στο «Song Stories», έξι συν ένας Έλληνες δημιουργοί κόμικς αφηγούνται την ιστορία που κρύβεται πίσω από ισάριθμα γνωστά τραγούδια της σύγχρονης ελληνικής μουσικής. «Η ιστορία της μουσικής είναι ένας ωκεανός ο οποίος εμπεριέχει μικρότερες θάλασσες, πελάγη και νησιά. Η πλήρης εξερεύνησή της είναι κάτι το σχεδόν αδύνατο, αλλά το ενδιαφέρον είναι πάντα το ταξίδι (από το “Τα άξια είδα”). Ένα τέτοιο ταξίδι λοιπόν είναι και τα “Song Stories”. Είναι μικρά μουσικά νησάκια, κάποια πιο δημοφιλή και άλλα λιγότερο, που κρύβουν μικρές ιστορίες. Ιστορίες με τη λυρική ματιά του δημιουργού τους. Ιστορίες για την ίδια την Ιστορία, για μικρά προσωπικά βιώματα και για ανθρώπους που μόνο λιγοστοί στίχοι και μερικές νότες νοιάστηκαν. Είναι σαν μουσική εξόρυξη στις ψυχές των ίδιων των μουσικών αλλά και για τους ανθρώπους για τους οποίους μιλούν αυτά τα τραγούδια». Με αυτά τα λόγια προλογίζει ο Jacek H. Maniakowski το «Song Stories» (εκδόσεις: Ένατη Διάσταση σε συνεργασία με το Street Mode Festival της Θεσσαλονίκης), ένα βιβλίο που μεταφέρει σε κόμικς την ιστορία που κρύβεται πίσω από έξι γνωστά τραγούδια επιτυχημένων καλλιτεχνών και σπουδαίων συγκροτημάτων της σύγχρονης ροκ, μέταλ, χιπ χοπ και ραπ ελληνικής σκηνής. Εφη Θεοδωροπούλου, «Το Νερό που Κυλάει» (Παύλος Παυλίδης) Τις συνεντεύξεις των μουσικών και τη σεναριακή διασκευή υπογράφει ο αρθρογράφος και μουσικός παραγωγός Jacek Maniakowski ενώ την έκδοση προλογίζει ο Σταύρος Κιουτσιούκης με ένα εγκιβωτισμένο στην αφήγηση κόμικς που περιγράφει τη γέννηση της ιδέας πίσω από το βιβλίο που με τη σειρά του περιγράφει τη γέννηση των ιδεών που κρύβονται πίσω από τα τραγούδια. Η Εφη Θεοδωροπούλου αναλαμβάνει «Το Νερό που Κυλάει» του Παύλου Παυλίδη, ο Αρης Λάμπος το «Non Serviam» των Rotting Christ, ο Κλήμης Κεραμιτσόπουλος το «Just a Burn» των Nightstalker, ο Γιώργος Καμπάδαης το «Σουρεάλ» του 12ου Πίθηκου, η Σοφία Σπυρλιάδου το «Δίπλα Μαξιλάρι» των Στίχοιμα και ο Νικόλας Στεφαδούρος τα «Μέγαρα» των Social Waste, όλα τους τραγούδια δημοφιλή και γνωστά. Νικόλας Στεφαδούρος, «Τα Μέγαρα» (Social Waste) Είναι αυτονόητο ότι η ανάγνωση όλων των κόμικς του «Song Stories» γίνεται διπλά απολαυστική αν συνοδεύεται από την ταυτόχρονη ακρόαση των τραγουδιών. Στο ίδιο το βιβλίο, έτσι κι αλλιώς, δημοσιεύονται οι στίχοι και θα ήταν πλεονασμός να μεταφέρεται δραματοποιημένο και αποδοσμένο σε κόμικς το τραγούδι. Η δευτερογενής ιδέα να μεταφερθεί σε κόμικς η σύλληψη της πρωτογενούς ιδέας που οδήγησε στη γέννηση του τραγουδιού αποτελεί όμως μια πραγματικά πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα πρόταση, που υλοποιείται ιδανικά από το σύνολο των δημιουργών κόμικς. Γιατί η έμπνευση και η πορεία προς την τελική μορφή που έχει ένα τραγούδι είναι μια συναρπαστική προσωπική διαδρομή που δύσκολα μοιράζεται όποιος την κάνει. Συνήθως μένει άγνωστη, ερμητικά κλεισμένη στον κόσμο του και τις αναμνήσεις του. Όταν όμως γίνεται κτήμα των μουσικών του φίλων και μάλιστα με τη διαμεσολάβηση της τέχνης των κόμικς, η σχέση που εγκαθιδρύεται μεταξύ καλλιτέχνη και αποδέκτη γίνεται ακόμα πιο βαθιά, πιο ουσιαστική, πιο ειλικρινής. Πηγή

Το Κυνήγι – Ένα κόμικς για τον αντιναζιστικό αγώνα… Ο Σεπτέμβριος ανήκει στο Αντιφασιστικό κίνημα ως υπενθύμιση των φρικαλεοτήτων και των καταστροφικών αποτελεσμάτων της ναζιστικής πολιτικής. Η εορτή της 28ης Οκτωβρίου, αν και στιγματίζεται από ένα αρνητικό κλίμα εξαιτίας της στρατιωτικής και εθνικιστικής της υπερβολής, το μήνυμα της είναι έστω ισχυρό στην κοινή γνώμη, πως δηλαδή ο Χίτλερ αποτελεί το χειρότερο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας και πρέπει να αποφευχθεί οποιαδήποτε άνοδος του φασισμού στην εξουσία. Η 17 Νοέμβρη είναι επίσης μια υπενθύμιση αντίστασης στην ακροδεξιά. Και φέρνοντας στην μνήμη μας άτομα που θυσιάστηκαν για τον αγώνα, όπως η Zackie ή ο Φύσας, θυμούμενοι την ελληνική αλλά και τη διεθνή ιστορία, και παρακολουθώντας τις δικαστικές εξελίξεις όσον αφορά το δικαστήριο του Μιχαλολιάκου και άλλων μελών του ναζιστικού κινήματος της Χρυσής Αυγής, το «Κυνήγι» του Γιώργου Βακάκη σε σχέδιο του Κλήμη Κεραμιτσόπουλου, έρχεται να δέσει με έναν μοναδικό τρόπο την επικαιρότητα με τον αντιναζιστικό αγώνα. Τρεις φίλοι, η Ηλιαχτίδα, ο Τζώρτζης και ο Κλήμης, μια συνηθισμένη νύχτα Φθινοπώρου παίρνουν την απόφαση να ξεχυθούν στους δρόμους της πόλης και να κυνηγήσουν φασίστες… Βρίσκουν μια ομάδα νεαρών ακροδεξιών που επέλεξαν εκείνη τη βραδιά να γεμίσουν την πόλη με εθνικιστικά συνθήματα. Οι τρεις φίλοι φοβερίζοντάς τους, πιάνουν έναν από αυτούς και με τη βοήθεια ενός άλλου συντρόφου, του Λόγιου, ξεκινούν την τιμωρία –και συνάμα θεραπεία- του νεαρού, με στόχο να μετατραπεί σε έναν σωστό πολίτη και να του διδαχθούν ηθικές αξίες. «Ο φασισμός είναι το μαύρο στίγμα στο δέρμα της ανθρωπότητας. Το χιούμορ είναι το φάρμακο και το γέλιο είναι η θεραπεία. Η θεραπεία ώστε να μην υπάρχει ίχνος μαυρίλας στην καρδιά και το μυαλό μας». Με αυτήν την εισαγωγική φράση εισερχόμαστε στο «Κυνήγι», που από το εξώφυλλο, ξεκαθαρίζει την θέση του και κάνει φανερό το τι θα ακολουθήσει. Μια ιστορία με μήνυμα πως οι φασιστές πρέπει να εξαλειφθούν και η πληγή στο εθνικιστικό πνεύμα της ελληνικής επικράτειας πρέπει να επουλωθεί. Το κόμικ είναι μια κλήση στους αναγνώστες να δράσουν άμεσα και με ζήλο ώστε να βρεθεί λύση στο ζήτημα. Μέσα από το χιουμοριστικό πλαίσιο που δίνετε, τα μηνύματα γίνονται ακόμα πιο ισχυρά και η απόδοση είναι πολλές φορές άμεση, και το γέλιο που προκαλείται είναι ένα αποτέλεσμα της ίδιας της αφύπνισης μας ως προς το μήνυμα των δημιουργών. Το σκίτσο του Κλήμη είναι όμορφα στημένο και αποδίδει το ύφος της ιστορίας με αριστουργηματικό τρόπο. Ο Γιώργος Βακάκης στην πρώτη του απόπειρα συγγραφής κόμικ, εντυπωσιάζει ευχάριστα, με τους μεταδοτικούς του διαλόγους, πετυχαίνοντας το συναισθηματικό και γενικό πολιτικό υπόβαθρο που θέλει να φτάσει. Η παρουσίαση των φασιστικών και αριστερών μαζών έχει τον νεαρό ναζιστή να είναι ένα πρόσωπο αμόρφωτο, δίχως αξίες ή αρχές, κινούμενο από την δύναμη της μαζικοποίησης, θύμα της ναζιστικής προπαγάνδας, ένας φοβισμένος ανθρωπάκος που του λείπει η αγάπη και η φροντίδα. Ο ρόλος του αριστερού ιδεαλιστή έρχεται στο πρόσωπο του Λόγιου, ενός ανθρώπου γεμάτου ιδέες και αγάπη για την τέχνη του βιβλίου, ακτιβιστή, υποστηρικτή της κοινωνικής ισότητας και πάνω από όλα ρομαντικό. Ο χαρακτηρισμός των δύο παρατάξεων είναι αποδομένη φυσικά ως προς την εύνοια του αριστερού, αλλά συνολικά δεν ξεφεύγει ποτέ στα όρια της υπερβολής. Συνολικά, είναι από τις λίγες προσπάθειες στον χώρο που το μήνυμα είναι τόσο άμεσα και τόσο άρτια αποδομένο. «Το Κυνήγι (ή αλλιώς τι να κάνουμε με έναν φασίστα)» είναι το απόλυτο αντιναζιστικό κόμικς, και απαιτεί την προσοχή όλων μας. Γιατί στον φασισμό και στο ναζισμό δεν υπάρχει τίποτα το αστείο, μονάχα η πικρή αλήθεια… Πηγή