Οδηγός για τα ιαπωνικά κόμικς (Manga)

[Θρηνωδός]

 

Μετά από περίπου 6 μήνες, 4 βιβλία, 46 σελίδες και 18400 λέξεις, τελείωσε το αφιέρωμα που ετοίμαζα για τον κόσμο των manga! Δημιούργησα αυτό τον οδηγό γιατί τα τελευταία χρόνια που έχω επαφή με τα ιαπωνικά κόμικς περισσότερο και με τα οπτικό-ακουστικά παράγωγα τους λιγότερο, έχω συνειδητοποιήσει πως το Ελληνικό αναγνωστικό κοινό αντιμετωπίζει το θέμα με αρκετά επιφυλακτική ματιά. Αν εξαιρέσουμε τα πολλά άτομα που έχω γνωρίσει και δεν  τους αγγίζει η σχεδιαστική τεχνοτροπία και το φορμά ανάγνωσης, υπάρχουν πολλοί οι οποίοι δεν τολμούν να αναμειχθούν λόγω των χαωδών διαστάσεων  του κόσμου αυτού και της τελείως διαφορετικής πορείας που ακολουθεί τις τελευταίες δεκαετίες  σε σχέση με το ευρωπαϊκό και τον αμερικανικό χώρο. Επιπλέον, αυτή η μελέτη θα καθοδηγήσει κάθε φίλο του CS που είναι νέος στην Ιαπωνική σχολή, με τον γράφοντα να ξεκίνησε από αυτή ακριβώς τη θέση της απόλυτης άγνοιας. Δυστυχώς δεν έχω μπορέσει να επισκεφθώ ακόμα τη χώρα του ανατέλλοντος ήλιου, ούτε ορίζω τον εαυτό μου ως γνώστη ή ειδικό, αλλά θα εκθέσω την δική μου οπτική γωνία ως θαυμαστή, αναγνώστη και ερευνητή του ειδικού αυτού τομέα αλλά και της γενικότερης μυστηριακής κουλτούρας. Θα γίνει η προσπάθεια σιγά σιγά να προσεγγισθεί  το manga και ας αξιολογήσει ο καθένας με τις κατάλληλες πλέον γνώσεις και πληροφορίες αν αξίζει να διαθέσει το χρόνο του εκεί.

 

 

Περιεχόμενα:

1. Εισαγωγή

2. Σύντομη Ιστορία των Ιαπωνικών Κόμικς και Anime: Μέρος 1ο - 1200-1945 μ.Χ

[Θρηνωδός]

 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

 

Πως το Manga μπήκε στη ζωή του δυτικού κόσμου

 

          Τα τελευταία χρόνια έχουν γραφτεί αρκετά άρθρα σχετικά με την αυξημένη αποδοχή των Ιαπωνικών Manga από το κοινό του δυτικού κόσμου. Ένας λόγος είναι το πώς άνοιξε ο κόσμος των κόμικς στο ευρύ αναγνωστικό κοινό την τελευταία 20-ετία μέσω του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, φαινόμενο που επέτρεψε και στην Ασιατική αγορά να μπει στην πίτα των πωλήσεων. Όσο τα κόμικς και τα graphic novels χτυπούν δυνατότερα στο ραντάρ της ποπ κουλτούρας και γεμίζουν τις τσέπες των παραγωγών στο Χόλυγουντ, τόσο ο κόσμος είναι πιο δεκτικός σε νέες διαστάσεις και τρόπους γραφής και επαναπροσδιορίζει εκ βάσεως τα κόμικς. Ένας δεύτερος λόγος που γνώρισε σε πολλούς από μας το manga είναι τα video games. Ακόμα και στην Ελλάδα είναι υπολογίσιμο το ποσοστό κερδών από παιχνίδια σε κονσόλες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, και οι δεσμοί μεταξύ παιχνιδιών – anime – manga είναι όλο και πιο εμφανείς.

 

          Τα περισσότερα παιχνίδια των τελευταίων 3ων δεκαετιών είναι από Ασιάτες δημιουργούς και οι παραλληλισμοί μεταξύ των τομέων αυτών είναι ξεκάθαροι , με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις σειρές παιχνιδιών Dragonball, Pokemon, Yu-Gi-Oh, Castlevania και άλλων. Επιπρόσθετα το τρένο σκέψης στην εξέλιξη ενός λ.χ. adventure παιχνιδιού είναι παρόμοιο με την ακολουθία της μεγάλης πλοκής ενός manga. Ας παραδεχθούμε ότι τα manga σαν υποσύνολο των κόμικς πάντα είναι αντικείμενο υπονόμευσης από τους περισσότερους γονείς και καθηγητές, όπως ακριβώς και τα παιχνίδια. Τα σημεία εισχώρησης στην καθημερινή ζωή των παιδιών που μεγάλωσαν με αυτά τα κινούμενα τα πρωινά του Σαββάτου στο STAR δικαιολογούν σε ένα ποσοστό το πόσο οι σημερινοί 25άρηδες – 30άρηδες διαβάζουν τόμο μετά τον τόμο τις σειρές, συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος.

 

Από αριστερά προς δεξιά, pokemon, yu-gi-oh και castlevania. Μερικά από τα πιο γνωστά βιντεοπαιχνίδια εμπνευσμένα από Manga/Anime με δημιουργούς Ιάπωνες

 

          Τα Manga στην Ιαπωνία είναι μια ζωντανή και ισχυρότατη αγορά με περίπου 30% ποσοστό επί του συνόλου των εκδόσεων.  Στην Ελλάδα πρωτοεμφανίστηκαν πολύ περιορισμένα στην δεκαετία του ’90 και μέχρι και σήμερα ελάχιστοι είναι οι εκδότες που πίστεψαν τόσο ώστε να αγοράσουν νέες σειρές και να τις φέρουν στην Ελληνική αγορά. Σίγουρα το να πληρώνεις  το One Piece και το Naruto είναι σίγουρη επιτυχία και δεν περιέχει καθόλου ρίσκο, εν αντιθέσει με το να φέρεις μια μικρή σειρά με πρωτότυπο σενάριο φοβούμενος ότι θα βαλτώσει από τον πρώτο τόμο. Παρόλα αυτά έχουν αρχίσει να κερδίζουν την προσοχή του κόσμου, αλλά θα χρειαστούν πολλά χρόνια ακόμα ώστε να μπορούν οι αναγνώστες να λένε ότι υπάρχει ροή και υποστήριξη των σειρών από ελληνικές εκδοτικές.

 

Μερικές από τις λίγες επαγγελματικές δουλειές Ελλήνων σχεδιαστών, από την ομάδα Mangatellers του Καρυοφύλλη - Χρίστου Χατζόπουλου και Ραφαήλ Βουτσίδη

 

Το Galaxia του Μάνου Λαγουβάρδου είναι από τις αρτιότερες σειρές που έχουν να δείξουν οι Έλληνες Mangaka

 

Η απήχηση των Manga και των Anime

 

          Ας πάρουμε ως παράδειγμα την μεγαλύτερη αγορά κόμικς στον κόσμο. Στην Αμερική η κυριαρχία της υπερηρωικής κατηγορίας είχε συνεχή επιρροή στην αμερικανική παραγωγή παρόλο που τελευταία τα κόμικς διαφοροποιούνται τόσο στο είδος της ιστορίας που λένε όσο και στο σχέδιο αυτό καθαυτό.  Ο αριθμός των κατηγοριών που μπορεί να διαλέξει ο χρήστης είναι ακόμα σχετικά περιορισμένος αφενός λόγω της κυριαρχίας των υπερηρώων αφετέρου λόγω της μεγάλης κατακραυγής που δέχθηκαν τα κόμικς την δεκαετία του 1950 με το βιβλίο του Fredrick Wertham  “Seduction of the Innocent” (υπάρχουν άρθρα στο φόρουμ εδώ και εδώ σχετικά με το συγκεκριμένο βιβλίο μέσα στο οποίο περιγράφεται το πόσο κακή επιρροή είναι τα κόμικς για τα παιδιά και τους νέους).

 

Πλέον, υπάρχουν manga για κάθε γούστο και απαίτηση, ηλικία και προτίμηση

 

Η αγορά άρχισε να ανοίγει με καινούργιους τίτλους κάθε μήνα, αλλά η διαφορετικότητα από την κομιξική νόρμα ακόμα δεν έχει αναλάβει τον ρόλο οδηγού στο πως θα κινηθεί. Τα κόμικς όπως όλοι γνωρίζουμε  είναι σχεδόν ολοκληρωτικά στοχευμένα στους (και δημιουργημένα από) άντρες. Πλέον αρχίζουν να αναγνωρίζονται και οι γυναίκες αναγνώστριες, παρόλο που παλιότερα (δεκαετία του ’70) έγιναν κάποιες προσπάθειες να προσεγγιστούν μέσω ρομαντικών θεμάτων. Κάποιοι εκδότες πρωτοστάτησαν φέρνοντας στο κοινό κόμικς με πιο λογοτεχνική – πολιτικοποιημένη διάθεση όπως το Maus του Art Speigelman και το Ghost World του David Clowes, αλλά τα μεγάλα κεφάλια έμειναν σε αυτό που πουλάει: Οι υπερήρωες, το μυστήριο και ο τρόμος με λίγη επιστημονική φαντασία και φαντασία για τα προσχήματα.

 

 

Superhero και Mecha:Τα αντίπαλα δέη των δύο κομιξοκόσμων

 

 

            Σε αντίθεση με τα παραπάνω, στον τομέα των ιαπωνικών κόμικς υπάρχει ένα Manga για κάθε αναγνώστη. Η ποικιλία των manga είναι βέβαια και ένας από τους λόγους που είναι τόσο αρεστά. Παρόλο που τυπωμένα στο δυτικό κόσμο βλέπουμε πολύ λίγα σε σχέση με αυτά που κυκλοφορούν στην Ιαπωνία,  τα manga φαντασίας, μελοδράματος, slice of life, κωμωδίες,  επιστημονική φαντασία, τρόμου, ντετεκτιβικού μυστηρίου, ιστορικά, απομνημονεύματα ήδη έχουν υπερκεράσει τις υπόλοιπες αγορές. Μιλάμε για χιλιάδες κατηγορίες που καλύπτουν από το πιο πουθενάδικο ιαπωνικό είδος φλίπερ μέχρι  σύγχρονα παραμύθια του εταιρικού κόσμου. Σε αντίθεση με την Αμερικανική σχολή, οι Ιάπωνες εκδότες κυνηγούν τα κορίτσια και τις γυναίκες αναγνώστριες από τα μέσα του 1970. Για αυτό και πολλοί διακεκριμένοι κομίστες υποστηρίζουν ότι τα manga εισήγαγαν το όμορφο φύλο στον κόσμο των κόμικς. Όχι ότι δεν υπήρχαν από πριν, αλλά πλέον είναι ένα υπολογίσιμο target group.

 

Μεσήλικες που διαβάζουν manga στον ηλεκτρικό. Ένα συνηθισμένο θέαμα στην Ιαπωνική καθημερινότητα

 

          Η αλήθεια είναι ότι τα παιδιά και οι έφηβοι δεν είναι τόσο στενόμυαλοι όσο οι ενήλικες που μεγάλωσαν με τα δυτικά κομιξικά πρότυπα. Δεν θα κάνει σε έναν 12-χρονο τόσο αίσθηση να διαβάζει από την δεξιά προς την αριστερή σελίδα και από το πάνω αριστερό πάνελ στο κάτω δεξιό και μετά στο κάτω αριστερό, τουλάχιστον όση αίσθηση θα κάνει σε έναν άνθρωπο 35+ ετών που δεν θα μπει στη διαδικασία. Η Ιαπωνική σχολή είναι θελκτική γιατί τα σενάρια και τα σχέδια της είναι δομημένα πάνω στην αναζήτηση του αναγνώστη σε διάφορες πηγές για την αποκωδικοποίηση των γρίφων και των συμβόλων, κάτι που καθιστά την εμπειρία ανάγνωσης πολύ πιο διαδραστική μεταξύ των μέσων που διαθέτουμε σήμερα (ίντερνετ, βιβλίο, κόμικς).

[Θρηνωδός]

ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΙΑΠΩΝΙΚΩΝ ΚΟΜΙΚΣ ΚΑΙ ANIME: ΜΕΡΟΣ 1ο - 1200 - 1945 μ.Χ.

 

Μια σύντομη ιστορία των Manga από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

 

Απαρχή των Manga

 

          Τα manga, όπως και τα δυτικά κόμικς αντίστοιχα, προήλθαν από ιστορικές παραδόσεις της Ιαπωνικής κουλτούρας. Η τεχνική που χαρακτηρίζει και δομεί όλα τα είδη των κόμικς, από στριπάκια μέχρι graphic novels, είναι η διαδοχική τέχνη. Η διαδοχική τέχνη είναι μια μορφή αφήγησης δημιουργημένη από εικόνες και κείμενο (όχι όμως απαραίτητα) που παρουσιάζονται σε συνδεδεμένη, νοηματικά, ακολουθία, σε μια σελίδα. Πολλοί  αποδίδουν την δημιουργία της διαδοχικής τέχνης στην Ιαπωνία σε παπύρους Βουδιστών μοναχών του 12ου αιώνα που περιείχαν εικονογραφήσεις. Το πιο γνωστό παράδειγμα αυτής της μορφής είναι το Choju Giga (animal scrolls) από τον μοναχό Bishop Toba. Το Choju Giga περιέχει εκφραστικές και χιουμοριστικές σκηνές με μαιμούδες, αλεπούδες, κουνέλια και βατράχους που υποκρίνονται ότι συμμετέχουν σε δραστηριότητες ανθρώπων της ευγενούς τάξης. Μια παρωδία και κριτική της θρησκευτικής ιεραρχίας, το Choju Giga απεικονίζει τον Ιαπωνικό τρόπο χρήσης του χώρου και των προσεγμένων καλλιγραφικών γραμμών που δίνουν μια αέρινη κίνηση και εκφράσεις στους χαρακτήρες. Οι πάπυροι έφταναν μέχρι τα 2.5 μέτρα μήκος και διαβάζονται από δεξιά προς τα αριστερά. Το πιο σημαντικό στοιχείο για την ιστορία των Manga, είναι ότι οι πάπυροι έχουν μια καθορισμένη συχνότητα σε κάθε σελίδα και έτσι έστρωσαν τον δρόμο για το μοτίβο της αφήγησης ιστοριών με συγκεκριμένη ακολουθία γεγονότων. Για πολλές εκατοντάδες χρόνια δημιουργήθηκαν πολλοί εικονογραφημένοι πάπυροι σε μια ποικιλία θεμάτων, από θρησκευτική αναζήτηση μέχρι διαγωνισμούς κλανιδιών μεταξύ αντρών (πάντα βέβαια σε religiously correct πλαίσιο).

 

  

Δείγμα των Choju Giga του Bishop Toba. Πλέον τα παραδοσιακά σχέδια διακοσμούν από τοιχογραφίες μέχρι πορσελάνινες κούπες

 

Το επόμενο βήμα στην τέχνη έγινε μεταξύ του 16ου και 17ου αιώνα, όταν οι καλλιτέχνες άρχισαν να δημιουργούν ένα συγκεκριμένο στιλ εικονογράφησης γνωστό ως ukiyo-e, δηλαδή «εικόνες του αιωρούμενου κόσμου». Η απόλυτη ειρήνη της εποχής Tokugawa (1600-1867) μετά από 100+ χρόνια συνεχών εχθροπραξιών, επέτρεψε στους καλλιτέχνες να δημιουργήσουν και να ορίσουν αντικείμενα τέχνης για μαζική παραγωγή, χρησιμοποιώντας την χάραξη ξύλινων καλουπιών (woodblock printing). Τα πάνελ των ukiyo-e γεμάτα με γραμμές και πινελιάσματα έντονων χρωμάτων και σχημάτων, κατέγραψαν τη ζωή και τις ασχολίες του «επιπλέοντος κόσμου» της Yoshiwara. Η Yoshiwara ήταν μια συνοικία μέσα στη μπίζνα των «κόκκινων σπιτιών»  και αποτελούσε το κέντρο της νυχτερινής ζωής που παρείχε απολαύσεις για κάθε καλλιτέχνη στην πόλη του Edo (το σημερινό Τόκυο). Τα πάνελ που χρησιμοποιήθηκαν μαζί με το παραδοσιακό στιλ σχεδιασμού και την παρατήρηση της καθημερινής ζωής, μέχρι και σήμερα αποτελούν μεγάλο κομμάτι των οπτικών μερών των manga. Μέσω των ukiyo-e καθιερώθηκαν πολλές σχεδιαστικές νόρμες στα μοντέρνα manga, όπως οι καρικατούρες των προσώπων, οι γραφικές σκηνές σφαγιασμού με το άπειρο αίμα (σπλατεριές) και σχεδόν όλες οι ερωτικές σκηνές των ero manga.

 

 

  

Μερικά χαρακτηριστικά σχέδια ukiyo-e (H τρίτη εικόνα είναι μοντέρνο σκίτσο βασισμένο στα κλασσικά ukiyo-e)

 

          Ο όρος Manga δημιουργήθηκε από τον καλλιτέχνη Hokusai Katsuhika (1760-1849). O Hokusai είναι υπεύθυνος για μία από τις σημαντικότερες εικόνες της Ιαπωνικής τέχνης, το πασίγνωστο ξυλογλυπτό «The Great Wave off Kanagawa». Το συγκεκριμένο έργο περιέχει πολύ κομψά περιστρεφόμενα κύματα που απειλούν Ιάπωνες ψαράδες, με το βουνό Fuji ορατό στο βάθος. Ο Hokusai θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν master σε πολλές τέχνες, ενώ μπορούσε με λίγες ρευστές σχεδιαστικές γραμμές να αιχμαλωτίσει έναν άνθρωπο ή μια σκηνή. Η συλλογή αυτών των έργων ονομάστηκε από τον ίδιο manga, δηλαδή φαντασιώδεις εικόνες ή σκίτσα.

 

 

Αριστερά το πασίγνωστο έργο του Hokusai, "The Great Wave off Kanagawa" και δεξιά ένα σκίτσο του που απεικονίζει διάφορους μάστορες εν ώρα εργασίας

 

 

Οι δύο αυτές τεχνοτροπίες, το ukiyo-e και τα σχέδια του Hokusai, είχαν κάποια εμπορική επιτυχία πριν το μπουμ των manga όπως τα ξέρουμε σήμερα (όσο μπορεί να μιλήσει κανείς για εμπορική επιτυχία στην γεμάτη συγκρούσεις Ιαπωνία του 18ου αιώνα). Στην Οσάκα του 18ου αιώνα εμφανίστηκαν δεμένα βιβλία των 20 ή 30 καρτούν το καθένα, τα οποία ονομάστηκαν Toba-e τιμώντας τον μυθικό πλέον δημιουργό του Choju Giga, με το ίδιο όνομα. Αυτά τα βιβλία πουλήθηκαν κατά χιλιάδες. Σύντομα στην αγορά ήρθαν και τα Kibyoshi, τα λεγόμενα βιβλία των κίτρινων εξωφύλλων. Και αυτά ήταν δεμένα βιβλία με ενδιαφέρουσες πλοκές που προήλθαν από παιδικά παραμύθια, αλλά πλέον με πιο ενήλικη θεματολογία (σάτιρα καθημερινής ζωής που συχνά απαγορευόταν λόγω της αυταρχικότητας της κυβέρνησης Tokugawa).

 

Ένα χαρακτηριστικό δείγμα του εικονογραφημένου βιβλίου e-hon, το Seiyo Zasshi ήταν το πρώτο Ιαπωνικό περιοδικό που κυκλοφόρησε.

Η κυκλοφορία κράτησε 2 χρόνια, από το 1867 μέχρι το 1869 και περιείχε μεταξύ άλλων και σκίτσα.

Το συγκεκριμένο ανάγνωσμα διπλωνόταν 10 φορές για ευκολία χώρου και αποτέλεσε ένα από τα πρώτα σημάδια δυτικοποίησης της Ανατολής

 

Η Δυτική επιρροή

 

          Ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο που προσωπικά μου έλυσε πολλές απορίες σχετικά με αυτό που διαβάζω καθημερινά. Κάποια χρόνια μετά το θάνατο του Hokusai , συνέβη ένα γεγονός που έμελλε να αλλάξει το ρου της ιστορίας των Ιαπωνικών κόμικς μια για πάντα. Το 1853 ο Αμερικάνος μοίραρχος Matthew Perry  έφτασε στις Ιαπωνικές ακτές στο Gorahama και, ασκώντας δυτική πολιτική πίεση, ανάγκασε την ήδη παραπαίουσα Ιαπωνική κυβέρνηση να ανοίξει τα λιμάνια και να ξεκινήσει εμπόριο με τη Δύση.  Από εκείνη τη στιγμή μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρχε έντονος αναβρασμός στην Ιαπωνική κουλτούρα. Ξέσπασε ένας άτυπος εμφύλιος πολιτικός και κοινωνικός πόλεμος μεταξύ αυτών που ήθελαν να διατηρήσουν την Ιαπωνική παράδοση και αυτών (πανάθεμά τους) που δέχθηκαν με ανοιχτές αγκάλες τη Δυτική επιρροή. Αυτή η ιστορική περίοδος που κράτησε από την εποχή Tokugawa (1600-1867) μέχρι την εποχή Meiji (1868 – 1912) αποτελεί το μοτίβο για πάρα πολλές Ιαπωνικές ιστορίες και είναι περισσότερο γνωστή για την διαμάχη μεταξύ του δυτικόφιλου αυτοκράτορα, των ισχυρών πολιτικών πίσω από το θρόνο και την τελευταία αποφασιστική στάση των μυθικών πολεμιστών σαμουράι.

 

   

Από αριστερά προς τα δεξιά: Το περιοδικό Shonen Club, το περιοδικό Kodansha Club, το περιοδικό Shojo Gaho και το Kodomo Tomo από το μουσείο Saitama Manga του Τόκυο, όλα κυκλοφορίας 1910 - 1920

 

          Η επαφή των Ιαπώνων σχεδιαστών με comic strip από την Αγγλία (ειδικότερα στο περιοδικό Punch) τους επηρέασε τόσο πολύ που σε μερικά χρόνια υιοθέτησαν αυτό το Δυτικό στυλ πολιτικής και πολιτιστικής σχεδιαστικής τεχνικής στο δικό τους περιοδικό , The Japan Punch. Αυτό το περιοδικό άρχισε να εκδίδεται από έναν Βρετανό αλλά στη συνέχεια πέρασε στα χέρια Ιαπώνων που για χρόνια σατύριζαν τους δυτικούς για τη νοοτροπία που έφεραν μαζί τους από την Ευρώπη. Σε όλες αυτές τις ξενικές τεχνικές που εξάσκησαν οι Ιάπωνες, προσπάθησαν να βάλουν και το δικό τους προσωπικό στοιχείο και να τις φέρουν στα μέτρα τους δημιουργώντας ένα υβρίδιο τέχνης.

 

 

Τα στριπάκια του Αγγλικού περιοδικού Punch επηρέασαν αρκετά τους Ιάπωνες κομίστες

 

    

Από αριστερά προς δεξιά: Το εξώφυλλο του Takei Takeo για το παιδικό περιοδικό Kodomo no Kuni (Children's Country), εξώφυλλο του Masao Katou για το Gekkan Bijutsu, εξώφυλλο του Sudou Shigeru για το ίδιο ανάγνωσμα και ο χαρακτήρας "Kurin-chan" του Katsudi Matsumoto που ήταν ο ήρωας των περισσότερων ιστοριών που δημοσιεύονταν στο Gekkan Bijutsu. Αυτά τα περιοδικά χρονολογούνται στο διάστημα 1920 - 1930

 

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

 

          Φτάσαμε στο δεύτερο μεγάλο γεγονός της μοντέρνας Ιαπωνικής ιστορίας που επηρέασε τον τομέα των κόμικς όπως και κάθε άλλη πτυχή της Ιαπωνικής ζωής, το Β.Π.Π. Ενώ ο μιλιταρισμός και ο εθνικισμός αυξανόταν στα κατώτερα ταξικά κλιμάκια της χώρας πριν το ξέσπασμα του πολέμου, τα κόμικς που πάντα αποτελούσαν μια φωνή αντίρρησης καταπιέστηκαν όλο και περισσότερο από μια αυξανόμενα τυραννική κυβέρνηση.  Πολλοί κομίστες – μανγκάκα και εκδότες δέχθηκαν απειλές διαφόρων τιμωριών επειδή τα έργα τους δεν ακολουθούσαν την επίσημη κυβερνητική γραμμή, δηλαδή δεν ήταν πατριωτικά και ενωτικά. Το deal που τους έκαναν ήταν εξαιρετικά απλό. Ή δουλεύετε για την κυβέρνηση παράγοντας κομιστική προπαγάνδα, ή χάνετε την δουλειά σας, συλλαμβάνεστε και εξορίζεστε. Δυστυχώς, οι περισσότεροι υπέκυψαν και δούλεψαν για την κυβέρνηση, με λίγους οι οποίοι αποστασιοποιήθηκαν από την δημιουργία κατά την διάρκεια του πολέμου και επέστρεψαν μετά το τέλος του. Ευτυχώς υπήρξαν και κάποιοι λίγοι οι οποίοι άφησαν την χώρα και ασκούσαν την κριτική τους από μακριά, φτάνοντας σε σημείο να προπαγανδίζουν υπέρ των συμμάχων. Αυτό το χάος έβαλε φρένο στην δημιουργικότητα του τομέα και στην ποικιλία των εκδόσεων, και χρειάστηκαν αρκετά χρόνια μέχρι να σταθεί η κομιστική κοινωνία ξανά στα πόδια της.

 

   

Το manga strip "Shin - Takarajima" του Osamu Tezuka χρονολογίας 1944

 

Επίσης, μεγάλο χαστούκι στην κουλτούρα ήταν και οι βομβαρδισμοί στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Πολλά θέματα που χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα τόσο στα Manga όσο και στα Anime, καθρεπτίζονται στα σημάδια του πολέμου και των βομβών, από την εξέταση της σχέσης μεταξύ ανθρώπου και τεχνολογίας μέχρι την απειλή μιας νέας αποκάλυψης. Πολύ χαρακτηριστικά ήταν τα αντιπολεμικά μηνύματα που υπήρχαν στα περισσότερα μεταπολεμικά manga. Καθώς η κοινωνία έκλεινε της πληγές της από τον πόλεμο, αυτές οι αναμνήσεις έδωσαν πάτημα στους δημιουργούς να επανιδρύσουν εκ βάσεως την βιομηχανία των manga. Οι περισσότεροι δημιουργοί προτιμούν μέχρι σήμερα να αναπτύσσουν τα πολεμικά θέματα έμμεσα, χρησιμοποιώντας άλλες τοποθεσίες και άλλες ιστορίες. Αποφεύγουν να απεικονίζουν άμεσα τον Β.Π.Π., αλλά δείχνουν αθώους πολίτες που εμπλέκονται στον πόλεμο, όπως στο manga “Barefoot Gen” του Keiji Nakazawa και την anime ταινία ”Grave of the Fireflies” του Isao Takahata.

 

 

Το "Barefoot Gen", ή αλλιώς ο ξυπόλυτος Gen,σε σχέδιο και σενάριο του Keiji Nakazawa, αποτελεί ένα από τα γνωστότερα αντιπολεμικά manga

 

Μετά την λήξη του πολέμου, τα κόμικς άρχισαν να εμφανίζονται ξανά στην Ιαπωνία με την μορφή μικρών κόκκινων βιβλίων, τα λεγόμενα Red Books. Αυτά ήταν αρκετά φθηνά και όχι πάντα ισάξια στην κλίμακα των πρώτων μεταπολεμικών σχεδιαστών οι οποίοι δεν συμφωνούσαν με το νέο φορμάτ, αλλά η επανίδρυση της βιομηχανίας των κόμικς επέτρεψε την είσοδο σε πολλούς νεαρούς σχεδιαστές και έδωσε χώρο για καινοτομία.

 

 

Εξώφυλλα των περιοδικών Shonen Club, Manga Gaho και Manga Shonen χρονολογίας 1947 [πηγή Authentic Account: Manga Shonen]

 

Στριπάκι της σειράς "Sazae - san" της Machiko Hasegawa

[NikosMalk]

Από το 2016 (πρώτη έκδοση σχολικού "IALYSOS MANGAzine#1" ) ως σήμερα διαπιστώνω ολοένα και περισσότερες συμμετοχές μαθητών σε ενασχόληση με το ΑΝΙΜΕ/ΜΑΝGA παντοιοτρόπως. Απόδειξη η επιθυμία τους να δούνε τα δικά τους manga stories δημοσιευμένες (σχολικές εκδόσεις) πράγμα που με γεμίζει κάθε φορά με ικανοποίηση. Ουδέποτε το είδος δεν παρουσίασε πτώση αυτά τα χρόνια...τουλάχιστον όχι ακόμα(!). Πόσο μέλλον έχει ακόμα; Θα δείξει. Η δημοφιλία του είδους είναι αδιαμφησβήτητη και η υπεροχή τους στο έτερο είδος (family friendly cartoon) πασιφανής -ειδικά στις εφηβικές ηλικίες (αν και όχι μόνο)...

Συνεπώς, και στα πλαίσια αυτά, η αξιοποίηση της ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ των ΜΑΝΓΚΑ είναι κάτι αναπόσπαστο στην όλη διαδικασία και απόλυτο μέρος του πρότζεκτ...